Chronologizacja
W postaci: ślnić
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
lśnię |
lśnimy |
|||
| 2 os. |
lśnisz |
lśnicie |
|||
| 3 os. |
lśni |
lśnią |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
lśniłem +(e)m lśnił |
lśniłam +(e)m lśniła |
lśniłom +(e)m lśniło |
lśniliśmy +(e)śmy lśnili |
lśniłyśmy +(e)śmy lśniły |
| 2 os. |
lśniłeś +(e)ś lśnił |
lśniłaś +(e)ś lśniła |
lśniłoś +(e)ś lśniło |
lśniliście +(e)ście lśnili |
lśniłyście +(e)ście lśniły |
| 3 os. |
lśnił |
lśniła |
lśniło |
lśnili |
lśniły |
bezosobnik: lśniono
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę lśnił będę lśnić |
będę lśniła będę lśnić |
będę lśniło będę lśnić |
będziemy lśnili będziemy lśnić |
będziemy lśniły będziemy lśnić |
| 2 os. |
będziesz lśnił będziesz lśnić |
będziesz lśniła będziesz lśnić |
będziesz lśniło będziesz lśnić |
będziecie lśnili będziecie lśnić |
będziecie lśniły będziecie lśnić |
| 3 os. |
będzie lśnił będzie lśnić |
będzie lśniła będzie lśnić |
będzie lśniło będzie lśnić |
będą lśnili będą lśnić |
będą lśniły będą lśnić |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
lśnijmy |
|
| 2 os. |
lśnij |
lśnijcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
lśniłbym bym lśnił |
lśniłabym bym lśniła |
lśniłobym bym lśniło |
lśnilibyśmy byśmy lśnili |
lśniłybyśmy byśmy lśniły |
| 2 os. |
lśniłbyś byś lśnił |
lśniłabyś byś lśniła |
lśniłobyś byś lśniło |
lśnilibyście byście lśnili |
lśniłybyście byście lśniły |
| 3 os. |
lśniłby by lśnił |
lśniłaby by lśniła |
lśniłoby by lśniło |
lśniliby by lśnili |
lśniłyby by lśniły |
bezosobnik: lśniono by
bezokolicznik: lśnić
imiesłów przysłówkowy współczesny:
lśniąc
gerundium: lśnienie
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | lśnienie |
lśnienia |
| D. | lśnienia |
lśnień |
| C. | lśnieniu |
lśnieniom |
| B. | lśnienie |
lśnienia |
| N. | lśnieniem |
lśnieniami |
| Ms. | lśnieniu |
lśnieniach |
| W. | lśnienie |
lśnienia |
imiesłów przymiotnikowy czynny: lśniący
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | lśniący |
lśniący |
lśniący |
lśniące |
lśniąca |
| D. | lśniącego |
lśniącego |
lśniącego |
lśniącego |
lśniącej |
| C. | lśniącemu |
lśniącemu |
lśniącemu |
lśniącemu |
lśniącej |
| B. | lśniącego |
lśniącego |
lśniący |
lśniące |
lśniącą |
| N. | lśniącym |
lśniącym |
lśniącym |
lśniącym |
lśniącą |
| Ms. | lśniącym |
lśniącym |
lśniącym |
lśniącym |
lśniącej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | lśniący |
lśniący |
lśniące |
lśniące |
| D. | lśniących |
lśniących |
lśniących |
lśniących |
| C. | lśniącym |
lśniącym |
lśniącym |
lśniącym |
| B. | lśniących |
lśniących |
lśniących |
lśniące |
| N. | lśniącymi |
lśniącymi |
lśniącymi |
lśniącymi |
| Ms. | lśniących |
lśniących |
lśniących |
lśniących |
Pochodzenie
Od psł. *lьsknǫti 'zaczynać błyszczeć, jaśnieć' z wtórną przednią półsamogłoską *ь w wyniku zmieszania pierwotnych postaci *lъsknǫti, *lъščati z bliskoznacznym *blьščati 'jaśnieć blaskiem, błyszczeć, lśnić' i jego rodziną wyrazową (Bor)
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kolory i światło
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | błyszczeć, błyszczeć się, lśnić się, połyskiwać, szklić się, świecić, świecić się |
Połączenia
- dach, podłoga; księżyc, słońce lśni; oczy, paznokcie, usta, włosy, zęby; łzy; buty lśnią
- lśnić bielą; nowością, świeżością
- lśnić od deszczu
- lśnić w promieniach słońca, w słońcu
- lśnić jak brąz, diament, klejnot, perły, srebro, złoto; lustro; nóż
- coś lśni jak nowe
Cytaty
|
Jechał do siebie przez wymarłe miasto, światła latarń i nielicznych neonów lśniły zimnym blaskiem. źródło: NKJP: Max Cegielski: Apokalipso, 2004 |
|
|
Niebo było ruchliwe, wiatr poganiał chmury, raz po raz sprowadzając na miasto rzęsiste ulewy przerywane złocistymi potokami słońca, w których świetle wilgotne dachy, kopuły i wieże miasta lśniły jak drogie kamienie. źródło: NKJP: Maria Roztworowska: Portret za mgłą. Opowieść o Oldze Boznańskiej, 2003 |
|
|
Odnowione zostało całe piętro budynku przy ul. Sobieskiego [...]. Na podłogach lśnią nowością tak modne ostatnio panele. źródło: NKJP: (WOJ): 1 września w „Medyku”, Dziennik Polski, 2000-09-01 |
|
|
Oczy małej odbijały światło gwiazd, lśniąc w ciemnościach jak dwa wielkie rubiny. źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Tkacz iluzji, 2004 |
|
|
Zaproszenie było na dwie osoby i poszedłem tam z moją narzeczoną Beatą, która na tę okazję włożyła efektowną długą suknię z lśniącego, pąsowego weluru [...]. źródło: NKJP: Ryszard Matuszewski: Alfabet: wybór z pamięci 90-latka, 2004 |