UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zasypać

Chronologizacja

1 połowa XV w., SStp

Pochodzenie

Zob.  sypać 

1. dziurę

Definicja

wypełnić czymś sypkim jakąś wolną przestrzeń

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Połączenia

  • zasypać dziurę, otwór; kanał, rów, przepaść
  • zasypać gruzem, kamieniami, odpadami, piaskiem, ziemią;

Cytaty

Naród już oświecony. I co tam mieli na głowie? Dziurę w drodze zasypać. A tu teraz i polityka.

źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Kamień na kamieniu, 2008

[...] ktoś zasypał piaskiem dziurę, a zapomniał wstawić kostkę brukową. Po ciemku jednak można było się potknąć.

źródło: NKJP: (AM): Bydgoszcz: Będzie cieplej, robotnicy położą polbruk, Gazeta Pomorska, 2010-03-11

Do tego czasu musimy zasypać wyrwy w drogach, ale na razie nie wiemy, skąd weźmiemy na to materiały.

źródło: NKJP: Rafał P. Palacz, Dalsze zmartwienie mieszkańców gminy Stare Bogaczowice, Gazeta Wrocławska, numer 29/07 , 1999

Uprzątnęliśmy wszystkie bomby i pociski. Zasypaliśmy leje po bombach.

źródło: NKJP: Ryszard Sługocki: Na przekór i na bakier, 2008

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zasypię
 zasypiemy
2 os. zasypiesz
 zasypiecie
3 os. zasypie
 zasypią

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zasypałem
+(e)m zasypał
 zasypałam
+(e)m zasypała
 zasypałom
+(e)m zasypało
 zasypaliśmy
+(e)śmy zasypali
 zasypałyśmy
+(e)śmy zasypały
2 os. zasypałeś
+(e)ś zasypał
 zasypałaś
+(e)ś zasypała
 zasypałoś
+(e)ś zasypało
 zasypaliście
+(e)ście zasypali
 zasypałyście
+(e)ście zasypały
3 os. zasypał
 zasypała
 zasypało
 zasypali
 zasypały

bezosobnik: zasypano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zasypmy
2 os. zasyp
 zasypcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zasypałbym
bym zasypał
 zasypałabym
bym zasypała
 zasypałobym
bym zasypało
 zasypalibyśmy
byśmy zasypali
 zasypałybyśmy
byśmy zasypały
2 os. zasypałbyś
byś zasypał
 zasypałabyś
byś zasypała
 zasypałobyś
byś zasypało
 zasypalibyście
byście zasypali
 zasypałybyście
byście zasypały
3 os. zasypałby
by zasypał
 zasypałaby
by zasypała
 zasypałoby
by zasypało
 zasypaliby
by zasypali
 zasypałyby
by zasypały

bezosobnik: zasypano by

bezokolicznik: zasypać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zasypawszy

gerundium: zasypanie

imiesłów przymiotnikowy bierny: zasypany

odpowiednik aspektowy: zasypywać

Składnia

bez ograniczeń + zasypać +
CO + CZYM

2. powierzchnię

Definicja

pokryć czymś sypkim powierzchnię czegoś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Pogoda warunki atmosferyczne

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z przyrządzaniem jedzenia

Połączenia

  • zasypać drogi, szlaki; wszystko; maliny, jagody
  • zasypało bielą, śniegiem; zasypać cukrem; kwiatami

Cytaty

No i zasypało nas. Da się trochę chodzić, ale jeździć już nie. Można wpaść po pas, a przy odrobinie szczęścia po szyję, bo śnieg jest miękki, sypki i leci się prawie do dna.

źródło: NKJP: Andrzej Stasiuk: O klęsce, Gazeta Wyborcza, 1999-02-26

Śnieg zasypał drogi w powiecie tczewskim w ciągu niespełna dwóch godzin.

źródło: NKJP: Rafał Kosecki, Krystyna Paszkowska, ŚNIEŻNY PARALIŻ, Dziennik Bałtycki, 2004-01-20

Zanim tramwaj się zatrzymał, przesunął furgonetkę kilkanaście metrów, a cały odcinek zasypało szkło z rozbitych szyb obu pojazdów.

źródło: NKJP: Maciej Czerniak, Rafał Wolny (EM), Busem pod tramwaj, Gazeta Pomorska , 2008-07-09

Powinna rosnąć wśród niższych bylin lub krzewinek - w słonecznym lub lekko ocienionym od południa miejscu. Każda przeciętnie żyzna, byle nie za mokra gleba ogrodowa będzie odpowiednia. Na zimę można stanowisko zasypać warstwą kompostu lub kory.

