UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

osunąć się

Chronologizacja

1522, SPXVI

Pochodzenie

Zob. sunąć

1. pod ciężarem

Definicja

stracić punkt oparcia i przesunąć się ku dołowi

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

synonimy:

usunąć się

Połączenia

grunt osunął się; skarpa, ziemia osunęła się; zbocze osunęło się
osunąć się pod ciężarem czegoś
osunąć się z nasypu, ze zbocza

Cytaty

	Siedzieliśmy ostrożnie, żeby nie osunął się piasek i nie odłamał kolejnego kawałka skarpy porośniętego trawą. źródło: NKJP: Agata Miklaszewska: Huśtawka, 2005
	Rankiem mimo śniegu, wiatru i mgły turysta nie zrezygnował z wyjścia na przełęcz. Po przejściu kilkudziesięciu metrów osunął się z warstwą śniegu. źródło: NKJP: Michał Jagiełło: Wołanie w górach: wypadki i akcje ratunkowe w Tatrach, 1979
	W 1813 roku zachodnie skrzydło zamku zostało podmyte i wraz z basztą osunęło się w nurty rzeki. Wcześniej ogromnych zniszczeń dokonał inny żywioł - ogień. źródło: NKJP: Iwona Kamieńska: Zamek pęka, Gazeta Krakowska, 2001-07-31
	Zniszczone powodzią i rozmiękłe w czasie odwilży pobocze osunęło się pod ciężarem auta. źródło: NKJP: Stanisław Śmierciak: Ech, ta droga, Gazeta Krakowska, 2006-01-11

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	osunę się	osuniemy się
2 os.	osuniesz się	osuniecie się
3 os.	osunie się	osuną się

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	osunąłem się +(e)m się osunął	osunęłam się +(e)m się osunęła	osunęłom się +(e)m się osunęło	osunęliśmy się +(e)śmy się osunęli	osunęłyśmy się +(e)śmy się osunęły
2 os.	osunąłeś się +(e)ś się osunął	osunęłaś się +(e)ś się osunęła	osunęłoś się +(e)ś się osunęło	osunęliście się +(e)ście się osunęli	osunęłyście się +(e)ście się osunęły
3 os.	osunął się	osunęła się	osunęło się	osunęli się	osunęły się

bezosobnik: osunięto się

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		osuńmy się
2 os.	osuń się	osuńcie się

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	osunąłbym się bym się osunął	osunęłabym się bym się osunęła	osunęłobym się bym się osunęło	osunęlibyśmy się byśmy się osunęli	osunęłybyśmy się byśmy się osunęły
2 os.	osunąłbyś się byś się osunął	osunęłabyś się byś się osunęła	osunęłobyś się byś się osunęło	osunęlibyście się byście się osunęli	osunęłybyście się byście się osunęły
3 os.	osunąłby się by się osunął	osunęłaby się by się osunęła	osunęłoby się by się osunęło	osunęliby się by się osunęli	osunęłyby się by się osunęły

bezosobnik: osunięto by się

bezokolicznik: osunąć się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: osunąwszy się

gerundium: osunięcie się

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	osunięcie się	osunięcia się
D.	osunięcia się	osunięć się
C.	osunięciu się	osunięciom się
B.	osunięcie się	osunięcia się
N.	osunięciem się	osunięciami się
Ms.	osunięciu się	osunięciach się
W.	osunięcie się	osunięcia się

odpowiednik aspektowy: osuwać się

2. ze zmęczenia

Definicja

powoli usiąść, upaść lub położyć się, najczęściej ze zmęczenia lub w wyniku utraty przytomności

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka sprawność i wydolność organizmu

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie przyczyny, objawy i skutki chorób

Połączenia

ranny osunął się
osunąć się na kolana; na podłogę, na ziemię
osunąć się w ramiona
osunąć się bezwładnie

Cytaty

Maciek po tych środkach, które bierze, nagle osunął się na podłogę i na parę sekund stracił przytomność.

źródło: NKJP: Krystyna Kofta: Monografia grzechów z dziennika 1978-1989, 2006

Grodzicki zdobył się na wysiłek i przeszedł tych kilka kroków. Ledwie się znalazł na podwórku, osunął się razem z plecakiem na najbliższe rumowisko cegieł.

źródło: NKJP: Jerzy Andrzejewski: Noc i inne opowiadania, 2001

Padł strzał, kobieta osunęła się na ziemię.

źródło: NKJP: Stanisław Bubin: Wersja nieoficjalna, Dziennik Zachodni, 2008-04-25