Chronologizacja
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: n2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | niebo |
nieba |
|
| D. | nieba |
nieb |
|
| C. | niebu |
niebom |
|
| B. | niebo |
nieba |
|
| N. | niebem |
niebami |
|
| Ms. | niebie |
niebach |
|
| W. | niebo |
nieba |
Inne uwagi
Zwykle lp
Pochodzenie
psł. *nebo, *nebese
1. nad głową
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Niebo i wszechświat
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | błękit, firmament, niebiosa, nieboskłon |
Połączenia
- białe, błękitne, czarne, czerwone, granatowe, lazurowe, modre, niebieskie, ołowiane, różowe, srebrzyste, szafirowe, szare; blade, czyste, jasne; brudne, bure, ciemne, mroczne, pociemniałe, ponure; bezchmurne, chmurne, gwiaździste, gwiezdne, gwieździste, pochmurne, pogodne, słoneczne, zachmurzone; jesienne, letnie, wiosenne; lipcowe, listopadowe, sierpniowe; nocne, poranne, wieczorne; południowe, północne, zachodnie; paryskie, polskie, włoskie...; ziemskie; niskie, wysokie; dalekie, olbrzymie; piękne niebo
- niebo bez chmur, bez chmurki, bez gwiazd; niebo wśród obłoków
- niebo nad Krakowem, nad Polską, nad Tatrami...; nad lasem, nad miastem, nad stadionem; nad głową; niebo z chmurami, z gwiazdami; niebo za oknem
- niebo na horyzoncie; na wschodzie, na zachodzie; niebo w górze; w jakimś kolorze
- niebo i chmury, niebo i gwiazdy, niebo i księżyc, niebo i morze, niebo i słońce, niebo i woda, niebo i ziemia
- czasza, sklepienie; barwa, kolor; błękit, czerń, fiolet, lazur, szafir, szarość; blask, światło; bezkres, obszar, otchłań, pas, przestrzeń, przestwór; część, fragment, kawałek, połowa, skrawek; horyzont, krańce, skraj; środek, wierzchołek; widok, wygląd; zachmurzenie; obraz, zdjęcia; atlas, mapa; skłon, zachód; obserwacja; mechanika nieba
- deszcz, grad, rosa, żar z nieba
- błyskawica, chmurki, chmury, gwiazdka, gwiazdy, kometa, księżyc, obłoki, planety, słoneczko, słońce; obiekt, ptaki, samolot; łuna, światło; punkt, zjawisko na niebie
- niebo jaśnieje, rozbłyskuje, rozjaśnia się, rozpogodziło się, wypogodziło się; ciemnieje, pociemniało, poszarzało, zachmurzyło się; czerwienieje, poczerwieniało, zaczerwieniło się; przybrało jakiś kolor; odbija się w czymś
- dosięgnąć, dotykać, sięgać nieba
- przyglądać się niebu
- obserwować, oglądać, widzieć, zobaczyć; badać, patrolować; pokryć, przesłonić, zakryć, zasłaniać, zasnuć; rozświetlać; przecinać niebo
- lecieć, odlecieć, pofrunąć; ulatywać do nieba; sfrunąć; lecieć, lunąć, padać, spadać, spływać z nieba
- ulatywać, wzlatywać; unieść coś, wznosić coś; wystrzelić; sterczeć; wyciągnięty, zwrócony ku niebu
- wskazać, wypłynąć na niebo; patrzeć, spojrzeć/spoglądać; poszybować, wzlatywać; strzelać, wypuścić coś; wpatrzony, zapatrzony; wycelowany, wymierzony w niebo
- szukać czegoś, wypatrywać czegoś; widzieć coś, zobaczyć coś; błysnąć, lśnić, migotać, świecić, zamigotać na niebie; fruwać, krążyć, lecieć, pędzić, płynąć, sunąć, szybować, wędrować po niebie
- błękitny, niebieski jak niebo
Cytaty
|
Na niebie ukazał się już księżyc i właśnie w tej chwili oświetlił swym blaskiem ogromną, leżącą nieco w dole ławicę chmur. źródło: NKJP: Jerzy Broszkiewicz: Wielka, większa i największa, 1960 |
|
|
W istocie deszcz wisiał w powietrzu, niebo zaciągnęło się granatem i w każdej chwili można się było spodziewać kwietniowej ulewy. źródło: NKJP: Monika Piątkowska: Krakowska żałoba, 2006 |
|
|
Schylił się i wystawił twarz ku zachmurzonemu niebu, skąd bardzo wolno leciał biały puch. źródło: NKJP: Marek Krajewski: Koniec świata w Breslau, 2003 |
|
|
Zielone drzewa wyspy, oświetlone jaskrawym słońcem zza chmur, stały nieruchomo na tle granatowego nieba, kładąc jasne cienie na płaszczyźnie wody. źródło: NKJP: Irena Jurgielewiczowa: Ten obcy, 1961 |
|
|
Piękne prace pokazują zaczarowane Wilno: kręte zaułki, falujące kamienice, sięgające nieba wieże kościołów. źródło: NKJP: Zaczarowane miasto, Dziennik Polski, 2000-10-28 |
2. siedziba Boga
Definicja
Noty o użyciu
Zapisywane również wielką literą.
