UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

jarzyć się

Chronologizacja

1613, Kart XVII-XVIII

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	jarzę się	jarzymy się
2 os.	jarzysz się	jarzycie się
3 os.	jarzy się	jarzą się

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	jarzyłem się +(e)m się jarzył	jarzyłam się +(e)m się jarzyła	jarzyłom się +(e)m się jarzyło	jarzyliśmy się +(e)śmy się jarzyli	jarzyłyśmy się +(e)śmy się jarzyły
2 os.	jarzyłeś się +(e)ś się jarzył	jarzyłaś się +(e)ś się jarzyła	jarzyłoś się +(e)ś się jarzyło	jarzyliście się +(e)ście się jarzyli	jarzyłyście się +(e)ście się jarzyły
3 os.	jarzył się	jarzyła się	jarzyło się	jarzyli się	jarzyły się

bezosobnik: jarzono się

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę się jarzył będę się jarzyć	będę się jarzyła będę się jarzyć	będę się jarzyło będę się jarzyć	będziemy się jarzyli będziemy się jarzyć	będziemy się jarzyły będziemy się jarzyć
2 os.	będziesz się jarzył będziesz się jarzyć	będziesz się jarzyła będziesz się jarzyć	będziesz się jarzyło będziesz się jarzyć	będziecie się jarzyli będziecie się jarzyć	będziecie się jarzyły będziecie się jarzyć
3 os.	będzie się jarzył będzie się jarzyć	będzie się jarzyła będzie się jarzyć	będzie się jarzyło będzie się jarzyć	będą się jarzyli będą się jarzyć	będą się jarzyły będą się jarzyć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		jarzmy się
2 os.	jarz się	jarzcie się

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	jarzyłbym się bym się jarzył	jarzyłabym się bym się jarzyła	jarzyłobym się bym się jarzyło	jarzylibyśmy się byśmy się jarzyli	jarzyłybyśmy się byśmy się jarzyły
2 os.	jarzyłbyś się byś się jarzył	jarzyłabyś się byś się jarzyła	jarzyłobyś się byś się jarzyło	jarzylibyście się byście się jarzyli	jarzyłybyście się byście się jarzyły
3 os.	jarzyłby się by się jarzył	jarzyłaby się by się jarzyła	jarzyłoby się by się jarzyło	jarzyliby się by się jarzyli	jarzyłyby się by się jarzyły

bezosobnik: jarzono by się

bezokolicznik: jarzyć się

imiesłów przysłówkowy współczesny:

jarząc się

gerundium: jarzenie się

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	jarzenie się	jarzenia się
D.	jarzenia się	jarzeń się
C.	jarzeniu się	jarzeniom się
B.	jarzenie się	jarzenia się
N.	jarzeniem się	jarzeniami się
Ms.	jarzeniu się	jarzeniach się
W.	jarzenie się	jarzenia się

imiesłów przymiotnikowy czynny: jarzący się

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	jarzący się	jarzący się	jarzący się	jarzące się	jarząca się
D.	jarzącego się	jarzącego się	jarzącego się	jarzącego się	jarzącej się
C.	jarzącemu się	jarzącemu się	jarzącemu się	jarzącemu się	jarzącej się
B.	jarzącego się	jarzącego się	jarzący się	jarzące się	jarzącą się
N.	jarzącym się	jarzącym się	jarzącym się	jarzącym się	jarzącą się
Ms.	jarzącym się	jarzącym się	jarzącym się	jarzącym się	jarzącej się

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	jarzący się	jarzący się	jarzące się	jarzące się
D.	jarzących się	jarzących się	jarzących się	jarzących się
C.	jarzącym się	jarzącym się	jarzącym się	jarzącym się
B.	jarzących się	jarzących się	jarzących się	jarzące się
N.	jarzącymi się	jarzącymi się	jarzącymi się	jarzącymi się
Ms.	jarzących się	jarzących się	jarzących się	jarzących się

Pochodzenie

psł. *jariti 'płonąć, grzać'