źródło: NKJP: Eugeniusz Radziul: Ogrodowe pasje, 2009

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zasypię
 zasypiemy
2 os. zasypiesz
 zasypiecie
3 os. zasypie
 zasypią

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zasypałem
+(e)m zasypał
 zasypałam
+(e)m zasypała
 zasypałom
+(e)m zasypało
 zasypaliśmy
+(e)śmy zasypali
 zasypałyśmy
+(e)śmy zasypały
2 os. zasypałeś
+(e)ś zasypał
 zasypałaś
+(e)ś zasypała
 zasypałoś
+(e)ś zasypało
 zasypaliście
+(e)ście zasypali
 zasypałyście
+(e)ście zasypały
3 os. zasypał
 zasypała
 zasypało
 zasypali
 zasypały

bezosobnik: zasypano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zasypmy
2 os. zasyp
 zasypcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zasypałbym
bym zasypał
 zasypałabym
bym zasypała
 zasypałobym
bym zasypało
 zasypalibyśmy
byśmy zasypali
 zasypałybyśmy
byśmy zasypały
2 os. zasypałbyś
byś zasypał
 zasypałabyś
byś zasypała
 zasypałobyś
byś zasypało
 zasypalibyście
byście zasypali
 zasypałybyście
byście zasypały
3 os. zasypałby
by zasypał
 zasypałaby
by zasypała
 zasypałoby
by zasypało
 zasypaliby
by zasypali
 zasypałyby
by zasypały

bezosobnik: zasypano by

bezokolicznik: zasypać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zasypawszy

gerundium: zasypanie

imiesłów przymiotnikowy bierny: zasypany

odpowiednik aspektowy: zasypywać

Składnia

bez ograniczeń + zasypać +
CO + (CZYM)
bez ograniczeń + zasypać +
CZYM

3. ludzi

Definicja

osuwając się, przykryć i przywalić kogoś lub coś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia budowa Ziemi

Połączenia

  • lawina, ziemia zasypała kogoś/coś; masy skał, ziemi... zasypały kogoś/coś
  • zasypać robotnika; drogę, rów

Cytaty

Dziś na ul. Pawiej ziemia zasypała robotnika Żmudowskiego. Na szczęście inni robotnicy odwaliwszy ziemię, uratowali Ż., który odniósł tylko lekkie uszkodzenia.

źródło: NKJP: Dziennik Polski, 2000-11-15

Wskutek intensywnych opadów deszczu, masy skał i ziemi zasypały drogę krajową i zagroziły międzynarodowym połączeniom kolejowym do uzdrowisk polskich i na południe Europy.

źródło: NKJP: Beata Polakiewicz: Nie taka góra straszna, Gazeta Krakowska, 2002-11-27

Gdy w pierwszą rocznicę śmierci Zofia wybrała się w Tatry, by złożyć kwiaty na grobie brata, w tym samym miejscu ją także zasypała lawina kamieni.

źródło: NKJP: Beata Anna Symołon, Przeszłość jest niedokładna (3), Gazeta Radomszczańska, 2009-07-29

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zasypię
 zasypiemy
2 os. zasypiesz
 zasypiecie
3 os. zasypie
 zasypią

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zasypałem
+(e)m zasypał
 zasypałam
+(e)m zasypała
 zasypałom
+(e)m zasypało
 zasypaliśmy
+(e)śmy zasypali
 zasypałyśmy
+(e)śmy zasypały
2 os. zasypałeś
+(e)ś zasypał
 zasypałaś
+(e)ś zasypała
 zasypałoś
+(e)ś zasypało
 zasypaliście
+(e)ście zasypali
 zasypałyście
+(e)ście zasypały
3 os. zasypał
 zasypała
 zasypało
 zasypali
 zasypały

bezosobnik: zasypano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zasypmy
2 os. zasyp
 zasypcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zasypałbym
bym zasypał
 zasypałabym
bym zasypała
 zasypałobym
bym zasypało
 zasypalibyśmy
byśmy zasypali
 zasypałybyśmy
byśmy zasypały
2 os. zasypałbyś
byś zasypał
 zasypałabyś
byś zasypała
 zasypałobyś
byś zasypało
 zasypalibyście
byście zasypali
 zasypałybyście
byście zasypały
3 os. zasypałby
by zasypał
 zasypałaby
by zasypała
 zasypałoby
by zasypało
 zasypaliby
by zasypali
 zasypałyby
by zasypały

bezosobnik: zasypano by

bezokolicznik: zasypać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zasypawszy

gerundium: zasypanie

imiesłów przymiotnikowy bierny: zasypany

odpowiednik aspektowy: zasypywać

Składnia

bez ograniczeń + zasypać +
KOGO/CO

4. petycjami

Definicja

sprawić, że do kogoś lub w jakieś miejsce trafia bardzo duża ilość czegoś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

Połączenia

  • mieszkańcy; producenci zasypali kogoś/coś;
  • zasypać premiera, prezydenta, urzędników, władze; rynek
  • zasypać korespondencją, listami, petycjami, skargami, żądaniami; (gorszym, tańszym...) towarem

Cytaty

Zdaniem łodzian to sztuczne problemy, które można łatwo rozwiązać. [...] Dlatego zachęcamy mieszkańców, by zasypali pana prezydenta petycjami w tej sprawie.

