Chronologizacja
Pochodzenie
Zob. parzyć
1. palce
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie przyczyny, objawy i skutki chorób
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii temperatura i ogień
Relacje znaczeniowe
synonimy: | przypiec |
Połączenia
- sparzyć dłoń, język, palce, rękę, usta, wargi
- sparzyć herbatą, ukropem; płomieniami, ogniem
- sparzyć z pośpiechu
- sparzyć boleśnie
- móc sparzyć
Cytaty
Zapalimy? Tutaj są zapałki. Tak. Nie sparzyłem cię? Bo zdawało mi się, że spadła iskra. źródło: NKJP: Ireneusz Iredyński: Dzień oszusta, 1962 |
|
Podano zupę. Sparzyłem tym ukropem język. Zamówiłem scallopini al marsala. Ale już nic w ustach nie czułem. źródło: NKJP: Adam Czerniawski: Narracje ormiańskie, 2003 |
|
Jerzy sparzył sobie dłoń, chwytając nieostrożnie za klapę drzwiczek od pieca. źródło: NKJP: Roman Bratny: Kolumbowie — rocznik 20, 1957 |
|
Zaciągnąłem się parę razy i podałem ogarek Gąsiorowi. Wziął i palił, patrząc w ogień. [...] Palił, aż pet sparzył mu palce. źródło: NKJP: Andrzej Stasiuk: Biały kruk, 1955 |
|
Przed policzkiem przemknęła mu iskra, druga sparzyła kark. źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Pogrzeb czarownicy, 2003 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
sparzę |
sparzymy |
|||
2 os. |
sparzysz |
sparzycie |
|||
3 os. |
sparzy |
sparzą |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
sparzyłem +(e)m sparzył |
sparzyłam +(e)m sparzyła |
sparzyłom +(e)m sparzyło |
sparzyliśmy +(e)śmy sparzyli |
sparzyłyśmy +(e)śmy sparzyły |
2 os. |
sparzyłeś +(e)ś sparzył |
sparzyłaś +(e)ś sparzyła |
sparzyłoś +(e)ś sparzyło |
sparzyliście +(e)ście sparzyli |
sparzyłyście +(e)ście sparzyły |
3 os. |
sparzył |
sparzyła |
sparzyło |
sparzyli |
sparzyły |
bezosobnik: sparzono
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
sparzmy |
|
2 os. |
sparz |
sparzcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
sparzyłbym bym sparzył |
sparzyłabym bym sparzyła |
sparzyłobym bym sparzyło |
sparzylibyśmy byśmy sparzyli |
sparzyłybyśmy byśmy sparzyły |
2 os. |
sparzyłbyś byś sparzył |
sparzyłabyś byś sparzyła |
sparzyłobyś byś sparzyło |
sparzylibyście byście sparzyli |
sparzyłybyście byście sparzyły |
3 os. |
sparzyłby by sparzył |
sparzyłaby by sparzyła |
sparzyłoby by sparzyło |
sparzyliby by sparzyli |
sparzyłyby by sparzyły |
bezosobnik: sparzono by
bezokolicznik: sparzyć
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
sparzywszy
gerundium: sparzenie
rodzaj gramatyczny: dk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | sparzenie |
sparzenia |
D. | sparzenia |
sparzeń |
C. | sparzeniu |
sparzeniom |
B. | sparzenie |
sparzenia |
N. | sparzeniem |
sparzeniami |
Ms. | sparzeniu |
sparzeniach |
W. | sparzenie |
sparzenia |
imiesłów przymiotnikowy bierny: sparzony
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | sparzony |
sparzony |
sparzony |
sparzone |
sparzona |
D. | sparzonego |
sparzonego |
sparzonego |
sparzonego |
sparzonej |
C. | sparzonemu |
sparzonemu |
sparzonemu |
sparzonemu |
sparzonej |
B. | sparzonego |
sparzonego |
sparzony |
sparzone |
sparzoną |
N. | sparzonym |
sparzonym |
sparzonym |
sparzonym |
sparzoną |
Ms. | sparzonym |
sparzonym |
sparzonym |
sparzonym |
sparzonej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | sparzeni |
sparzeni |
sparzone |
sparzone |
D. | sparzonych |
sparzonych |
sparzonych |
sparzonych |
C. | sparzonym |
sparzonym |
sparzonym |
sparzonym |
B. | sparzonych |
sparzonych |
sparzonych |
sparzone |
N. | sparzonymi |
sparzonymi |
sparzonymi |
sparzonymi |
Ms. | sparzonych |
sparzonych |
sparzonych |
sparzonych |
odpowiednik aspektowy: parzyć
Składnia
Rzosobowy | + | sparzyć | + |
KOGO/CO +
(CZYM)
|
+ | sparzyć | + |
(KOMU) +
CO
|
2. pomidory
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z przyrządzaniem jedzenia
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii temperatura i ogień
Relacje znaczeniowe
synonimy: | zaparzyć |
Połączenia
- sparzyć cebulę, grzyby, kapustę, kaszę, mak, migdały, owoce, pomarańcze, pomidory, rodzynki, ryż, śliwki
- sparzyć gorącym mlekiem, gorącą, wrzącą... wodą, wrzątkiem
- sparzyć na sicie
- sparzyć przed gotowaniem
- sparzyć lekko, mocno
- należy, trzeba sparzyć
- sparzyć i obrać ze skórki, sparzyć i odcedzić, sparzyć i namoczyć, sparzyć i pociąć, sparzyć i podgotować, sparzyć i ugotować; opłukać i sparzyć, pokrajać i sparzyć
Cytaty
Rozłoży plastry bekonu na desce, na nich rybę i zroluje. Poodcina wystające kawałki bekonu. Sparzy pora i potnie go na cienkie paski do związania ryby. źródło: NKJP: Piotr Bikont: Między nożem a widelcem, Gazeta Wyborcza - Magazyn, 1995-12-08 |
|
Weź rodzynki, sparz migdały źródło: NKJP: Jan Brzechwa: Miejsce dla kpiarza. Satyry i humoreski, 1967 |
|
Sam najbardziej lubił niewielkie pomidory ogrzane letnim słońcem. [...] Żona mówiła, że trzeba sparzyć wrzątkiem i obrać ze skórki, ale on chciał poczuć smak zapamiętany w dzieciństwie, gdy podczas wojny spędzonej u rodziny na wsi przemykał do warzywniaka ciotki po pomidory. źródło: NKJP: Paulina Grych: Schiza, 2008 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
sparzę |
sparzymy |
|||
2 os. |
sparzysz |
sparzycie |
|||
3 os. |
sparzy |
sparzą |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
sparzyłem +(e)m sparzył |
sparzyłam +(e)m sparzyła |
sparzyłom +(e)m sparzyło |
sparzyliśmy +(e)śmy sparzyli |
sparzyłyśmy +(e)śmy sparzyły |
2 os. |
sparzyłeś +(e)ś sparzył |
sparzyłaś +(e)ś sparzyła |
sparzyłoś +(e)ś sparzyło |
sparzyliście +(e)ście sparzyli |
sparzyłyście +(e)ście sparzyły |
3 os. |
sparzył |
sparzyła |
sparzyło |
sparzyli |
sparzyły |
bezosobnik: sparzono
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
sparzmy |
|
2 os. |
sparz |
sparzcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
sparzyłbym bym sparzył |
sparzyłabym bym sparzyła |
sparzyłobym bym sparzyło |
sparzylibyśmy byśmy sparzyli |
sparzyłybyśmy byśmy sparzyły |
2 os. |
sparzyłbyś byś sparzył |
sparzyłabyś byś sparzyła |
sparzyłobyś byś sparzyło |
sparzylibyście byście sparzyli |
sparzyłybyście byście sparzyły |
3 os. |
sparzyłby by sparzył |
sparzyłaby by sparzyła |
sparzyłoby by sparzyło |
sparzyliby by sparzyli |
sparzyłyby by sparzyły |
bezosobnik: sparzono by
bezokolicznik: sparzyć
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
sparzywszy
gerundium: sparzenie
rodzaj gramatyczny: dk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | sparzenie |
sparzenia |
D. | sparzenia |
sparzeń |
C. | sparzeniu |
sparzeniom |
B. | sparzenie |
sparzenia |
N. | sparzeniem |
sparzeniami |
Ms. | sparzeniu |
sparzeniach |
W. | sparzenie |
sparzenia |
imiesłów przymiotnikowy bierny: sparzony
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | sparzony |
sparzony |
sparzony |
sparzone |
sparzona |
D. | sparzonego |
sparzonego |
sparzonego |
sparzonego |
sparzonej |
C. | sparzonemu |
sparzonemu |
sparzonemu |
sparzonemu |
sparzonej |
B. | sparzonego |
sparzonego |
sparzony |
sparzone |
sparzoną |
N. | sparzonym |
sparzonym |
sparzonym |
sparzonym |
sparzoną |
Ms. | sparzonym |
sparzonym |
sparzonym |
sparzonym |
sparzonej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | sparzeni |
sparzeni |
sparzone |
sparzone |
D. | sparzonych |
sparzonych |
sparzonych |
sparzonych |
C. | sparzonym |
sparzonym |
sparzonym |
sparzonym |
B. | sparzonych |
sparzonych |
sparzonych |
sparzone |
N. | sparzonymi |
sparzonymi |
sparzonymi |
sparzonymi |
Ms. | sparzonych |
sparzonych |
sparzonych |
sparzonych |
odpowiednik aspektowy: parzyć
Składnia
Rzosobowy | + | sparzyć | + |
CO +
(CZYM)
|
3. pokrzywą
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie przyczyny, objawy i skutki chorób
Relacje znaczeniowe
hiperonimy: | podrażnić |
Połączenia
- pokrzywa sparzyła komuś coś
Cytaty
Owej rośliny, która niejednemu, co to się w szczerym polu zgiął dla beztroskiej defekacji, sparzyła do czerwoności tyłek, nijak nie idzie wyplenić, lecz gdyby ludzie wiedzieli, jaką ona z sobą niesie moc leczniczą, nie uprawialiby niczego poza pokrzywą. źródło: NKJP: Sławomir Shuty: Ruchy, 2008 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
sparzę |
sparzymy |
|||
2 os. |
sparzysz |
sparzycie |
|||
3 os. |
sparzy |
sparzą |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
sparzyłem +(e)m sparzył |
sparzyłam +(e)m sparzyła |
sparzyłom +(e)m sparzyło |
sparzyliśmy +(e)śmy sparzyli |
sparzyłyśmy +(e)śmy sparzyły |
2 os. |
sparzyłeś +(e)ś sparzył |
sparzyłaś +(e)ś sparzyła |
sparzyłoś +(e)ś sparzyło |
sparzyliście +(e)ście sparzyli |
sparzyłyście +(e)ście sparzyły |
3 os. |
sparzył |
sparzyła |
sparzyło |
sparzyli |
sparzyły |
bezosobnik: sparzono
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
sparzmy |
|
2 os. |
sparz |
sparzcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
sparzyłbym bym sparzył |
sparzyłabym bym sparzyła |
sparzyłobym bym sparzyło |
sparzylibyśmy byśmy sparzyli |
sparzyłybyśmy byśmy sparzyły |
2 os. |
sparzyłbyś byś sparzył |
sparzyłabyś byś sparzyła |
sparzyłobyś byś sparzyło |
sparzylibyście byście sparzyli |
sparzyłybyście byście sparzyły |
3 os. |
sparzyłby by sparzył |
sparzyłaby by sparzyła |
sparzyłoby by sparzyło |
sparzyliby by sparzyli |
sparzyłyby by sparzyły |
bezosobnik: sparzono by
bezokolicznik: sparzyć
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
sparzywszy
gerundium: sparzenie
rodzaj gramatyczny: dk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | sparzenie |
sparzenia |
D. | sparzenia |
sparzeń |
C. | sparzeniu |
sparzeniom |
B. | sparzenie |
sparzenia |
N. | sparzeniem |
sparzeniami |
Ms. | sparzeniu |
sparzeniach |
W. | sparzenie |
sparzenia |
imiesłów przymiotnikowy bierny: sparzony
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | sparzony |
sparzony |
sparzony |
sparzone |
sparzona |
D. | sparzonego |
sparzonego |
sparzonego |
sparzonego |
sparzonej |
C. | sparzonemu |
sparzonemu |
sparzonemu |
sparzonemu |
sparzonej |
B. | sparzonego |
sparzonego |
sparzony |
sparzone |
sparzoną |
N. | sparzonym |
sparzonym |
sparzonym |
sparzonym |
sparzoną |
Ms. | sparzonym |
sparzonym |
sparzonym |
sparzonym |
sparzonej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | sparzeni |
sparzeni |
sparzone |
sparzone |
D. | sparzonych |
sparzonych |
sparzonych |
sparzonych |
C. | sparzonym |
sparzonym |
sparzonym |
sparzonym |
B. | sparzonych |
sparzonych |
sparzonych |
sparzone |
N. | sparzonymi |
sparzonymi |
sparzonymi |
sparzonymi |
Ms. | sparzonych |
sparzonych |
sparzonych |
sparzonych |
odpowiednik aspektowy: parzyć
Składnia
Rznieżywotny | + | sparzyć | + |
(KOMU) +
CO
|
4. rośliny
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii temperatura i ogień
Połączenia
- sparzyć rośliny
Cytaty
Południowe okna są dobre dla storczyków, ale od czerwca do sierpnia trzeba je cieniować lub wynieść na dwór, bo inaczej sparzymy rośliny. źródło: NKJP: Lidia Cichocka: Mamy apetyt na storczyki, Echo Dnia, 2007-04-03 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
sparzę |
sparzymy |
|||
2 os. |
sparzysz |
sparzycie |
|||
3 os. |
sparzy |
sparzą |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
sparzyłem +(e)m sparzył |
sparzyłam +(e)m sparzyła |
sparzyłom +(e)m sparzyło |
sparzyliśmy +(e)śmy sparzyli |
sparzyłyśmy +(e)śmy sparzyły |
2 os. |
sparzyłeś +(e)ś sparzył |
sparzyłaś +(e)ś sparzyła |
sparzyłoś +(e)ś sparzyło |
sparzyliście +(e)ście sparzyli |
sparzyłyście +(e)ście sparzyły |
3 os. |
sparzył |
sparzyła |
sparzyło |
sparzyli |
sparzyły |
bezosobnik: sparzono
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
sparzmy |
|
2 os. |
sparz |
sparzcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
sparzyłbym bym sparzył |
sparzyłabym bym sparzyła |
sparzyłobym bym sparzyło |
sparzylibyśmy byśmy sparzyli |
sparzyłybyśmy byśmy sparzyły |
2 os. |
sparzyłbyś byś sparzył |
sparzyłabyś byś sparzyła |
sparzyłobyś byś sparzyło |
sparzylibyście byście sparzyli |
sparzyłybyście byście sparzyły |
3 os. |
sparzyłby by sparzył |
sparzyłaby by sparzyła |
sparzyłoby by sparzyło |
sparzyliby by sparzyli |
sparzyłyby by sparzyły |
bezosobnik: sparzono by
bezokolicznik: sparzyć
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
sparzywszy
gerundium: sparzenie
rodzaj gramatyczny: dk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | sparzenie |
sparzenia |
D. | sparzenia |
sparzeń |
C. | sparzeniu |
sparzeniom |
B. | sparzenie |
sparzenia |
N. | sparzeniem |
sparzeniami |
Ms. | sparzeniu |
sparzeniach |
W. | sparzenie |
sparzenia |
imiesłów przymiotnikowy bierny: sparzony
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | sparzony |
sparzony |
sparzony |
sparzone |
sparzona |
D. | sparzonego |
sparzonego |
sparzonego |
sparzonego |
sparzonej |
C. | sparzonemu |
sparzonemu |
sparzonemu |
sparzonemu |
sparzonej |
B. | sparzonego |
sparzonego |
sparzony |
sparzone |
sparzoną |
N. | sparzonym |
sparzonym |
sparzonym |
sparzonym |
sparzoną |
Ms. | sparzonym |
sparzonym |
sparzonym |
sparzonym |
sparzonej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | sparzeni |
sparzeni |
sparzone |
sparzone |
D. | sparzonych |
sparzonych |
sparzonych |
sparzonych |
C. | sparzonym |
sparzonym |
sparzonym |
sparzonym |
B. | sparzonych |
sparzonych |
sparzonych |
sparzone |
N. | sparzonymi |
sparzonymi |
sparzonymi |
sparzonymi |
Ms. | sparzonych |
sparzonych |
sparzonych |
sparzonych |
Składnia
+ | sparzyć | + |
CO
|