UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

świeży

Chronologizacja

SStp, SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

psł. *svěžь (< *su̯oi̯g-i̯o-) 'taki, który od niedawna istnieje; czysty, niezepsuty, niezużyty; będący w stanie naturalnym, surowym, niepoddany obróbce (np. suszeniu, gotowaniu)'

1. chleb

Definicja

taki, który został niedawno przyrządzony, wyprodukowany lub zerwany i nie stracił jeszcze walorów smakowych, zapachowych i wizualnych

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie rodzaje pokarmu/potraw i ich cechy

Relacje znaczeniowe

antonimy:

nieświeży

Połączenia

świeży chleb, czosnek, imbir, koperek, łosoś, pączek, pokarm, posiłek, rogalik, ser, składnik czegoś, sok, twaróg, tymianek; bukiet, wieniec; świeża herbata, mięta, pietruszka, ryba, sałata, sałatka, śmietanka, zielenina, żywność; wiązanka; świeże jajko, jedzenie, masło, oregano, pieczywo; świeże bułki; kwiaty, zioła

Cytaty

	Malowniczy salonik, w którym zawsze stoją świeże kwiaty polne wygląda tak, jakby ktoś ciągle w nim mieszkał. źródło: NKJP: Współpracownik: Dworek Aleksandry Bąkowskiej zaprasza, Tygodnik Ciechanowski, 2002-07-25
	Wszystkie składniki mieliśmy przywieźć ze sobą, ale pomyślałem, że koperek kupię na miejscu, przynajmniej będzie świeższy. A tu w całym Poitiers koperku ani na lekarstwo. źródło: NKJP: Piotr Bikont: Między nożem a widelcem, Gazeta Wyborcza, 1995-12-08
	Macie świeży sok z pomarańczy, nie taki z kartonu... – Oczywiście. – No, to tak ze dwa litry... A potem kawę z ajerkoniakiem i... dobra, na razie wszystko. źródło: NKJP: Witold Horwath: Ultra Montana, 2005
	Codziennie też Lilka, która się stała wielką ziół amatorką, szła w najgorsze krzaczyska, w które się normalny człowiek za nic nie zapuści, i za każdym razem znosiła do domu ze dwie garści świeżych pokrzyw, by z nich wywar cudowny zaparzyć lub pozostawić je do wyschnięcia na zaś. źródło: NKJP: Sławomir Shuty: Ruchy, 2008
	Nawet najświeższy produkt garmażeryjny trzymany na słońcu przez cztery godziny może spowodować kłopoty żołądkowo-jelitowe. źródło: NKJP: Kryptonim „Tiara II”, Dziennik Polski, 2002-08-07

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	świeży	świeży	świeży	świeże	świeża
D.	świeżego	świeżego	świeżego	świeżego	świeżej
C.	świeżemu	świeżemu	świeżemu	świeżemu	świeżej
B.	świeżego	świeżego	świeży	świeże	świeżą
N.	świeżym	świeżym	świeżym	świeżym	świeżą
Ms.	świeżym	świeżym	świeżym	świeżym	świeżej
W.	świeży	świeży	świeży	świeże	świeża

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	świeży	świeży	świeże	świeże
D.	świeżych	świeżych	świeżych	świeżych
C.	świeżym	świeżym	świeżym	świeżym
B.	świeżych	świeżych	świeżych	świeże
N.	świeżymi	świeżymi	świeżymi	świeżymi
Ms.	świeżych	świeżych	świeżych	świeżych
W.	świeży	świeży	świeże	świeże

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	świeższy	świeższy	świeższy	świeższe	świeższa
D.	świeższego	świeższego	świeższego	świeższego	świeższej
C.	świeższemu	świeższemu	świeższemu	świeższemu	świeższej
B.	świeższego	świeższego	świeższy	świeższe	świeższą
N.	świeższym	świeższym	świeższym	świeższym	świeższą
Ms.	świeższym	świeższym	świeższym	świeższym	świeższej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	świeżsi	świeżsi	świeższe	świeższe
D.	świeższych	świeższych	świeższych	świeższych
C.	świeższym	świeższym	świeższym	świeższym
B.	świeższych	świeższych	świeższych	świeższe
N.	świeższymi	świeższymi	świeższymi	świeższymi
Ms.	świeższych	świeższych	świeższych	świeższych

2. nieprzetworzony

Definicja

taki, który nie został ugotowany, usmażony, upieczony, uwędzony, zamrożony ani wekowany

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie rodzaje pokarmu/potraw i ich cechy

