Chronologizacja
1. wiara
Definicja
Pochodzenie
z łac. religiō 'wzgląd, wątpliwość, skrupuł'; 'szcunek, pobożność; bogobojność (znaczenia metonimiczne: 'obrzędy religijne, służba boża; rzecz święta, przedmiot kultu)'; 'świętość, nietykalność'
Od: religere : religare (?) 'wiązać ponownie, łączyć mocno'
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół
Połączenia
- religia ojców, przodków; Arabów, Żydów; islamu; Mahometa, Mojżesza, proroka, Zarathustry; Starego Testamentu; miłości, pokoju
- religia i Bóg, religia i duchowość, religia i filozofia, religia i historia, religia i ideologia, religia i język, religia i Kościół, religia i kultura, religia i moralność, religia i narodowość, religia i nauka, religia i obyczaje, religia i państwo, religia i polityka, religia i praca, religia i prawo, religia i przekonania, religia i sumienie, religia i sztuka, religia i światopogląd, religia i teologia, religia i tradycja, religia i wiara, religia i wolność, religia i wyznanie
- dogmaty, nakazy, wymogi, zasady; istota, koncepcja, rozumienie, sprawy, temat; miejsce, rola, wpływ, wolność, znaczenie; historia, filozofia, geografia; historyk, socjolog; krytyka, język; przedstawiciele, wyznawcy; forma, rodzaj; świat; w dziedzinie; w imię; z powodu religii
- fascynacja, zainteresowanie religią
- niechęć, podejście, powrót, stosunek; prawo do religii
- walka; związek z religią
- sprzeczny; związany z religią
- religia głosi coś, odgrywała / odgrywa jakąś rolę, zabrania czegoś
- potrzebować; dotyczący religii
- poświęcony religii
- głosić, wyznawać; porzucić; prześladować, zwalczać religię; praktykowanie, przyjęcie / przyjmowanie, rozumienie religii
- odniesienie, odwołania, przywiązanie do religii
- walczyć z religią
Cytaty
|
[...] człowiek w religii szuka odpowiedzi na wszystkie trudne i podstawowe pytania swojego życia. Czeka na odpowiedź o sens cierpienia, fizycznego i moralnego, chce wiedzieć, co znaczy przemijanie i śmierć [...]. źródło: NKJP: Tadeusz Dionizy Łukaszuk OSPPE: Ty jesteś Chrystus, syn Boga żywego. Dogmat chrystologiczny w ujęciu integralnym, 2000 |
|
|
Celem Milenijnego Światowego Szczytu Pokojowego była próba znalezienia odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób religia może zapobiec wojnom i wspomóc wysiłki ONZ w utrzymaniu pokoju na świecie. źródło: NKJP: Elżbieta Ringier: Nauka rozmawiania, Dziennik Polski - Świat , 2000-09-01 |
|
|
Niezależnie od tego, jak kto globalnie ocenia rolę religii w historii ludzkości, chrześcijaństwo w pierwszych wiekach swego istnienia stanowiło, a i dziś pod wieloma względami stanowi, olbrzymią siłę twórczą. źródło: NKJP: Zdzisław Morawski: Watykan bez tajemnic, 1997 |
|
|
Panu się wydaje, że religia powinna respektować zasady logiki Arystotelesa, wymagającej usuwania sprzeczności w rozumowaniu. źródło: NKJP: Jarosław Makowski: Kobiety uczą kościół, 2007 |
|
|
[...] istotą religii jest relacja do Boga i do bliźniego. źródło: NKJP: Jan Paulas, Cezary Sękalski: Oni nas stworzyli, 2002 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | religia |
religie |
|
| D. | religii |
religii |
neut |
| religij |
char | ||
| C. | religii |
religiom |
|
| B. | religię |
religie |
|
| N. | religią |
religiami |
|
| Ms. | religii |
religiach |
|
| W. | religio |
religie |
Inne uwagi
Zwykle lp
2. wyznanie
Definicja
Pochodzenie
z łac. religiō
Zob. religia 1
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół
Połączenia
- oficjalna, państwowa; prawdziwa; moja, nasza, własna religia; dawne; główne, największe, wielkie; inne, różne; określone, poszczególne, tradycyjne religie; religia monoteistyczna, politeistyczna; chrześcijańska, greckokatolicka, islamska, judaistyczna, judeochrześcijańska, katolicka, muzułmańska, prawosławna, rzymskokatolicka, żydowska; Chrystusowa; etniczna, narodowa; naturalna, panująca; religie afrobrazylijskie, afrykańskie, azjatyckie, orientalne, wschodnie; antyczne, archaiczne, pogańskie, pierwotne; uniwersalne, uniwersalistyczne; niechrześcijańskie, światowe
- religie Bliskiego Wschodu, Cesarstwa (Rzymskiego), Dalekiego Wschodu, Zachodu
- religie i systemy filozoficzne, religie i wierzenia
Cytaty
|
Religia chrześcijańska nadaje sens naszemu życiu indywidualnemu i społecznemu. Przez najwyższą wartość, którą niesie. A jest nią miłość. źródło: NKJP: Tygrys Europy, Dziennik Polski - Pejzaż, 2000-08-19 |
|
|
Zajęliśmy Kabul, żeby przepędzić bezbożnych łupieżców. Nasza religia zabrania kraść. Zaprowadzimy muzułmańskie prawa. źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Modlitwa o deszcz, 2002 |
|
|
Wolność religii - powiedział papież - stanowi podstawę praw człowieka; ich nienaruszalność wymaga uznania prawa do zmiany religii, jeśli taką decyzję nakazuje człowiekowi jego sumienie. źródło: NKJP: Ewangelizacja Azji, Dziennik Polski - Świat , 1999-11-08 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | religia |
religie |
|
| D. | religii |
religii |
neut |
| religij |
char | ||
| C. | religii |
religiom |
|
| B. | religię |
religie |
|
| N. | religią |
religiami |
|
| Ms. | religii |
religiach |
|
| W. | religio |
religie |
Składnia
|
+ | religia | + |
JAKA
|
3.a przedmiot
Definicja
Pochodzenie
Por. religia 1
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Edukacja i oświata szkoła
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | rela |
Połączenia
- religia i etyka
- nauka, nauczanie; nauczyciel, nauczycielka religii
- podręcznik, zeszyt do religii; klasówka, ocena, stopień, świadectwo; lekcje, zajęcia z religii
- religia wróciła do szkół
- nauczać, uczyć; uczyć się religii; nauczanie religii
- mieć, zdawać; usunąć / usuwać, wyrzucić(ze szkół), wprowadzić / wprowadzać (do szkół) religię; wyprowadzenie /wyprowadzanie (ze szkół) religii
Cytaty
|
[...] znaczna większość rodziców uznaje lekcje religii za ważny element wychowania prowadzonego przez szkołę [...]. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 27.06.1996 |
|
|
Pamiętam, jak religia powróciła do szkół. źródło: NKJP: Jarosław Makowski: Kobiety uczą kościół, 2007 |
|
|
Dobry stopień z religii na świadectwie to obowiązek chrześcijańskiego dziecka - mówił dalej ksiądz [...]. źródło: NKJP: Andrzej Zaniewski: Król Tanga, 1997 |
|
|
Od trzech lat mamy religię w szkole i od tych trzech lat księża katecheci uczą religii społecznie, bezpłatnie, bez wynagrodzeń. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 30.06.1994 |
|
|
Ministerstwo Edukacji Narodowej chce, aby już w przyszłym roku maturzyści mogli zdawać religię na maturze. Religia byłaby jednym z wielu przedmiotów do wyboru. źródło: NKJP: Religia będzie na maturze, prasa, 2006 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | religia |
religie |
|
| D. | religii |
religii |
neut |
| religij |
char | ||
| C. | religii |
religiom |
|
| B. | religię |
religie |
|
| N. | religią |
religiami |
|
| Ms. | religii |
religiach |
|
| W. | religio |
religie |
3.b lekcja
Definicja
Pochodzenie
Zob. religia 1 . Por. 3a
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Edukacja i oświata szkoła
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | rela |
Połączenia
- chodzić, uczęszczać na religię
Cytaty
|
Większość rodziców, jeśli nawet nie w poczuciu własnej wiary, to z chęci ocalenia dziecka, dbała o to, by zostało ochrzczone, chodziło na religię, przyjęło komunię świętą, uczestniczyło w mszach i regularnie się spowiadało. źródło: NKJP: Katarzyna Kochmańska: Spóźnione pokolenie, Gazeta Wyborcza, 1996-07-23 |
|
|
Nie sprawdziły się przepowiednie o nietolerancji, o podziale dzieci na „dobre”, które uczęszczają na religię, i „złe” , które nie uczęszczają. źródło: NKJP: Tadeusz Panuś: Wprowadzenie religii do szkół nie było ekspansją Kościoła na demokratyczne państwo ani gwałtem na sumieniach, ...Gazeta Wyborcza, 1995-01-18, |
|
|
Ksiądz katecheta dzisiaj zdenerwowany. Klasa trzecia znowu uciekła z religii. Widział, jak wymykają się ze szkoły. źródło: NKJP: Zygfryd Szukaj: Konkurs „Temat otwarty?”, Gazeta Wyborcza, 1992-09-09 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | religia |
religie |
|
| D. | religii |
religii |
neut |
| religij |
char | ||
| C. | religii |
religiom |
|
| B. | religię |
religie |
|
| N. | religią |
religiami |
|
| Ms. | religii |
religiach |
|
| W. | religio |
religie |
4. pieniądza
Definicja
Pochodzenie
z łac. religiō (w znaczeniu metonimicznym) 'świętość, rzecz święta, przedmiot kultu'
Zob. religia 1
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
Połączenia
- religia komunizmu, pieniądza, sukcesu...; Zachodu
Cytaty
|
Kult zdrowia jest religią masochistyczną. Ciągłe pilnowanie diety i pocenie się na siłowni jest torturą i trudno sobie wyobrazić, że sprawia jakąś przyjemność. źródło: NKJP: Nowa religia - kult ciała, Dziennik Polski - Świat, 2002-03-29 |
|
|
Można rzec, że praca jest religią tego ogromnego kraju. Trzyma w dyscyplinie, chroni przed rozpadem tę piorunującą mieszankę narodów i ras, która póki pracuje - jest twórcza. Gdyby tej religii pieniądza i pracy zabrakło - kto wie, czy nie nastąpiłoby rozprzężenie? źródło: NKJP: Pięć tysięcy mil podróży, Dziennik Polski - Pejzaż, 2000-07-15 |
|
|
Być może ta piosenka brzmi ironicznie, ale to nie jest ironia wymierzona w Amerykę. Bo w końcu to tu powstała demokracja, która stała się religią Zachodu. źródło: NKJP: Wojciech Żórniak: Jestem odpadem demokracji, Gazeta Wyborcza, 1993-08-18 |
|
|
[...] gdy siostra i matka umarły, zostałem sam, przybysz znikąd, nikomu niepotrzebny, zainfekowany w dodatku trucizną złowrogiej religii komunizmu. źródło: NKJP: Bronisław Świderski: Asystent śmierci. Powieść o karykaturach Mahometa, o miłości i nienawiści w Europie, 2007 |
|
|
Słowo „zaistnieć” czy zwrot „miał swoje pięć minut” w niezrównany sposób pokazują, na czym polega religia sukcesu. Według tego wyznania człowiek rodzi się po osiągnięciu rozgłosu. Wcześniej (przed sukcesem) nie istnieje i później (po sukcesie) znowu człowieka nie będzie. źródło: NKJP: Jerzy Trammer: Zaistnieć, Gazeta Wyborcza - Magazyn, 1995-06-30 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | religia |
religie |
|
| D. | religii |
religii |
neut |
| religij |
char | ||
| C. | religii |
religiom |
|
| B. | religię |
religie |
|
| N. | religią |
religiami |
|
| Ms. | religii |
religiach |
|
| W. | religio |
religie |
Składnia
|
|
+ | religia | + |
(CZEGO)
|