Chronologizacja
1927, SJPWar
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
zdziadzieję |
zdziadziejemy |
|||
| 2 os. |
zdziadziejesz |
zdziadziejecie |
|||
| 3 os. |
zdziadzieje |
zdziadzieją |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
zdziadziałem +(e)m zdziadział |
zdziadziałam +(e)m zdziadziała |
zdziadziałom +(e)m zdziadziało |
zdziadzieliśmy +(e)śmy zdziadzieli |
zdziadziałyśmy +(e)śmy zdziadziały |
| 2 os. |
zdziadziałeś +(e)ś zdziadział |
zdziadziałaś +(e)ś zdziadziała |
zdziadziałoś +(e)ś zdziadziało |
zdziadzieliście +(e)ście zdziadzieli |
zdziadziałyście +(e)ście zdziadziały |
| 3 os. |
zdziadział |
zdziadziała |
zdziadziało |
zdziadzieli |
zdziadziały |
bezosobnik: zdziadziano
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
zdziadziejmy |
|
| 2 os. |
zdziadziej |
zdziadziejcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
zdziadziałbym bym zdziadział |
zdziadziałabym bym zdziadziała |
zdziadziałobym bym zdziadziało |
zdziadzielibyśmy byśmy zdziadzieli |
zdziadziałybyśmy byśmy zdziadziały |
| 2 os. |
zdziadziałbyś byś zdziadział |
zdziadziałabyś byś zdziadziała |
zdziadziałobyś byś zdziadziało |
zdziadzielibyście byście zdziadzieli |
zdziadziałybyście byście zdziadziały |
| 3 os. |
zdziadziałby by zdziadział |
zdziadziałaby by zdziadziała |
zdziadziałoby by zdziadziało |
zdziadzieliby by zdziadzieli |
zdziadziałyby by zdziadziały |
bezosobnik: zdziadziano by
bezokolicznik: zdziadzieć
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
zdziadziawszy
gerundium: zdziadzenie
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | zdziadzenie zdziadzienie |
zdziadzenia zdziadzienia |
| D. | zdziadzenia zdziadzienia |
zdziadzeń zdziadzień |
| C. | zdziadzeniu zdziadzieniu |
zdziadzeniom zdziadzieniom |
| B. | zdziadzenie zdziadzienie |
zdziadzenia zdziadzienia |
| N. | zdziadzeniem zdziadzieniem |
zdziadzeniami zdziadzieniami |
| Ms. | zdziadzeniu zdziadzieniu |
zdziadzeniach zdziadzieniach |
| W. | zdziadzenie zdziadzienie |
zdziadzenia zdziadzienia |
odpowiednik aspektowy: dziadzieć
Pochodzenie
Od: dziadzieć; zob. dziad
1. na starość
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia starzenie się
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka sprawność i wydolność organizmu
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | spierniczeć |
Cytaty
|
Sytuacja się zmieniła i znowu wróciły nadzieje. Ale ojciec coraz gorzej znosił wojenne lata i bardzo się postarzał, wręcz zdziadział. źródło: NKJP: Andrzej Anonimus: Nie nadaje się, przecież to jeszcze szczeniak, 1999 |
|
|
Do tej pory mam jeszcze komu rękę podać, chociaż wszyscyśmy już nieco posiwieli i zdziadzieli. źródło: NKJP: Maciej Węgrzyn: Wredni, czyli my, Gazeta Wrocławska, 2001-06-29 |
|
|
Moja wnuczka powtarza: można zostać dziadkiem, ale nie wolno zdziadzieć. źródło: NKJP: (rec): Do góry nogami, Trybuna Śląska, 2002-11-08 |
2. o mieście
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | podupaść |
Cytaty
|
Były przed laty pomysły, by na sądeckiej Starówce urządzić prawdziwe city, a więc wyprowadzić ludzi z mieszkań, a na dole zrobić eleganckie sklepy, banki, na piętrach wytworne apartamenty dla bogaczy. Nic z tego nie wyszło i pewnie długo nie wyjdzie. Jagiellońska zdziadzieje do końca, a bulwarowe centrum handlowe przeniesie się np. na ul. Lwowską. źródło: NKJP: Jerzy Wideł: Powrót dinozaura, Gazeta Krakowska, 2005-05-13 |
|
|
Przez ostatnie lata dom zdążył zdziczeć i zdziadzieć. Odsunął się od kapliczki świętego Antoniego i przysunął w stronę ciemnego lasu. źródło: NKJP: Wit Szostak: Oberki do końca świata, 2007 |
3. zbiednieć
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse własność
Cytaty
|
Od momentu bankructwa „firmy” zdziadziałem nieprawdopodobnie. Każdą wolną chwilę poświęcałem teraz pogoni za forsą. Liczba rzeczy, które mogłem wynieść z domu, była bardzo ograniczona, kieszonkowe wypłacane mi przez matkę stanowiło kroplę w morzu potrzeb, szybko więc musiałem się rozejrzeć za jakimś pewnym i obfitym źródłem dochodów. źródło: NKJP: Mirosław Sokołowski: Gady, 2007 |