Połączenia

świeży ogórek, pomidor; świeże maliny, owoce, truskawki, warzywa

Cytaty

	Zdaniem polskiego Ministerstwa Gospodarki mamy szanse zwiększenia sprzedaży na rosyjski rynek owoców do przerobu na soki, świeżych warzyw, mrożonek i nasion kwalifikowanych. źródło: NKJP: K.Kowalski: Jak z Rosją handlować żywnością?, Tygodnik Ciechanowski, 2002-04-05
	Aż 85% likopenu w twojej diecie pochodzi z pomidorów. Znajdziesz go także w czerwonych grejpfrutach i arbuzach [...]. Mimo że jego najlepszym źródłem są świeże pomidory, organizm łatwiej absorbuje likopen zawarty w przetworach, takich jak: ketchup, soki czy sosy pomidorowe, ponieważ pod wpływem temperatury ulega on przetworzeniu do postaci chemicznej o wiele łatwiej przyswajalnej. źródło: NKJP: Cosmozdrowie, prasa, 2000
	Gryząca woń świeżej cebuli rozchodziła się po pomieszczeniach. Wypływa ła do przedpokoju, zagarniała pokoje, przenikała klatkę schodową. Niedługo sąsiedzi dowiedzą się, że matka robi bitki. źródło: NKJP: Grażyna Plebanek: Dziewczyny z Portofino, 2005
	Ostatnio przerzuciłam się z mrożonych na świeże filety - są smaczniejsze i mniej się rozpadają. źródło: Internet
	Spokojnie możesz zamrozić kotlety mielone, ale nie z mięsa zamrożonego tylko ze świeżego. źródło: Internet

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	świeży	świeży	świeży	świeże	świeża
D.	świeżego	świeżego	świeżego	świeżego	świeżej
C.	świeżemu	świeżemu	świeżemu	świeżemu	świeżej
B.	świeżego	świeżego	świeży	świeże	świeżą
N.	świeżym	świeżym	świeżym	świeżym	świeżą
Ms.	świeżym	świeżym	świeżym	świeżym	świeżej
W.	świeży	świeży	świeży	świeże	świeża

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	świeży	świeży	świeże	świeże
D.	świeżych	świeżych	świeżych	świeżych
C.	świeżym	świeżym	świeżym	świeżym
B.	świeżych	świeżych	świeżych	świeże
N.	świeżymi	świeżymi	świeżymi	świeżymi
Ms.	świeżych	świeżych	świeżych	świeżych
W.	świeży	świeży	świeże	świeże

3. obrus

Definicja

pot.

taki, który nie był używany w ogóle lub na nowo została mu przywrócona zdatność do użycia

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Połączenia

świeży obrus, ręcznik; kit; piasek; świeża bielizna, bluza, chusteczka, koszula, pościel; glina, ziemia; świeże prześcieradło, ubranie

Cytaty

	Janek wylał kakao na świeży obrus. źródło: NKJP: Barbara Jakubowska: Jak mądrze kochać dzieci, 2001
	[...] ojciec wkładał świeżą, wykrochmaloną koszulę, spodnie z szelkami, kamizelkę i marynarkę. źródło: NKJP: Radosław Kobierski:Harar, 2005
	[...] obtarł łzawiącą powiekę. [...] wyjął nie całkiem świeżą chusteczkę z kieszeni spodni i długo tarł oko, czym jedynie pogorszył sytuację. źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Czerwony byk, 2007
	– Wszyscy gotowi? – Spojrzała na rodzinę i uśmiechnęła się dziś po raz drugi. Uśmiechnęła się, był bowiem powód, żeby się uśmiechać. Rodzina wyglądała jak spod igły. Świeże, czyste ubrania, zadowolone twarze i jakieś takie nieuchwytne wrażenie prawdziwej wspólnoty. źródło: NKJP: Sławomir Shuty: Cukier w normie z ekstrabonusem, 2005
	Kiedy opadną przykwiatki, powinno się przyciąć pędy poinsecji [...] i ograniczyć podlewanie [...]. Aż do maja doniczka powinna stać w jasnym, ale chłodnym miejscu. Gdy pojawią się nowe pędy, przesadzamy roślinę do nowej, świeżej ziemi i zaczynamy ją podlewać częściej, wznawiamy też nawożenie [...]. Wiosną można wystawić poinsecję na balkon lub do ogródka i pozostawić ją tam aż do września. źródło: NKJP: (gk): Poinsecja - gwiazda Bożego Narodzenia, Dziennik Łódzki, 2005-12-06

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	świeży	świeży	świeży	świeże	świeża
D.	świeżego	świeżego	świeżego	świeżego	świeżej
C.	świeżemu	świeżemu	świeżemu	świeżemu	świeżej
B.	świeżego	świeżego	świeży	świeże	świeżą
N.	świeżym	świeżym	świeżym	świeżym	świeżą
Ms.	świeżym	świeżym	świeżym	świeżym	świeżej
W.	świeży	świeży	świeży	świeże	świeża

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	świeży	świeży	świeże	świeże
D.	świeżych	świeżych	świeżych	świeżych
C.	świeżym	świeżym	świeżym	świeżym
B.	świeżych	świeżych	świeżych	świeże
N.	świeżymi	świeżymi	świeżymi	świeżymi
Ms.	świeżych	świeżych	świeżych	świeżych
W.	świeży	świeży	świeże	świeże

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	świeższy	świeższy	świeższy	świeższe	świeższa
D.	świeższego	świeższego	świeższego	świeższego	świeższej
C.	świeższemu	świeższemu	świeższemu	świeższemu	świeższej
B.	świeższego	świeższego	świeższy	świeższe	świeższą
N.	świeższym	świeższym	świeższym	świeższym	świeższą
Ms.	świeższym	świeższym	świeższym	świeższym	świeższej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	świeżsi	świeżsi	świeższe	świeższe
D.	świeższych	świeższych	świeższych	świeższych
C.	świeższym	świeższym	świeższym	świeższym
B.	świeższych	świeższych	świeższych	świeższe
N.	świeższymi	świeższymi	świeższymi	świeższymi
Ms.	świeższych	świeższych	świeższych	świeższych

4. grób

Definicja

pot.

taki, który powstał lub pojawił się niedawno

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu upływ czasu

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

nowy

Połączenia

świeży grób; strup; ślad; trup; śnieg; listek, pęd; asfalt, beton, lakier, mur, tynk; film, słownik, tomik poezji, repertuar; świeża mogiła; blizna, szrama, rana; opalenizna; plama; kałuża; gałązka, trawa; farba; informacja, sprawa; gazeta, książka, prasa; świeże kłącze; siano; świeże zwłoki; dane, doniesienia, nowiny, osiągnięcia, przepisy, trendy (mody), wydarzenia

Cytaty

	W mieście nigdy nie panuje cisza w jakikolwiek sposób porównywalna do tej dosłownej, absolutnej. Najciszej jest w zimie, gdy spadnie świeży śnieg. źródło: NKJP: Marcin Pawłowski: Victory Boogie Woogie, czyli o możliwościach odczuwania miejskości - szkice teoretyczne do scenariusza wystawy sztuki współczesnej, prasa, 2006
	Świeże mieszkanie zieje wszelkimi odorami lakierów, drewna, farby. źródło: NKJP: Manuela Gretkowska: Polka, 2001
	Dostałem właśnie najświeższy, opracowany przez ekspertów słownik, jakim należy się posługiwać, opisując smak i aromat wina - osobno dla białych, osobno dla czerwonych. źródło: NKJP: Co można znaleźć w winie?, Dziennik Polski, 2002-06-15
	Pojawiające się na łąkach we wrześniu świeże kretowiska zapowiadały wietrzną, ale lekką zimę. źródło: NKJP: G.Czerwińska: Kalendarz polski: Wrzesień rozpoczyna jesień, Tygodnik Ciechanowski, 2003-09-06
	Bulinin przeżegnał się, przymknął oczy i zaczął się modlić. A potem bez słowa się odwrócił i poszedł sobie. Fiodor powoli zasypywał. Wreszcie wbił krzyż, oparł się o łopatę i zapatrzył na świeży grób. źródło: NKJP: Marek Ławrynowicz: Korytarz, 2006

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	świeży	świeży	świeży	świeże	świeża
D.	świeżego	świeżego	świeżego	świeżego	świeżej
C.	świeżemu	świeżemu	świeżemu	świeżemu	świeżej
B.	świeżego	świeżego	świeży	świeże	świeżą
N.	świeżym	świeżym	świeżym	świeżym	świeżą
Ms.	świeżym	świeżym	świeżym	świeżym	świeżej
W.	świeży	świeży	świeży	świeże	świeża

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	świeży	świeży	świeże	świeże
D.	świeżych	świeżych	świeżych	świeżych
C.	świeżym	świeżym	świeżym	świeżym
B.	świeżych	świeżych	świeżych	świeże
N.	świeżymi	świeżymi	świeżymi	świeżymi
Ms.	świeżych	świeżych	świeżych	świeżych
W.	świeży	świeży	świeże	świeże

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	świeższy	świeższy	świeższy	świeższe	świeższa
D.	świeższego	świeższego	świeższego	świeższego	świeższej
C.	świeższemu	świeższemu	świeższemu	świeższemu	świeższej
B.	świeższego	świeższego	świeższy	świeższe	świeższą
N.	świeższym	świeższym	świeższym	świeższym	świeższą
Ms.	świeższym	świeższym	świeższym	świeższym	świeższej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	świeżsi	świeżsi	świeższe	świeższe
D.	świeższych	świeższych	świeższych	świeższych
C.	świeższym	świeższym	świeższym	świeższym
B.	świeższych	świeższych	świeższych	świeższe
N.	świeższymi	świeższymi	świeższymi	świeższymi
Ms.	świeższych	świeższych	świeższych	świeższych

5.a człowiek

Definicja

taki, który wygląda młodo i zdrowo, jest niezmęczony, wypoczęty i rześki

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka wygląd

Połączenia

świeży i pachnący; świeży i powabny; świeży i szybki; świeży i wypoczęty

Cytaty

	[...] spojrzał na dno szklanki i wlał w szeroko otwarte usta ostatnią kropelkę. Nie zdążyła jeszcze skapnąć na język, gdy zabrzmiał dzwonek. Zuzanna. Zarumieniona od mrozu, cudownie świeża i pachnąca. źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Wyspy szerszenia, 2008
	[...] dzieciom trzeba było wyprać rzeczy, zapakować do worków te, z których wyrosły, kupić nowe, załatwić fryzjera, dentystę, zapisać na zajęcia, kupić jedzenie, słowem wykonać czynności, których nie ma na reklamach, gdzie uśmiecha się świeża mama bez śladów nocnych pobudek pod oczami [...]. źródło: NKJP: Grażyna Plebanek: Przystupa, 2007
	Byrd świetnie unikał ciosów Polaka i sam zadał kilka prostych ciosów. W końcówce rundy doszło do dwóch długich wymian ciosów, w których lepszy okazał się obrońca tytułu. Był on świeższy i szybszy od rywala. źródło: NKJP: Nie wygrał, ale zadziwi, Dziennik Polski, 2004-04-19
	[...] w momencie konfrontacji człowiek potrzebuje każdej odrobiny pewności siebie, a bycie świeżą i powabną podnosi młodą kobietę we własnych oczach. Albo raczej: dołuje ją bycie nieświeżą. źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Kisuny, 2008
	Pracę nad swoim wnętrzem rozpoczynamy od umycia i ogolenia ciała. Świeży i wypoczęty jesteś zdolny przyswajać nowe, interesujące fakty i doniesienia nie bez znaczenia dla rozwoju przypuszczalnej kariery zawodowej. źródło: NKJP: Sławomir Shuty: Zwał, 2004