1. o żarówce

Definicja

być źródłem światła

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kolory i światło

CZŁOWIEK I TECHNIKA Energia elektryczność

Relacje znaczeniowe

synonimy:

świecić

Połączenia

papieros, słońce, światło, świeca, żarówka jarzy się; ogniki jarzą się
jarzyć się w oknie

Cytaty

	W ciepłej atmosferze sierpniowego wieczoru jasno jarzą się pochodnie, niesione przez manifestujących. źródło: NKJP: Mariusz Urabnek: Zły Tyrmand, 1992
	Koło samochodu stała kobieta w czerwonej sukni. W jej dłoni jarzył się papieros. źródło: NKJP: Joanna Rudniańska: Miejsca, 1999
	Ekran pociemniał, zgasł, przez chwilę jarzył się pustym światłem, potem stał się zielony, drgając od miliardowych roziskrzeń. źródło: NKJP: Stanisław Lem: Niezwyciężony, 1964
	Na ścianie budynku jarzył się zajmujący kilka pięter pionowy neon CLEOPATRA, na dachu zaś zapalał się i gasł czerwony napis ETHIOPIAN AIRLINES. źródło: NKJP: Tomasz Mirkowicz: Pielgrzymka do Ziemi Świętej Egiptu, 1999
	Z krzaków wyłonił się ryś. Żółte ślepia jarzyły się niczym latarnie, z gardła wydobywał mu się niski warkot, cętkowane futro było zjeżone, a uszy zakończone pędzelkami przylegały ściśle do czaszki. źródło: NKJP: Iwona Surmik: Talizman złotego smoka, 2002

Składnia

jarzyć się

(CZYM)

2. o niebie

Definicja

książk.

błyszczeć jasno w wyniku odbijania się światła

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kolory i światło

Relacje znaczeniowe

synonimy:

błyszczeć się, lśnić, lśnić się, pałać, połyskiwać, szklić się, świecić

Połączenia

niebo jarzy się; ślepia; ulice jarzą się

Cytaty

	Opodal jarzyły się w słońcu jurty, białe, ciche kopułki, otoczone śladami stóp na piachu. źródło: NKJP: Maciej Kuczyński: Podróż, 2005
	Mock usiadł na fotelu, za którym jarzyła się w porannym słońcu leśna polana i uśmiechał się [...]. źródło: NKJP: Marek Krajewski: Festung Breslau, 2006
	Ściany skalnego tunelu nierówne i chropowate, jarzyły się jakąś niesamowitą fiołkowobłękitną poświatą [...]. źródło: NKJP: Andrzej Sawrwa: Strzyga, 2006
	Było bardzo pięknie. Pod czystym, jarzącym się od słońca niebem białe domki bez okien, o kopulastych dachach, i wysokie, nieruchome palmy. źródło: NKJP: Jerzy Broszkiewicz: Wielka, większ i największa, 1960

Składnia

+	jarzyć się	+	(CZYM)
+	jarzyć się	+	(w CZYM)
+	jarzyć się	+	(od CZEGO)

3. o ubraniu

Definicja

książk.

być wyraźnie widocznym na tle otoczenia ze względu na jasny i bardzo intensywny odcień

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kolory i światło

Cytaty

Pociągnąłem najpierw kraulem, a dalej już żabką do wyrównania oddechu i łomotu serca. Daleko, daleko jarzył się czerwienią jeszcze jeden czepek, pływak podniósł rękę w geście pozdrowienia.

źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Za kurtyną mroku. Zabawa w chowanego, 1995

Na tle ciemnozielonych liści jarzą się szkarłatem szczytowe przylistki, tworząc wspaniałą rozetę, sprawiającą wrażenie kwiatu.

źródło: NKJP: Gwiazda na gwiazdkę, Dziennik Polski, 2002-12-04

Składnia

jarzyć się

(CZYM)

Frazeologizmy

oczy błyszczą
oczy jarzą się

Data ostatniej modyfikacji: 25.05.2017