źródło: NKJP: Monika Pawlak: Łódź chce mieć deptak, Dziennik Łódzki, 2007-05-12

- Co się stanie, kiedy przystąpimy do Unii? Uważam, że nasz rynek zostanie zasypany towarem z państw unijnych.

źródło: NKJP: (G.S), (wm): O rolnictwie, prawie i pieniądzach, Dziennik Bałtycki, 2000-03-08

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zasypię
 zasypiemy
2 os. zasypiesz
 zasypiecie
3 os. zasypie
 zasypią

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zasypałem
+(e)m zasypał
 zasypałam
+(e)m zasypała
 zasypałom
+(e)m zasypało
 zasypaliśmy
+(e)śmy zasypali
 zasypałyśmy
+(e)śmy zasypały
2 os. zasypałeś
+(e)ś zasypał
 zasypałaś
+(e)ś zasypała
 zasypałoś
+(e)ś zasypało
 zasypaliście
+(e)ście zasypali
 zasypałyście
+(e)ście zasypały
3 os. zasypał
 zasypała
 zasypało
 zasypali
 zasypały

bezosobnik: zasypano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zasypmy
2 os. zasyp
 zasypcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zasypałbym
bym zasypał
 zasypałabym
bym zasypała
 zasypałobym
bym zasypało
 zasypalibyśmy
byśmy zasypali
 zasypałybyśmy
byśmy zasypały
2 os. zasypałbyś
byś zasypał
 zasypałabyś
byś zasypała
 zasypałobyś
byś zasypało
 zasypalibyście
byście zasypali
 zasypałybyście
byście zasypały
3 os. zasypałby
by zasypał
 zasypałaby
by zasypała
 zasypałoby
by zasypało
 zasypaliby
by zasypali
 zasypałyby
by zasypały

bezosobnik: zasypano by

bezokolicznik: zasypać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zasypawszy

gerundium: zasypanie

imiesłów przymiotnikowy bierny: zasypany

odpowiednik aspektowy: zasypywać

Składnia

bez ograniczeń + zasypać +
KOGO/CO + CZYM

5. wspólników

Definicja

pot. 
złożyć obciążające kogoś zeznania

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa policja i inne służby mundurowe

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa sąd

Cytaty

Kiedy po śmierci Jacka Dębskiego poczuł, że pętla się zaciska, ujawnił przestępstwa, jakich mieli wspólnie z nim dokonywać oficerowie austriackiej grupy policyjnej EDOK (zwalczającej przestępczość zorganizowaną). (...) Tuż przed śmiercią zasypał kolejnych sześciu policjantów.

źródło: NKJP: Piotr Pytlakowski, Przepis na Baraninę, Polityka, 2003-05-17

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zasypię
 zasypiemy
2 os. zasypiesz
 zasypiecie
3 os. zasypie
 zasypią

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zasypałem
+(e)m zasypał
 zasypałam
+(e)m zasypała
 zasypałom
+(e)m zasypało
 zasypaliśmy
+(e)śmy zasypali
 zasypałyśmy
+(e)śmy zasypały
2 os. zasypałeś
+(e)ś zasypał
 zasypałaś
+(e)ś zasypała
 zasypałoś
+(e)ś zasypało
 zasypaliście
+(e)ście zasypali
 zasypałyście
+(e)ście zasypały
3 os. zasypał
 zasypała
 zasypało
 zasypali
 zasypały

bezosobnik: zasypano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zasypmy
2 os. zasyp
 zasypcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zasypałbym
bym zasypał
 zasypałabym
bym zasypała
 zasypałobym
bym zasypało
 zasypalibyśmy
byśmy zasypali
 zasypałybyśmy
byśmy zasypały
2 os. zasypałbyś
byś zasypał
 zasypałabyś
byś zasypała
 zasypałobyś
byś zasypało
 zasypalibyście
byście zasypali
 zasypałybyście
byście zasypały
3 os. zasypałby
by zasypał
 zasypałaby
by zasypała
 zasypałoby
by zasypało
 zasypaliby
by zasypali
 zasypałyby
by zasypały

bezosobnik: zasypano by

bezokolicznik: zasypać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zasypawszy

gerundium: zasypanie

imiesłów przymiotnikowy bierny: zasypany

odpowiednik aspektowy: zasypywać

Składnia

bez ograniczeń + zasypać +
KOGO
Data ostatniej modyfikacji: 07.06.2024
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN