UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

oblec

Chronologizacja

SStp, SPXVI, SJPXVII, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

1. ubrać

Definicja

książk.

włożyć na kogoś jako ubranie lub osłonę

Pochodzenie

psł. *obvelkti 'powlec czymś, naciągnąć coś na coś; pokryć czymś, okryć; okryć odzieniem, ubrać'

Forma prasłowiańska z przedrostkiem *ob- od psł. *velkti 'wlec, ciągnąć'; zob. wlec

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	odziać, ubrać
	hiperonimy:	założyć

Połączenia

oblec habit, zbroję

Cytaty

	Odruchowo odsunęła się w bok, a wtedy zza pleców kata ukazała jej się dziewczyna. [...] Naga, choć przez chwilę Kinga ma absurdalne złudzenie, że oblekli ją w trykot. źródło: NKJP: Witold Horwath: Ultra Montana, 2005
	Część zdrajców oblekła potem dominikańskie habity i wykazała się iście neofickim zapałem w walce z herezją. źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2000
	Służby stosujące przymus mogą nas dziś oblec w kaftan bezpieczeństwa, unieruchomić pasem obezwładniającym, nałożyć nam na głowę kask zabezpieczający, poszczuć psem i postraszyć koniem służbowym [...]. źródło: Internet
	Jeźdźcy obleczeni byli ciężką zbroją (metalową, brązową lub skórzaną) i nosili ponad 3-metrowe dzidy [...]. źródło: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	oblokę rzadziej oblekę	obleczemy
2 os.	obleczesz	obleczecie
3 os.	oblecze	obloką rzadziej obleką

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	oblokłem +(e)m oblókł rzadziej oblekłem rzadziej +(e)m oblekł	oblokłam +(e)m oblokła rzadziej oblekłam rzadziej +(e)m oblekła	oblokłom +(e)m oblokło rzadziej oblekłom rzadziej +(e)m oblekło	oblekliśmy +(e)śmy oblekli	oblokłyśmy +(e)śmy oblokły rzadziej oblekłyśmy rzadziej +(e)śmy oblekły
2 os.	oblokłeś +(e)ś oblókł rzadziej oblekłeś rzadziej +(e)ś oblekł	oblokłaś +(e)ś oblokła rzadziej oblekłaś rzadziej +(e)ś oblekła	oblokłoś +(e)ś oblokło rzadziej oblekłoś rzadziej +(e)ś oblekło	oblekliście +(e)ście oblekli	oblokłyście +(e)ście oblokły rzadziej oblekłyście rzadziej +(e)ście oblekły
3 os.	oblókł rzadziej oblekł	oblokła rzadziej oblekła	oblokło rzadziej oblekło	oblekli	oblokły rzadziej oblekły

bezosobnik: obleczono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		obleczmy
2 os.	oblecz	obleczcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	oblókłbym bym oblókł rzadziej oblekłbym rzadziej bym oblekł	oblokłabym bym oblokła rzadziej oblekłabym rzadziej bym oblekła	oblokłobym bym oblokło rzadziej oblekłobym rzadziej bym oblekło	obleklibyśmy byśmy oblekli	oblokłybyśmy byśmy oblokły rzadziej oblekłybyśmy rzadziej byśmy oblekły
2 os.	oblókłbyś byś oblókł rzadziej oblekłbyś rzadziej byś oblekł	oblokłabyś byś oblokła rzadziej oblekłabyś rzadziej byś oblekła	oblokłobyś byś oblokło rzadziej oblekłobyś rzadziej byś oblekło	obleklibyście byście oblekli	oblokłybyście byście oblokły rzadziej oblekłybyście rzadziej byście oblekły
3 os.	oblókłby by oblókł rzadziej oblekłby rzadziej by oblekł	oblokłaby by oblokła rzadziej oblekłaby rzadziej by oblekła	oblokłoby by oblokło rzadziej oblekłoby rzadziej by oblekło	oblekliby by oblekli	oblokłyby by oblokły rzadziej oblekłyby rzadziej by oblekły

bezosobnik: obleczono by

bezokolicznik: oblec

imiesłów przysłówkowy uprzedni:

oblókłszy
rzadziej oblekłszy

gerundium: obleczenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	obleczenie	obleczenia
D.	obleczenia	obleczeń
C.	obleczeniu	obleczeniom
B.	obleczenie	obleczenia
N.	obleczeniem	obleczeniami
Ms.	obleczeniu	obleczeniach
W.	obleczenie	obleczenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: obleczony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	obleczony	obleczony	obleczony	obleczone	obleczona
D.	obleczonego	obleczonego	obleczonego	obleczonego	obleczonej
C.	obleczonemu	obleczonemu	obleczonemu	obleczonemu	obleczonej
B.	oblegniętego	oblegniętego	obleczony	obleczone	obleczoną
N.	obleczonym	obleczonym	obleczonym	obleczonym	obleczoną
Ms.	obleczonym	obleczonym	obleczonym	obleczonym	obleczonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	obleczeni	obleczeni	obleczone	obleczone
D.	obleczonych	obleczonych	obleczonych	obleczonych
C.	obleczonym	obleczonym	obleczonym	obleczonym
B.	obleczonych	obleczonych	obleczonych	obleczone
N.	obleczonymi	obleczonymi	obleczonymi	obleczonymi
Ms.	obleczonych	obleczonych	obleczonych	obleczonych

odpowiednik aspektowy: oblekać

Składnia

Rz_osobowy	+	oblec	+	KOGO/CO + (w CO)
Rz_osobowy	+	oblec	+	CO

2. pokryć

Definicja

książk.

pokryć wierzch czegoś

Pochodzenie

psł. *obvelkti 'powlec czymś, naciągnąć coś na coś; pokryć czymś, okryć; okryć odzieniem, ubrać'

Forma prasłowiańska z przedrostkiem *ob- od psł. *velkti 'wlec, ciągnąć'; zob. wlec

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Relacje znaczeniowe

synonimy:

powlec

Cytaty

	[...] wymyła podłogę, kuchnię, powytrzepywała, co się dało, pościerała kurz, zmieniła słomę w siennikach, oblekła pościel, a w rogach, gdzie przebijała wilgoć, porozwieszała jakieś kolorowe papiery [...] źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Widnokrąg, 1996
	Przestraszył się. Jego ogorzałą twarz oblekła bladość. źródło: NKJP: Krystyna Boglar: Zobaczysz, że pewnego dnia..., 1996
	Pochód szkieletów postępował wolno, a chrzęst kroków na piaszczystej drodze zdawał się być po prostu chrzęstem kości obleczonych skórą. źródło: KWSJP: Henryk Panas: Na rozstajnych drogach, 1974
	[...] bez słowa wsunęła się pod obleczony w białą powłoczkę koc, a Bogna przylgnęła do niej uszczęśliwiona. źródło: KWSJP: Marta Tomaszewska: Tajemnica białego pokoju, 1977

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	oblokę rzadziej oblekę	obleczemy
2 os.	obleczesz	obleczecie
3 os.	oblecze	obloką rzadziej obleką

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	oblokłem +(e)m oblókł rzadziej oblekłem rzadziej +(e)m oblekł	oblokłam +(e)m oblokła rzadziej oblekłam rzadziej +(e)m oblekła	oblokłom +(e)m oblokło rzadziej oblekłom rzadziej +(e)m oblekło	oblekliśmy +(e)śmy oblekli	oblokłyśmy +(e)śmy oblokły rzadziej oblekłyśmy rzadziej +(e)śmy oblekły
2 os.	oblokłeś +(e)ś oblókł rzadziej oblekłeś rzadziej +(e)ś oblekł	oblokłaś +(e)ś oblokła rzadziej oblekłaś rzadziej +(e)ś oblekła	oblokłoś +(e)ś oblokło rzadziej oblekłoś rzadziej +(e)ś oblekło	oblekliście +(e)ście oblekli	oblokłyście +(e)ście oblokły rzadziej oblekłyście rzadziej +(e)ście oblekły
3 os.	oblókł rzadziej oblekł	oblokła rzadziej oblekła	oblokło rzadziej oblekło	oblekli	oblokły rzadziej oblekły

bezosobnik: obleczono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		obleczmy
2 os.	oblecz	obleczcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	oblókłbym bym oblókł rzadziej oblekłbym rzadziej bym oblekł	oblokłabym bym oblokła rzadziej oblekłabym rzadziej bym oblekła	oblokłobym bym oblokło rzadziej oblekłobym rzadziej bym oblekło	obleklibyśmy byśmy oblekli	oblokłybyśmy byśmy oblokły rzadziej oblekłybyśmy rzadziej byśmy oblekły
2 os.	oblókłbyś byś oblókł rzadziej oblekłbyś rzadziej byś oblekł	oblokłabyś byś oblokła rzadziej oblekłabyś rzadziej byś oblekła	oblokłobyś byś oblokło rzadziej oblekłobyś rzadziej byś oblekło	obleklibyście byście oblekli	oblokłybyście byście oblokły rzadziej oblekłybyście rzadziej byście oblekły
3 os.	oblókłby by oblókł rzadziej oblekłby rzadziej by oblekł	oblokłaby by oblokła rzadziej oblekłaby rzadziej by oblekła	oblokłoby by oblokło rzadziej oblekłoby rzadziej by oblekło	oblekliby by oblekli	oblokłyby by oblokły rzadziej oblekłyby rzadziej by oblekły

bezosobnik: obleczono by

bezokolicznik: oblec

imiesłów przysłówkowy uprzedni:

oblókłszy
rzadziej oblekłszy

gerundium: obleczenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	obleczenie	obleczenia
D.	obleczenia	obleczeń
C.	obleczeniu	obleczeniom
B.	obleczenie	obleczenia
N.	obleczeniem	obleczeniami
Ms.	obleczeniu	obleczeniach
W.	obleczenie	obleczenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: obleczony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	obleczony	obleczony	obleczony	obleczone	obleczona
D.	obleczonego	obleczonego	obleczonego	obleczonego	obleczonej
C.	obleczonemu	obleczonemu	obleczonemu	obleczonemu	obleczonej
B.	oblegniętego	oblegniętego	obleczony	obleczone	obleczoną
N.	obleczonym	obleczonym	obleczonym	obleczonym	obleczoną
Ms.	obleczonym	obleczonym	obleczonym	obleczonym	obleczonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	obleczeni	obleczeni	obleczone	obleczone
D.	obleczonych	obleczonych	obleczonych	obleczonych
C.	obleczonym	obleczonym	obleczonym	obleczonym
B.	obleczonych	obleczonych	obleczonych	obleczone
N.	obleczonymi	obleczonymi	obleczonymi	obleczonymi
Ms.	obleczonych	obleczonych	obleczonych	obleczonych

odpowiednik aspektowy: oblekać

Składnia

Rz_osobowy	+	oblec	+	CO + (w CO)
Rz_osobowy	+	oblec	+	CO + (CZYM)
Rz_nieżywotne	+	oblec	+	CO

3. zamek

Definicja

otoczyć i zaatakować zbrojnie jakiś obiekt w celu zdobycia go

Pochodzenie

Zob. lec

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna czynności, przedmioty, miejsca związane z wojskiem i wojną

Połączenia

wojska obległy
oblec twierdzę, zamek; Konstantynopol, Lwów, Warszawę...
oblężony Leningrad, Stalingrad, Zbaraż...; oblężona stolica; oblężone miasto

Cytaty

	Gdy Szwedzi [...] oblegli klasztor, ks. Kordecki stawił zbrojny opór. źródło: NKJP: Cudowna obrona polskiej duszy, Dziennik Polski, 2001-04-13
	Latem Jerzy z Podiebradu podjął akcję zbrojną przeciwko Śląskowi i w sierpniu 1466 r. obległ Namysłów. źródło: NKJP: Alicja Szymczakowa: Szlachta sieradzka w XV w.: magnifici et generosi, 1998
	Chińczycy po raz drugi oblegli fortecę. Jej mężny obrońca [...] długo wytrzymywał ataki, w końcu jednak, z powodu braku amunicji i szkorbutu szerzącego się wśród żołnierzy, musiał skapitulować. źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tajemnicza wyprawa Tomka, 1963
	Chartum został oblężony dopiero we wrześniu. źródło: NKJP: Internet
	Ostatnim punktem oporu był zamek [...], który wiosną 1313 Robert polecił oblec swemu bratu Edwardowi. źródło: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	oblegnę	oblegniemy
2 os.	oblegniesz	oblegniecie
3 os.	oblegnie	oblegną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	obległem +(e)m obległ	obległam +(e)m obległa	obległom +(e)m obległo	oblegliśmy +(e)śmy oblegli	obległyśmy +(e)śmy obległy
2 os.	obległeś +(e)ś obległ	obległaś +(e)ś obległa	obległoś +(e)ś obległo	oblegliście +(e)ście oblegli	obległyście +(e)ście obległy
3 os.	obległ	obległa	obległo	oblegli	obległy