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	świeży	świeży	świeży	świeże	świeża
D.	świeżego	świeżego	świeżego	świeżego	świeżej
C.	świeżemu	świeżemu	świeżemu	świeżemu	świeżej
B.	świeżego	świeżego	świeży	świeże	świeżą
N.	świeżym	świeżym	świeżym	świeżym	świeżą
Ms.	świeżym	świeżym	świeżym	świeżym	świeżej
W.	świeży	świeży	świeży	świeże	świeża

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	świeży	świeży	świeże	świeże
D.	świeżych	świeżych	świeżych	świeżych
C.	świeżym	świeżym	świeżym	świeżym
B.	świeżych	świeżych	świeżych	świeże
N.	świeżymi	świeżymi	świeżymi	świeżymi
Ms.	świeżych	świeżych	świeżych	świeżych
W.	świeży	świeży	świeże	świeże

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	świeższy	świeższy	świeższy	świeższe	świeższa
D.	świeższego	świeższego	świeższego	świeższego	świeższej
C.	świeższemu	świeższemu	świeższemu	świeższemu	świeższej
B.	świeższego	świeższego	świeższy	świeższe	świeższą
N.	świeższym	świeższym	świeższym	świeższym	świeższą
Ms.	świeższym	świeższym	świeższym	świeższym	świeższej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	świeżsi	świeżsi	świeższe	świeższe
D.	świeższych	świeższych	świeższych	świeższych
C.	świeższym	świeższym	świeższym	świeższym
B.	świeższych	świeższych	świeższych	świeższe
N.	świeższymi	świeższymi	świeższymi	świeższymi
Ms.	świeższych	świeższych	świeższych	świeższych

5.b wygląd

Definicja

świadczący o byciu młodym, zdrowym, wypoczętym, rześkim

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka wygląd

Połączenia

świeży wygląd; umysł; świeża buzia, cera, głowa, skóra, uroda; świeże ciało; świeże oczy

Cytaty

	Uśmiechnął się [...]. Ujął jej świeżą i rumianą buzię w dłonie. Pochylając się nad nią wielkim i muskularnym korpusem, delikatnie ją pocałował. źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Wyspy szerszenia, 2008
	Łapię się na tym, że w tym wnętrzu pełnym młodych świeżych ciał rozpoczynających dopiero swoje sypialniane wędrówki, swoją przygodę z miłością, [...] obchodzi mnie tylko jedna kobieta: [...] – Monika. źródło: NKJP: Andrzej Horubała: Farciarz, 2003
	[...] dróżnik marchewkę wyhodował świetną, słodszą niż miód. Mimo łakomstwa pogryzali ją oszczędnie, pomalutku... Powstała kwestia, czy poczęstować dorosłych - no, choćby Stacha, za którym obaj przepadali. Stanęło na tym, że rozstrzygną to jutro. Ze świeżą głową. I zasnęli. źródło: NKJP: Jerzy Krzysztoń: Wielbłąd na stepie, 1998
	Mikrodermabrazja należy do zabiegów mechanicznego ścierania naskórka i/lub skóry właściwej. [...] Efekty zabiegu: spłycenie powierzchownych zmarszczek, wygładzenie skóry, usunięcie przebarwień dosłonecznych lub starczych, zmniejszenie łojotoku, skóra świeższa i młodsza. źródło: Internet
	Nayana spojrzała w lustro i poprawiła włosy nie swoim, kokieteryjnym ruchem. Meduza czy nie, miała tak świeżą cerę, że we wszystkim było jej dobrze. źródło: NKJP: Grażyna Plebanek: Przystupa, 2007

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	świeży	świeży	świeży	świeże	świeża
D.	świeżego	świeżego	świeżego	świeżego	świeżej
C.	świeżemu	świeżemu	świeżemu	świeżemu	świeżej
B.	świeżego	świeżego	świeży	świeże	świeżą
N.	świeżym	świeżym	świeżym	świeżym	świeżą
Ms.	świeżym	świeżym	świeżym	świeżym	świeżej
W.	świeży	świeży	świeży	świeże	świeża

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	świeży	świeży	świeże	świeże
D.	świeżych	świeżych	świeżych	świeżych
C.	świeżym	świeżym	świeżym	świeżym
B.	świeżych	świeżych	świeżych	świeże
N.	świeżymi	świeżymi	świeżymi	świeżymi
Ms.	świeżych	świeżych	świeżych	świeżych
W.	świeży	świeży	świeże	świeże