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół wyznania: zasady i prawdy wiary
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | Królestwo Niebieskie, niebiosa, raj | |
| antonimy: | piekło |
Połączenia
- niebo chrześcijańskie
- niebo i piekło, niebo i raj, niebo i ziemia
- Bóg, Król, Królowa, Pan, Stworzyciel, Stwórca, Syn, władca; mieszkańcy; bramy, wrota; cisza; wizja nieba
- anioł; głos; dar, znak z nieba
- aniołowie, Bóg, Chrystus, dusze, Ojciec; miejsce; nagroda, zasługi; władza, wojna w niebie
- stworzyć niebo
- dostać się, iść, odejść, powrócić, pójść, trafić, wejść, wrócić, wstąpić; wzięty, zabrany do nieba; pochodzić, przybywać, przychodzić, zstąpić; zesłany z nieba
- zasługiwać na niebo; wierzyć w niebo
- królować, panować; mieszkać, przebywać, siedzieć, zamieszkać, żyć; urodzić się, zrodzony w niebie
Cytaty
|
Aniołki mają skrzydła, na których fruwają. Mieszkają w niebie. źródło: NKJP: Przez okno i komin z prezentami, Nowiny Raciborskie, 2003-12-17 |
|
|
Wymógł on na swoim spowiedniku pisemne zaręczenie, że jeśli wyspowiada się przed śmiercią, to na pewno pójdzie do nieba. źródło: NKJP: Janusz Tazbir: Diabli na zasiłku?, Książki nr 5 dodatek do Gazety Wyborczej, 1997-05-13 |
|
|
[...] widziałem Pana Boga na złotym tronie i aniołów w niebie i o cud się modliłem. źródło: NKJP: Marian Marzyński: Sennik polsko-żydowski, 2005 |
|
|
Każda medytacja [...] ma w sobie widoczny element wołania, proszenia o pomoc, o dar z nieba, o jakąś łaskę, która mi jest potrzebna. źródło: NKJP: Henryk Dziadosz: Doświadczyć Boga:życie chrześcijańskie w Ćwiczeniach duchownych św. Ignacego Loyoli, 2000 |
|
|
Bóg zapewnia: wszyscy grzeczni, chociaż grzeszni, zasługują na Niebo. źródło: NKJP: Manuela Gretkowska: Europejka, 2004 |
3. Bóg
Definicja
Noty o użyciu
Zapisywane również wielką literą.
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół wyznania: zasady i prawdy wiary
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | Bóg, Najwyższy, niebiosa, Opatrzność, Stworzyciel, Stwórca, Wiekuisty, Wszechmocny |
Połączenia
- dar, łaska, wola, wyrok nieba
Cytaty
|
Diabeł uciekł, a Twardowski wyrokami nieba i piekła został skazany na pobyt na Księżycu [...]. źródło: NKJP: Diabelskie warunki, Dziennik Polski, 2000-06-10 |
|
|
[...] żeby odwrócić łaskę nieba od Pawlaków, Kargul z synem Władysławem obrócili obliczem ku swojemu siedlisku starą figurę świętego Floriana, która miała strzec obie chałupy przed ogniem. źródło: NKJP: Andrzej Mularczyk: Sami swoi, 1967 |
|
|
Bądź błogosławiony, Boże, za Jezusa Chrystusa, Zbawiciela świata, za to, że jest On nie tylko darem nieba, ale i owocem ziemi. źródło: NKJP: Tadeusz Loska: Wszystkie moje źródła są w Tobie: nabożeństwa eucharystyczne: godziny święte-spotkania modlitewne, 1999 |
|
|
Dziękuję niebu, że zesłało mi takiego przyjaciela jak Tomek [...]. źródło: NKJP: Piotr Krawczyk: Plamka światła, 1997 |
|
|
Upomniał swoich żołnierzy, żeby nie przerażali się, gdy poganie będą nacierać, żeby wtedy pamiętali o pomocy Nieba, której doznali poprzednio tyle razy. źródło: NKJP: Biblia Tysiąclecia, 1965 |