bezosobnik: oblegnięto
oblężono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		oblegnijmy
2 os.	oblegnij	oblegnijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	obległbym bym obległ	obległabym bym obległa	obległobym bym obległo	obleglibyśmy byśmy oblegli	obległybyśmy byśmy obległy
2 os.	obległbyś byś obległ	obległabyś byś obległa	obległobyś byś obległo	obleglibyście byście oblegli	obległybyście byście obległy
3 os.	obległby by obległ	obległaby by obległa	obległoby by obległo	oblegliby by oblegli	obległyby by obległy

bezosobnik: oblegnięto by
oblężono by

bezokolicznik: oblec
rzadziej oblegnąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: obległszy

gerundium: oblegnięcie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	oblegnięcie oblężenie	oblegnięcia oblężenia
D.	oblegnięcia oblężenia	oblegnięć oblężeń
C.	oblegnięciu oblężeniu	oblegnięciom oblężeniom
B.	oblegnięcie oblężenie	oblegnięcia oblężenia
N.	oblegnięciem oblężeniem	oblegnięciami oblężeniami
Ms.	oblegnięciu oblężeniu	oblegnięciach oblężeniach
W.	oblegnięcie oblężenie	oblegnięcia oblężenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: oblegnięty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	oblegnięty oblężony	oblegnięty oblężony	oblegnięty oblężony	oblegnięte oblężone	oblegnięta oblężona
D.	oblegniętego oblężonego	oblegniętego oblężonego	oblegniętego oblężonego	oblegniętego oblężonego	oblegniętej oblężonej
C.	oblegniętemu oblężonemu	oblegniętemu oblężonemu	oblegniętemu oblężonemu	oblegniętemu oblężonemu	oblegniętej oblężonej
B.	oblegniętego oblężonego	oblegniętego oblężonego	oblegnięty oblężony	oblegnięte oblężone	oblegniętą oblężoną
N.	oblegniętym oblężonym	oblegniętym oblężonym	oblegniętym oblężonym	oblegniętym oblężonym	oblegniętą oblężoną
Ms.	oblegniętym oblężonym	oblegniętym oblężonym	oblegniętym oblężonym	oblegniętym oblężonym	oblegniętej oblężonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	oblegnięci oblężeni	oblegnięci oblężeni	oblegnięte oblężone	oblegnięte oblężone
D.	oblegniętych oblężonych	oblegniętych oblężonych	oblegniętych oblężonych	oblegniętych oblężonych
C.	oblegniętym oblężonym	oblegniętym oblężonym	oblegniętym oblężonym	oblegniętym oblężonym
B.	oblegniętych oblężonych	oblegniętych oblężonych	oblegniętych oblężonych	oblegnięte oblężone
N.	oblegniętymi oblężonymi	oblegniętymi oblężonymi	oblegniętymi oblężonymi	oblegniętymi oblężonymi
Ms.	oblegniętych oblężonych	oblegniętych oblężonych	oblegniętych oblężonych	oblegniętych oblężonych

odpowiednik aspektowy: oblegać

Składnia

Rz_osobowy

oblec

4. stoisko

Definicja

przybyć niezwykle licznie w poszukiwaniu atrakcji

Pochodzenie

Zob. lec

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Czas wolny rozrywka

Relacje znaczeniowe

synonimy:

obstąpić

Połączenia

tłum obległ
oblec sklepy, stoisko

Cytaty

	Leon stał wieczorem w tłumie, który obległ schody, by zobaczyć, jak Szczęsny skacze żabką. źródło: NKJP: Igor Newerly: Pamiątka z Celulozy, 1952
	Rano starówkę oblegli sklepikarze. Jedni sprzedawali koszulki z tajemniczym bohaterem literackim Pragi - Franzem Kafką, inni na miejscu kuli żelazo i sprzedawali pogrzebacze. źródło: NKJP: Dawid Wacławczyk: Praska mozaika, Dziennik Polski, 2001-08-25
	Pokazy żołnierskie z zainteresowaniem obserwowało kilka tysięcy osób. Grupa kilkunastoletnich chłopców dosłownie obległa wielką stalową maszynę. źródło: NKJP: Marcin Radzimowski: 'Psychiczni' na scenie, Echo Dnia, 2006-09-11
	[...] został oblężony przez pragnących się z nim sfotografować, a do nieznanego Polonii premiera [...] podchodzili tylko nieliczni rozmówcy. źródło: NKJP: Jacek Kalabiński: Prezydent i premier na Kongresie Polonii Amerykańskiej, Gazeta Wyborcza, 1994-10-24

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	oblegnę	oblegniemy
2 os.	oblegniesz	oblegniecie
3 os.	oblegnie	oblegną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	obległem +(e)m obległ	obległam +(e)m obległa	obległom +(e)m obległo	oblegliśmy +(e)śmy oblegli	obległyśmy +(e)śmy obległy
2 os.	obległeś +(e)ś obległ	obległaś +(e)ś obległa	obległoś +(e)ś obległo	oblegliście +(e)ście oblegli	obległyście +(e)ście obległy
3 os.	obległ	obległa	obległo	oblegli	obległy

bezosobnik: oblegnięto
oblężono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		oblegnijmy
2 os.	oblegnij	oblegnijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	obległbym bym obległ	obległabym bym obległa	obległobym bym obległo	obleglibyśmy byśmy oblegli	obległybyśmy byśmy obległy
2 os.	obległbyś byś obległ	obległabyś byś obległa	obległobyś byś obległo	obleglibyście byście oblegli	obległybyście byście obległy
3 os.	obległby by obległ	obległaby by obległa	obległoby by obległo	oblegliby by oblegli	obległyby by obległy

bezosobnik: oblegnięto by
oblężono by

bezokolicznik: oblec
rzadziej oblegnąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: obległszy

gerundium: oblegnięcie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	oblegnięcie oblężenie	oblegnięcia oblężenia
D.	oblegnięcia oblężenia	oblegnięć oblężeń
C.	oblegnięciu oblężeniu	oblegnięciom oblężeniom
B.	oblegnięcie oblężenie	oblegnięcia oblężenia
N.	oblegnięciem oblężeniem	oblegnięciami oblężeniami
Ms.	oblegnięciu oblężeniu	oblegnięciach oblężeniach
W.	oblegnięcie oblężenie	oblegnięcia oblężenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: oblegnięty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	oblegnięty oblężony	oblegnięty oblężony	oblegnięty oblężony	oblegnięte oblężone	oblegnięta oblężona
D.	oblegniętego oblężonego	oblegniętego oblężonego	oblegniętego oblężonego	oblegniętego oblężonego	oblegniętej oblężonej
C.	oblegniętemu oblężonemu	oblegniętemu oblężonemu	oblegniętemu oblężonemu	oblegniętemu oblężonemu	oblegniętej oblężonej
B.	oblegniętego oblężonego	oblegniętego oblężonego	oblegnięty oblężony	oblegnięte oblężone	oblegniętą oblężoną
N.	oblegniętym oblężonym	oblegniętym oblężonym	oblegniętym oblężonym	oblegniętym oblężonym	oblegniętą oblężoną
Ms.	oblegniętym oblężonym	oblegniętym oblężonym	oblegniętym oblężonym	oblegniętym oblężonym	oblegniętej oblężonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	oblegnięci oblężeni	oblegnięci oblężeni	oblegnięte oblężone	oblegnięte oblężone
D.	oblegniętych oblężonych	oblegniętych oblężonych	oblegniętych oblężonych	oblegniętych oblężonych
C.	oblegniętym oblężonym	oblegniętym oblężonym	oblegniętym oblężonym	oblegniętym oblężonym
B.	oblegniętych oblężonych	oblegniętych oblężonych	oblegniętych oblężonych	oblegnięte oblężone
N.	oblegniętymi oblężonymi	oblegniętymi oblężonymi	oblegniętymi oblężonymi	oblegniętymi oblężonymi
Ms.	oblegniętych oblężonych	oblegniętych oblężonych	oblegniętych oblężonych	oblegniętych oblężonych

odpowiednik aspektowy: oblegać

Składnia

Rz_osobowy

oblec

KOGO/CO

Frazeologizmy

syndrom oblężonej twierdzy

Data ostatniej modyfikacji: 25.07.2013