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	świeższy	świeższy	świeższy	świeższe	świeższa
D.	świeższego	świeższego	świeższego	świeższego	świeższej
C.	świeższemu	świeższemu	świeższemu	świeższemu	świeższej
B.	świeższego	świeższego	świeższy	świeższe	świeższą
N.	świeższym	świeższym	świeższym	świeższym	świeższą
Ms.	świeższym	świeższym	świeższym	świeższym	świeższej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	świeżsi	świeżsi	świeższe	świeższe
D.	świeższych	świeższych	świeższych	świeższych
C.	świeższym	świeższym	świeższym	świeższym
B.	świeższych	świeższych	świeższych	świeższe
N.	świeższymi	świeższymi	świeższymi	świeższymi
Ms.	świeższych	świeższych	świeższych	świeższych

6. absolwent

Definicja

taki, który od niedawna pełni jakąś funkcję

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca organizacja i hierarchia w pracy, stosunki służbowe

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia osób wchodzących w relacje międzyludzkie

Połączenia

świeży absolwent, pracownik; nabytek; świeża narzeczona, wdowa

Cytaty

	Ślub był cichy, świeżemu wdowcowi nie wypada w ludzkie oczy pchać się z nowym szczęściem [...]. źródło: NKJP: Ewa Nowacka: As w rękawie, 1998
	[...] w piątek uczestniczyłam już po raz trzydziesty siódmy w inauguracji Dni Muzyki Organowej. [...] a niemal wczoraj jako świeży pracownik Filharmonii Krakowskiej trzymałam w rękach pachnący jeszcze drukarską farbą [...] program I Dni Muzyki Organowej. źródło: NKJP: Potężna inauguracja, Dziennik Polski, 2002-04-22
	– Od wtorku miejsca sobie znaleźć nie możesz. Przyłazisz do mnie o piątej nad ranem, budzisz świeżą narzeczoną, ona podejrzewa, że chcesz mnie jej odbić, bo natychmiast pakujesz się nam do łóżka i przemawiasz, przemawiasz, jakbyś chciał mnie do czegoś namówić. źródło: NKJP: Manuela Gretkowska: Kabaret metafizyczny, 1999
	Podpytywał Dominique, w co jej zdaniem warto inwestować. – Giełda – Dominique, świeża absolwentka ekonomii, nie miała wątpliwości. – To nic solidnego, rozdmuchane pieniądze – doktor wolał sztaby złota w bankowym sejfie. źródło: NKJP: Manuela Gretkowska, Piotr Pietucha: Sceny z życia pozamałżeńskiego, 2007
	Oczywiście im jesteś świeższy na rynku pracy, tym mniej osób znajduje się w Twojej książce kontaktów. źródło: Internet

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	świeży	świeży	świeży	świeże	świeża
D.	świeżego	świeżego	świeżego	świeżego	świeżej
C.	świeżemu	świeżemu	świeżemu	świeżemu	świeżej
B.	świeżego	świeżego	świeży	świeże	świeżą
N.	świeżym	świeżym	świeżym	świeżym	świeżą
Ms.	świeżym	świeżym	świeżym	świeżym	świeżej
W.	świeży	świeży	świeży	świeże	świeża

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	świeży	świeży	świeże	świeże
D.	świeżych	świeżych	świeżych	świeżych
C.	świeżym	świeżym	świeżym	świeżym
B.	świeżych	świeżych	świeżych	świeże
N.	świeżymi	świeżymi	świeżymi	świeżymi
Ms.	świeżych	świeżych	świeżych	świeżych
W.	świeży	świeży	świeże	świeże

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	świeższy	świeższy	świeższy	świeższe	świeższa
D.	świeższego	świeższego	świeższego	świeższego	świeższej
C.	świeższemu	świeższemu	świeższemu	świeższemu	świeższej
B.	świeższego	świeższego	świeższy	świeższe	świeższą
N.	świeższym	świeższym	świeższym	świeższym	świeższą
Ms.	świeższym	świeższym	świeższym	świeższym	świeższej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	świeżsi	świeżsi	świeższe	świeższe
D.	świeższych	świeższych	świeższych	świeższych
C.	świeższym	świeższym	świeższym	świeższym
B.	świeższych	świeższych	świeższych	świeższe
N.	świeższymi	świeższymi	świeższymi	świeższymi
Ms.	świeższych	świeższych	świeższych	świeższych

7. pomysł

Definicja

taki, który jest nowy i inny niż dotychczasowy

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Relacje znaczeniowe

synonimy:

odświeżający

Połączenia

świeży pomysł, trop; świeża idea; świeże oko, podejście, spojrzenie

Cytaty

	W trudnych lub problematycznych dla firmy sytuacjach warto zatrudniać specjalistów z zewnątrz, którzy wiedzą i świeżym spojrzeniem są w stanie bardzo pomóc. źródło: NKJP: Olga Dyżakowska: Uniknąć katastrofy, Praca i Zdrowie, 2008-05-14
	Każdy świeży trop może doprowadzić do innych terrorystów. źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Dobry powód, by zabijać, 2005
	Trzeba być otwartym na świeże, innowacyjne pomysły, bo stare już się wyczerpały. źródło: NKJP: (waw): Trzy pytania do, Nowiny Raciborskie, 2006-11-21
	[...] autorka, zamiast błysnąć naprawdę świeżą ideą, niepotrzebnie bawi się w komplikowanie starych schematów. źródło: NKJP: Anna Kańtoch: Po pomidorowej zagładzie, Esensja, 2009-11-08
	- Założycielka tematów zbeształa mnie po kilka razy, gdy inne podziwiały za podejście do sprawy, że co ja tu robię. Powiedzcie mi, co wy kobiety o tym sądzicie? Dobrze usłyszeć, co myśli ta druga strona czy olać ją? - Jasne że dobrze, jest takie świeższe podejście do sprawy i bardziej wiesz męskie... źródło: Internet

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	świeży	świeży	świeży	świeże	świeża
D.	świeżego	świeżego	świeżego	świeżego	świeżej
C.	świeżemu	świeżemu	świeżemu	świeżemu	świeżej
B.	świeżego	świeżego	świeży	świeże	świeżą
N.	świeżym	świeżym	świeżym	świeżym	świeżą
Ms.	świeżym	świeżym	świeżym	świeżym	świeżej
W.	świeży	świeży	świeży	świeże	świeża

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	świeży	świeży	świeże	świeże
D.	świeżych	świeżych	świeżych	świeżych
C.	świeżym	świeżym	świeżym	świeżym
B.	świeżych	świeżych	świeżych	świeże
N.	świeżymi	świeżymi	świeżymi	świeżymi
Ms.	świeżych	świeżych	świeżych	świeżych
W.	świeży	świeży	świeże	świeże

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	świeższy	świeższy	świeższy	świeższe	świeższa
D.	świeższego	świeższego	świeższego	świeższego	świeższej
C.	świeższemu	świeższemu	świeższemu	świeższemu	świeższej
B.	świeższego	świeższego	świeższy	świeższe	świeższą
N.	świeższym	świeższym	świeższym	świeższym	świeższą
Ms.	świeższym	świeższym	świeższym	świeższym	świeższej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	świeżsi	świeżsi	świeższe	świeższe
D.	świeższych	świeższych	świeższych	świeższych
C.	świeższym	świeższym	świeższym	świeższym
B.	świeższych	świeższych	świeższych	świeższe
N.	świeższymi	świeższymi	świeższymi	świeższymi
Ms.	świeższych	świeższych	świeższych	świeższych

8. wspomnienie

Definicja

pot.

taki, który jest związany z niedawnymi zdarzeniami i nie uległ zapomnieniu lub zatarciu

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu upływ czasu

Połączenia

świeży ból; entuzjazm; świeża pamięć, strata, żałoba; świeże wrażenie, wspomnienie

Cytaty

	Byłam z moim chłopakiem na Kubie! Wróciłam dwa tygodnie temu, mam więc świeże wspomnienia, mnóstwo zdjęć. źródło: NKJP: Redakcja: Nie mam w sobie chorych zazdrości, Tygodnik Ciechanowski, 2002-04-02
	[...] brak rozeznania zamierzeń, a także świeża pamięć o koszmarze dopiero co przerwanej wojny i strach przed popełnieniem czegoś nieodwracalnego sprawiały, że na razie nigdzie nie dochodziło do walk. źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Wieże z kamienia, 2004
	Na dwór płocki przybyli Krzyżacy [...] powitani przyjaźnie przez Ziemowita, który zaprosił ich na swój ślub z Perejasławą i smutne wesele, z przyczyny świeżej żałoby pozbawione [...] pląsów i pogańskich przyśpiewek. źródło: NKJP: Witold Jabłoński: Uczeń czarnoksiężnika, 2003
	[...] zawsze przychodził moment, w którym moje ciało, umysł i duch znowu się jednoczyły, i ze świeżym entuzjazmem ruszałam do życia. źródło: NKJP: Monika Pawluczuk, Katarzyna Miller: Być kobietą i nie zwariować Opowieści psychoterapeutyczne, 2010
	Z [...] każdą chwilą odkrywam w sobie i w świecie coś nowego i co raz to świeższe uczucia są tego przykładem. źródło: Internet

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	świeży	świeży	świeży	świeże	świeża
D.	świeżego	świeżego	świeżego	świeżego	świeżej
C.	świeżemu	świeżemu	świeżemu	świeżemu	świeżej
B.	świeżego	świeżego	świeży	świeże	świeżą
N.	świeżym	świeżym	świeżym	świeżym	świeżą
Ms.	świeżym	świeżym	świeżym	świeżym	świeżej
W.	świeży	świeży	świeży	świeże	świeża

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	świeży	świeży	świeże	świeże
D.	świeżych	świeżych	świeżych	świeżych
C.	świeżym	świeżym	świeżym	świeżym
B.	świeżych	świeżych	świeżych	świeże
N.	świeżymi	świeżymi	świeżymi	świeżymi
Ms.	świeżych	świeżych	świeżych	świeżych
W.	świeży	świeży	świeże	świeże

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	świeższy	świeższy	świeższy	świeższe	świeższa
D.	świeższego	świeższego	świeższego	świeższego	świeższej
C.	świeższemu	świeższemu	świeższemu	świeższemu	świeższej
B.	świeższego	świeższego	świeższy	świeższe	świeższą
N.	świeższym	świeższym	świeższym	świeższym	świeższą
Ms.	świeższym	świeższym	świeższym	świeższym	świeższej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	świeżsi	świeżsi	świeższe	świeższe
D.	świeższych	świeższych	świeższych	świeższych
C.	świeższym	świeższym	świeższym	świeższym
B.	świeższych	świeższych	świeższych	świeższe
N.	świeższymi	świeższymi	świeższymi	świeższymi
Ms.	świeższych	świeższych	świeższych	świeższych

9. powietrze

Definicja

rześki, ożywczy i przyjemnie chłodny

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Pogoda warunki atmosferyczne

Połączenia

świeży powiew (wiatru), wiatr; poranek; świeża bryza; świeże powietrze

Cytaty

	Musiałem odetchnąć świeżym powietrzem. źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Dobry powód, by zabijać, 2005
	Kiedy po kilku tygodniach upałów rozgrzane mury domów wzdłuż Piątej zaczynają działać jak gigantyczny piekarnik, paradownicy przenoszą się na Coney Island, by odbyć doroczną Mermaid Parade w okolicy, gdzie w powietrzu czuje się wspomnienie świeżej, chłodnej bryzy od morza. źródło: NKJP: Kamila Sławińska: Nowy Jork. Przewodnik niepraktyczny, 2008
	Głęboko oddychał zapachami nocy, chłonął świeży powiew od parku Sosnowego, patrzył w ciemną gęstwinę i na czubki drzew, osrebrzone, całe jakby w kryształkach soli źródło: NKJP: Włodzimierz Kowalewski: Excentrycy, 2007
	Szczuka rzucił płaszcz na krzesło i nie zapalając światła podszedł do okna. Gdy je otworzył, natychmiast napływać poczęło świeższe powietrze. źródło: NKJP: Jerzy Andrzejewski: Popiół i diament, 1948

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	świeży	świeży	świeży	świeże	świeża
D.	świeżego	świeżego	świeżego	świeżego	świeżej
C.	świeżemu	świeżemu	świeżemu	świeżemu	świeżej
B.	świeżego	świeżego	świeży	świeże	świeżą
N.	świeżym	świeżym	świeżym	świeżym	świeżą
Ms.	świeżym	świeżym	świeżym	świeżym	świeżej
W.	świeży	świeży	świeży	świeże	świeża

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	świeży	świeży	świeże	świeże
D.	świeżych	świeżych	świeżych	świeżych
C.	świeżym	świeżym	świeżym	świeżym
B.	świeżych	świeżych	świeżych	świeże
N.	świeżymi	świeżymi	świeżymi	świeżymi
Ms.	świeżych	świeżych	świeżych	świeżych
W.	świeży	świeży	świeże	świeże

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	świeższy	świeższy	świeższy	świeższe	świeższa
D.	świeższego	świeższego	świeższego	świeższego	świeższej
C.	świeższemu	świeższemu	świeższemu	świeższemu	świeższej
B.	świeższego	świeższego	świeższy	świeższe	świeższą
N.	świeższym	świeższym	świeższym	świeższym	świeższą
Ms.	świeższym	świeższym	świeższym	świeższym	świeższej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	świeżsi	świeżsi	świeższe	świeższe
D.	świeższych	świeższych	świeższych	świeższych
C.	świeższym	świeższym	świeższym	świeższym
B.	świeższych	świeższych	świeższych	świeższe
N.	świeższymi	świeższymi	świeższymi	świeższymi
Ms.	świeższych	świeższych	świeższych	świeższych

10. zapach

Definicja

taki, który jest niezbyt intensywny, a jednocześnie orzeźwiający

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii zapachy

Połączenia

świeży aromat, oddech, zapach; smak; świeża woń

Cytaty

	Nawet w kuchni, gdzie zrobił jej kawę, było porządnie, zero syfu w zlewie, a w dodatku taki świeży lawendowy zapach dobrego płynu do zmywania. źródło: NKJP: Witold Horwath: Ultra Montana, 2005
	Do niedawna, podobnie jak zdecydowana większość liczących się w świecie producentów wina, G. Gasperi preferował beczki nowe, które uwalniają świeże, silne aromaty. źródło: NKJP: A.Pankowski: Ritratti, czyli małżeństwo wina ze sztuką po włosku, Tygodnik Ciechanowski, 2005-02-05
	Siedzieli w krzakach niczym urwisy schowane przed wzrokiem ojca. Siedzieli i zajadali miętę. On z klejącymi się listkami w gębie, z pachnącym zielem na głowie. A wkoło smrodek walczył ze świeżą wonią. źródło: NKJP: Mariusz Sieniewicz: Rebelia, 2007
	Piwo było naprawdę dobre: idealna temperatura i odpowiednia zawartość tlenku węgla powodowały, że miało świeży smak i jego pełny bukiet rozwijał się na podniebieniu. źródło: NKJP: Michał Bielecki: Osiedle prominentów, 1997
	[...] zobacz, jaką przyjemność sprawia psu żucie. Szczeniaki mają dzięki temu mocniejsze mięśnie żujące, a duże psy – czystsze zęby i dziąsła oraz świeższy oddech. źródło: Internet

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	świeży	świeży	świeży	świeże	świeża
D.	świeżego	świeżego	świeżego	świeżego	świeżej
C.	świeżemu	świeżemu	świeżemu	świeżemu	świeżej
B.	świeżego	świeżego	świeży	świeże	świeżą
N.	świeżym	świeżym	świeżym	świeżym	świeżą
Ms.	świeżym	świeżym	świeżym	świeżym	świeżej
W.	świeży	świeży	świeży	świeże	świeża

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	świeży	świeży	świeże	świeże
D.	świeżych	świeżych	świeżych	świeżych
C.	świeżym	świeżym	świeżym	świeżym
B.	świeżych	świeżych	świeżych	świeże
N.	świeżymi	świeżymi	świeżymi	świeżymi
Ms.	świeżych	świeżych	świeżych	świeżych
W.	świeży	świeży	świeże	świeże

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	świeższy	świeższy	świeższy	świeższe	świeższa
D.	świeższego	świeższego	świeższego	świeższego	świeższej
C.	świeższemu	świeższemu	świeższemu	świeższemu	świeższej
B.	świeższego	świeższego	świeższy	świeższe	świeższą
N.	świeższym	świeższym	świeższym	świeższym	świeższą
Ms.	świeższym	świeższym	świeższym	świeższym	świeższej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	świeżsi	świeżsi	świeższe	świeższe
D.	świeższych	świeższych	świeższych	świeższych
C.	świeższym	świeższym	świeższym	świeższym
B.	świeższych	świeższych	świeższych	świeższe
N.	świeższymi	świeższymi	świeższymi	świeższymi
Ms.	świeższych	świeższych	świeższych	świeższych

11. kolor

Definicja

taki, który ma intensywny odcień

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kolory i światło

Relacje znaczeniowe

synonimy:

soczysty

Połączenia

świeży kolor; świeża barwa, czerwień, zieleń

Cytaty

	[...] za nim wysypuje się z tramwaju gromada dzieci z żałobnymi opaskami na rękawach. [...] Czerń gdzieniegdzie jest jeszcze całkiem świeża, inne opaski zdążyły już wypłowieć [...]. źródło: NKJP: Magdalena Tulli: Skaza, 2006
	Szczególnie piękne przedstawienia zdobią boczne ściany wejścia do grobowca. Zachowały one do dziś świeże barwy. źródło: NKJP: Jerzy Ciechanowicz: Tajemnice wezyra Fefi, Gazeta Wyborcza, 1998-04-03
	Rozpostarte szeroko korony klonów i kasztanowców przybrała delikatna i radosna mgiełka świeżej zieleni, w którą wpadało spojrzenie słońca. źródło: NKJP: Waldemar Borzestowski: Bulterier Samson i ja, 2008
	Projektanci [...] odeszli tutaj od standardowych brązów i beżów, a poszli w kierunku świeższych kolorów – zdecydowali się na fiolet. W kuchni zastosowano proste i minimalistyczne kształt, brak tutaj zbędnych dodatków, a monotonię szarości przełamuje właśnie intensywny fiolet. źródło: Internet

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	świeży	świeży	świeży	świeże	świeża
D.	świeżego	świeżego	świeżego	świeżego	świeżej
C.	świeżemu	świeżemu	świeżemu	świeżemu	świeżej
B.	świeżego	świeżego	świeży	świeże	świeżą
N.	świeżym	świeżym	świeżym	świeżym	świeżą
Ms.	świeżym	świeżym	świeżym	świeżym	świeżej
W.	świeży	świeży	świeży	świeże	świeża

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	świeży	świeży	świeże	świeże
D.	świeżych	świeżych	świeżych	świeżych
C.	świeżym	świeżym	świeżym	świeżym
B.	świeżych	świeżych	świeżych	świeże
N.	świeżymi	świeżymi	świeżymi	świeżymi
Ms.	świeżych	świeżych	świeżych	świeżych
W.	świeży	świeży	świeże	świeże

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	świeższy	świeższy	świeższy	świeższe	świeższa
D.	świeższego	świeższego	świeższego	świeższego	świeższej
C.	świeższemu	świeższemu	świeższemu	świeższemu	świeższej
B.	świeższego	świeższego	świeższy	świeższe	świeższą
N.	świeższym	świeższym	świeższym	świeższym	świeższą
Ms.	świeższym	świeższym	świeższym	świeższym	świeższej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	świeżsi	świeżsi	świeższe	świeższe
D.	świeższych	świeższych	świeższych	świeższych
C.	świeższym	świeższym	świeższym	świeższym
B.	świeższych	świeższych	świeższych	świeższe
N.	świeższymi	świeższymi	świeższymi	świeższymi
Ms.	świeższych	świeższych	świeższych	świeższych

Frazeologizmy

jak świeże bułeczki
na świeże powietrze
na świeżym powietrzu I
na świeżym lufcie
na świeżym powietrzu II
na świeżym lufcie
świeża krew
świeżej daty

Data ostatniej modyfikacji: 20.03.2014