UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

nacinać

Chronologizacja

1564, SPXVI

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. nacinam
 nacinamy
2 os. nacinasz
 nacinacie
3 os. nacina
 nacinają

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. nacinałem
+(e)m nacinał
 nacinałam
+(e)m nacinała
 nacinałom
+(e)m nacinało
 nacinaliśmy
+(e)śmy nacinali
 nacinałyśmy
+(e)śmy nacinały
2 os. nacinałeś
+(e)ś nacinał
 nacinałaś
+(e)ś nacinała
 nacinałoś
+(e)ś nacinało
 nacinaliście
+(e)ście nacinali
 nacinałyście
+(e)ście nacinały
3 os. nacinał
 nacinała
 nacinało
 nacinali
 nacinały

bezosobnik: nacinano

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę nacinał
będę nacinać
 będę nacinała
będę nacinać
 będę nacinało
będę nacinać
 będziemy nacinali
będziemy nacinać
 będziemy nacinały
będziemy nacinać
2 os. będziesz nacinał
będziesz nacinać
 będziesz nacinała
będziesz nacinać
 będziesz nacinało
będziesz nacinać
 będziecie nacinali
będziecie nacinać
 będziecie nacinały
będziecie nacinać
3 os. będzie nacinał
będzie nacinać
 będzie nacinała
będzie nacinać
 będzie nacinało
będzie nacinać
 będą nacinali
będą nacinać
 będą nacinały
będą nacinać

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. nacinajmy
2 os. nacinaj
 nacinajcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. nacinałbym
bym nacinał
 nacinałabym
bym nacinała
 nacinałobym
bym nacinało
 nacinalibyśmy
byśmy nacinali
 nacinałybyśmy
byśmy nacinały
2 os. nacinałbyś
byś nacinał
 nacinałabyś
byś nacinała
 nacinałobyś
byś nacinało
 nacinalibyście
byście nacinali
 nacinałybyście
byście nacinały
3 os. nacinałby
by nacinał
 nacinałaby
by nacinała
 nacinałoby
by nacinało
 nacinaliby
by nacinali
 nacinałyby
by nacinały

bezosobnik: nacinano by

bezokolicznik: nacinać

imiesłów przysłówkowy współczesny: nacinając

gerundium: nacinanie

imiesłów przymiotnikowy czynny: nacinający

imiesłów przymiotnikowy bierny: nacinany

odpowiednik aspektowy: naciąć

Pochodzenie

Zob. ciąć

1. skórę

Definicja

ostrym narzędziem częściowo przecinać coś, żeby to uszkodzić, zacząć dzielić na części albo częściowo oddzielić od całości

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Połączenia

  • nacinać skórę, ciało, krocze, nogę, ucho, wędzidełko, ranę; kiełbasę, kotlety, mięso, ptaka, śliwkę, pomidory, owoce, ciasto; karton; płótno, materiał; opony; stal; korę, drzewo
  • nacinać nożem, scyzorykiem, żyletką, skalpelem, ostrzem, mieczem, sztyletem; zębami
  • nacinać w choinkę, na krzyż; na środku, w poprzek
  • płytko, głęboko; poprzecznie, ukośnie; delikatnie, ostrożnie nacinać

Cytaty

Ostrym jak brzytwa nożem zaczął w równych odstępach nacinać skórę [...].

źródło: NKJP: Zbigniew Teplicki: Wielcy Indianie Ameryki Północnej, 1994

Ostrym nożem nacinam rybkę tuż za głową i prowadząc nóż wzdłuż kręgosłupa, wycinam miękki filet, zostawiając płetwę ogonową [...].

źródło: NKJP: (P.B.): Przynęta miesiąca, Express Ilustrowany, 2001-07-19

[...] Kreatywny Jarek usłużnie nacina mu scyzorykiem palec, z którego skapuje kropelka krwi [...].

źródło: NKJP: Marek Kochan: Plac zabaw, 2007

Drzewa są nacinane siekierami po to, żeby lepiej rodziły. W efekcie ich pnie mają pełno charakterystycznych dziur.

źródło: NKJP: Jerzy Machura: Czar Czarnogóry, Trybuna Śląska, 2004-07-24

Złodzieje nacinają plastikową rurę, łączącą otwór wlewowy z bakiem i spuszczają paliwo.

źródło: NKJP: (SR): Kradną benzynę, Dziennik Zachodni, 2003-06-24

Składnia

bez ograniczeń + nacinać +
CO + (CZYM)

2. naręcz kwiatów

Definicja

tnąc, ścinając, gromadzić pewną ilość czegoś

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Cytaty

Bzy były różne: białe, karminowe, fioletowe i aż zatykało, kiedy kwitły. Toteż nacinałem nieraz wielką naręcz [...] i zanosiłem po kryjomu przed matką i ojcem pannom Ponckim [...].

źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Widnokrąg, 1996

Składnia

bez ograniczeń + nacinać +
CO

3. na forsę

Definicja

pot. 
postępować niezgodnie z przyjętymi zasadami dla odniesienia korzyści

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Relacje znaczeniowe

synonimy:  nabierać, oszukiwać

Połączenia

  • nacinać banki
  • nacinać na miliony, na miliardy; na forsę

Cytaty

Piotr F. [...] na brak klienteli nie narzekał i nacinał na forsę, kogo popadło. W Ustce jego brak kompetencji zauważono dość szybko.

źródło: NKJP: (X): Fałszywy mecenas, Dziennik Polski, 2000-02-26

[...] Spora część ludzi, pozostających bez pracy nacina na przykład PKP na biletach kredytowych.

źródło: NKJP: Maciej Węgrzyn: Felieton codzienny, Gazeta Wrocławska, 2003-09-12

Prokuratura bada, czy strażnicy nie nacinali kasy miasta.

źródło: NKJP: Jacek Bombor: Miasto zagląda do zupy, Trybuna Śląska, 2002-06-28

[...] Nacinanie towarzystw ubezpieczeniowych to popularny proceder.

źródło: NKJP: Ryszard Parka: Naciągacze są wśród nas, Trybuna Śląska, 2003-08-20

Składnia

bez ograniczeń + nacinać +
KOGO/CO + (na CO)
bez ograniczeń + nacinać +
KOGO/CO + (na CZYM)
Data ostatniej modyfikacji: 23.02.2016
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN