UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

dorobić się

Chronologizacja

1598, SPXVI

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. dorobię się
dorobimy się
2 os. dorobisz się
dorobicie się
3 os. dorobi się
dorobią się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. dorobiłem się
+(e)m się dorobił
dorobiłam się
+(e)m się dorobiła
dorobiłom się
+(e)m się dorobiło
dorobiliśmy się
+(e)śmy się dorobili
dorobiłyśmy się
+(e)śmy się dorobiły
2 os. dorobiłeś się
+(e)ś się dorobił
dorobiłaś się
+(e)ś się dorobiła
dorobiłoś się
+(e)ś się dorobiło
dorobiliście się
+(e)ście się dorobili
dorobiłyście się
+(e)ście się dorobiły
3 os. dorobił się
dorobiła się
dorobiło się
dorobili się
dorobiły się

bezosobnik: dorobiono się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. doróbmy się
2 os. dorób się
doróbcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. dorobiłbym się
bym się dorobił
dorobiłabym się
bym się dorobiła
dorobiłobym się
bym się dorobiło
dorobilibyśmy się
byśmy się dorobili
dorobiłybyśmy się
byśmy się dorobiły
2 os. dorobiłbyś się
byś się dorobił
dorobiłabyś się
byś się dorobiła
dorobiłobyś się
byś się dorobiło
dorobilibyście się
byście się dorobili
dorobiłybyście się
byście się dorobiły
3 os. dorobiłby się
by się dorobił
dorobiłaby się
by się dorobiła
dorobiłoby się
by się dorobiło
dorobiliby się
by się dorobili
dorobiłyby się
by się dorobiły

bezosobnik: dorobiono by się

bezokolicznik: dorobić się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: dorobiwszy się

gerundium: dorobienie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. dorobienie się
dorobienia się
D. dorobienia się
dorobień się
C. dorobieniu się
dorobieniom się
B. dorobienie się
dorobienia się
N. dorobieniem się
dorobieniami się
Ms. dorobieniu się
dorobieniach się
W. dorobienie się
dorobienia się

odpowiednik aspektowy: dorabiać się

Pochodzenie

Zob. robić

1. majątku

Definicja

pot. 
wykonując przez długi czas jakąś pracę lub inną działalność, uzyskać określone sumy pieniężne lub dobra materialne

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse czynności, przedmioty związane z pieniędzmi

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse własność

Relacje znaczeniowe

synonimy:  wzbogacić się
antonimy:  zbiednieć, zubożeć

Połączenia

  • dorobić się fortuny, milionów, pieniędzy; domu, mieszkania, samochodu, willi; kosztem czegoś
  • dorobić się na handlu, na kradzieżach, na polityce, na prywatyzacji, na przemycie, na sporcie; na ropie
  • dorobić się za granicą; za życia

Cytaty

Interes się kręcił. Ewa szybko dorobiła się magnetowidu, a Monika telefonu komórkowego.

źródło: NKJP: Katarzyna Surmiak-Domańska: Beznadziejna ucieczka przed Basią. Reportaże seksualne, 2007

Biznesmeni, którzy dorobili się dużego kapitału na Zachodzie, zaczęli się sprowadzać do Polski, aby tu zainwestować zarobione pieniądze.

źródło: NKJP: Paweł Smoleński; Współpraca Dorota Tomaszewska; Ilustrował Janusz Kapusta: Wracają, Gazeta Wyborcza, 1994-12-17

[…] wyemigrował za ocean tuż po 1945 roku i dorobił się prawdziwej fortuny w Chile.

źródło: NKJP: Artur Górski: Magia „Sacro Arsenale”, 2006

To syberyjski milioner. Dorobił się na handlu futrami.

źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tajemnicza wyprawa Tomka, 1963

[…] powiedzieli mi: Jedź do Dubaju, to się dorobisz […].

źródło: NKJP: Peter Waldman: Targowisko świata, Gazeta Wyborcza, 1994-08-01

źródło: NKJP:

Składnia

bez ograniczeń + dorobić się +
(CZEGO) + (na CZYM)

2. opinii

Definicja

pot. 
zyskać coś dzięki swojemu działaniu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Połączenia

  • dorobić się jakiejś opinii, pozycji

Cytaty

W ciągu kilku lat firma dorobiła się znaczącej pozycji na rynku.

źródło: NKJP: KMK: Pralnia na złomowisku, Gazeta Poznańska, 2004-11-15

[…] przeżył II wojnę światową, w czasie której dorobił się stopnia kapitana […].

źródło: NKJP: Do księgarni marsz…: Kwiecień 2009, Esensja, 2009-04-08

[…] cztery lata temu Łotwa dorobiła się ustawy o obywatelstwie […].

źródło: NKJP: Paweł Smoleński: Egzamin z łotewskości, Gazeta Wyborcza, 1998-06-05

[…] Marek dzięki pomocy w remontach dorobił się opinii uczciwego fachowca.

źródło: NKJP: Joanna Cieśla: Przystanek Zamkowa, Polityka, 2009-05-23

[…] właściciel wytwarzającego zamki błyskawiczne przedsiębiorstwa […] dorobił się miana jednego z największych prywatnych płatników podatków w Krakowie, a może i w całej południowej Polsce.

źródło: NKJP: Piotr Gabryel, Marek Zieleniewski: Piąta władza, czyli kto naprawdę rządzi Polską?, 1998

Składnia

bez ograniczeń + dorobić się +
CZEGO

3. choroby

Definicja

pot. 
doświadczyć jakiejś choroby albo dolegliwości wskutek własnych działań albo zaniedbań

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie przyczyny, objawy i skutki chorób

Połączenia

  • dorobić się wrzodów, zapalenia czegoś

Cytaty

Prawie nie jadła. Wysiadała jej wątroba. Dorobiła się anemii.

źródło: NKJP: Barbara Pietkiewicz: Ofiary bazyliszka, Polityka, 2008-10-11

Jeśli […] w wieku kilkunastu lat dorobisz się nadwagi (w Stanach Zjednoczonych wyraźną nadwagę ma co piąta dziewczyna w wieku 12-19 lat), co będzie potem?

źródło: NKJP: Sławomir Zagórski: Lata chude, lata tłuste, Gazeta Wyborcza, 1999-04-24

[…] dorobił się następnego wrzodu na plecach. Nic dziwnego - od prawie trzydziestu dni nie zdejmował ubrania, nie mógł się umyć ani uczesać.

źródło: NKJP: Ewa Białołecka: Piołun i miód, 2003

[…] po wypadku […] dorobił się krwiaków mózgu, napadów agresji, odrętwienia.

źródło: NKJP: Joanna Cieśla: Stres pokojowy, Polityka, 2009-01-24

Składnia

bez ograniczeń + dorobić się +
(CZEGO)
Data ostatniej modyfikacji: 06.04.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj