Chronologizacja
Pochodzenie
Zob. dowcip
1. o kimś wesołym
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Czas wolny rozrywka
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | jajcarski |
Połączenia
- dowcipny chłopak, człowiek, facet, mężczyzna, pan; gawędziarz, satyryk; gdańszczanin, lwowianin...; dowcipna dziewczyna, kobieta, osoba
- bardzo, niezwykle, umiarkowanie dowcipny
- błyskotliwy i dowcipny; czarujący i dowcipny; elokwentny i dowcipny; inteligentny i dowcipny; mądry i dowcipny; miły i dowcipny; pogodny i dowcipny; uśmiechnięty i dowcipny; zabawny i dowcipny; piękna i dowcipna
- ktoś był/jest dowcipny
Cytaty
|
[...] pojawił się Brzechwa prawdziwy, takim, jakim był jako człowiek: dowcipny pan [...] bystro obserwujący świat, bardzo tego świata ciekawy, bardzo nim rozbawiony. źródło: KWSJP: Ryszard Matuszewski: Alfabet : wybór z pamięci 90-latka, 2004 |
|
|
Kocha się w niej wielu oficerów sztabu, nie sposób jej nie kochać, oszałamia urodą, jest reprezentacyjna, pogodna i dowcipna. źródło: KWSJP: Henryk Rozpędowski: Charleston, 2002 |
|
|
Potrafił być miły, sympatyczny i towarzyski, nawet umiarkowanie dowcipny. źródło: KWSJP: Longin Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki, 1999 |
Odmiana
część mowy: przymiotnik
Stopień równy
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | dowcipny |
dowcipny |
dowcipny |
dowcipne |
dowcipna |
| D. | dowcipnego |
dowcipnego |
dowcipnego |
dowcipnego |
dowcipnej |
| C. | dowcipnemu |
dowcipnemu |
dowcipnemu |
dowcipnemu |
dowcipnej |
| B. | dowcipnego |
dowcipnego |
dowcipny |
dowcipne |
dowcipną |
| N. | dowcipnym |
dowcipnym |
dowcipnym |
dowcipnym |
dowcipną |
| Ms. | dowcipnym |
dowcipnym |
dowcipnym |
dowcipnym |
dowcipnej |
| W. | dowcipny |
dowcipny |
dowcipny |
dowcipne |
dowcipna |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | dowcipni |
dowcipni |
dowcipne |
dowcipne |
| D. | dowcipnych |
dowcipnych |
dowcipnych |
dowcipnych |
| C. | dowcipnym |
dowcipnym |
dowcipnym |
dowcipnym |
| B. | dowcipnych |
dowcipnych |
dowcipnych |
dowcipne |
| N. | dowcipnymi |
dowcipnymi |
dowcipnymi |
dowcipnymi |
| Ms. | dowcipnych |
dowcipnych |
dowcipnych |
dowcipnych |
| W. | dowcipni |
dowcipni |
dowcipne |
dowcipne |
Stopień wyższy
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | dowcipniejszy |
dowcipniejszy |
dowcipniejszy |
dowcipniejsze |
dowcipniejsza |
| D. | dowcipniejszego |
dowcipniejszego |
dowcipniejszego |
dowcipniejszego |
dowcipniejszej |
| C. | dowcipniejszemu |
dowcipniejszemu |
dowcipniejszemu |
dowcipniejszemu |
dowcipniejszej |
| B. | dowcipniejszego |
dowcipniejszego |
dowcipniejszy |
dowcipniejsze |
dowcipniejszą |
| N. | dowcipniejszym |
dowcipniejszym |
dowcipniejszym |
dowcipniejszym |
dowcipniejszą |
| Ms. | dowcipniejszym |
dowcipniejszym |
dowcipniejszym |
dowcipniejszym |
dowcipniejszej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | dowcipniejsi |
dowcipniejsi |
dowcipniejsze |
dowcipniejsze |
| D. | dowcipniejszych |
dowcipniejszych |
dowcipniejszych |
dowcipniejszych |
| C. | dowcipniejszym |
dowcipniejszym |
dowcipniejszym |
dowcipniejszym |
| B. | dowcipniejszych |
dowcipniejszych |
dowcipniejszych |
dowcipniejsze |
| N. | dowcipniejszymi |
dowcipniejszymi |
dowcipniejszymi |
dowcipniejszymi |
| Ms. | dowcipniejszych |
dowcipniejszych |
dowcipniejszych |
dowcipniejszych |
Składnia
| Rz osobowy | + | dowcipny | + |
|
| szyk: neutralny | ||||
2. o czymś zabawnym
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Czas wolny rozrywka
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | jajcarski, zabawny, żartobliwy |
Połączenia
- dowcipny dialog, komentarz, przerywnik; esej, felieton, napis, opis, tekst, wierszyk; film, obrazek; pomysł; ton, sposób; dowcipna komedia, reklama; aluzja, gra słów, konkluzja, odpowiedź, pointa, polemika, replika, riposta, wypowiedź, uwaga; historyjka, opowieść; dowcipne powiedzenie, słówko; zdjęcie
- bardzo, mało, ogromnie dowcipny
- dowcipny i pouczający; barwny i dowcipny; oryginalny i dowcipny; żywy i dowcipny
- coś jest dowcipne, coś uchodzi za dowcipne
Cytaty
|
Hammy sam mu o tym opowiadał w dowcipny sposób, by go zabawić. źródło: KWSJP: Kathryn Johnston Noyes: Drabina Jakubowa, 1969 |
|
|
Miałem ochotę podszepnąć mu, żeby nie dał tak igrać ze sobą i zrewanżował się jakąś dowcipną odpowiedzią. źródło: KWSJP: Tadeusz Kwiatkowski: Panopticum, 1995 |
|
|
Jakimś cudem zachowało się podziękowanie Olgi, utrzymane w tym samym wytwornym i dowcipnym tonie [...]. źródło: KWSJP: Maria Rostworowska: Portret za mgłą. Opowieść o Oldze Boznańskiej, 2003 |
|
|
[...] mogłem i ja pobawić się z kwaśną satysfakcją tym, co wówczas uchodziło za dowcipne i pouczające, choć było płaskie, pracowicie dosłowne i od początku godne śmiechu. źródło: KWSJP: Władysław Ogrodziński: Ulica zwana Bystrą, 1985 |
Odmiana
część mowy: przymiotnik
Stopień równy
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | dowcipny |
dowcipny |
dowcipny |
dowcipne |
dowcipna |
| D. | dowcipnego |
dowcipnego |
dowcipnego |
dowcipnego |
dowcipnej |
| C. | dowcipnemu |
dowcipnemu |
dowcipnemu |
dowcipnemu |
dowcipnej |
| B. | dowcipnego |
dowcipnego |
dowcipny |
dowcipne |
dowcipną |
| N. | dowcipnym |
dowcipnym |
dowcipnym |
dowcipnym |
dowcipną |
| Ms. | dowcipnym |
dowcipnym |
dowcipnym |
dowcipnym |
dowcipnej |
| W. | dowcipny |
dowcipny |
dowcipny |
dowcipne |
dowcipna |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | dowcipni |
dowcipni |
dowcipne |
dowcipne |
| D. | dowcipnych |
dowcipnych |
dowcipnych |
dowcipnych |
| C. | dowcipnym |
dowcipnym |
dowcipnym |
dowcipnym |
| B. | dowcipnych |
dowcipnych |
dowcipnych |
dowcipne |
| N. | dowcipnymi |
dowcipnymi |
dowcipnymi |
dowcipnymi |
| Ms. | dowcipnych |
dowcipnych |
dowcipnych |
dowcipnych |
| W. | dowcipni |
dowcipni |
dowcipne |
dowcipne |
Stopień wyższy
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | dowcipniejszy |
dowcipniejszy |
dowcipniejszy |
dowcipniejsze |
dowcipniejsza |
| D. | dowcipniejszego |
dowcipniejszego |
dowcipniejszego |
dowcipniejszego |
dowcipniejszej |
| C. | dowcipniejszemu |
dowcipniejszemu |
dowcipniejszemu |
dowcipniejszemu |
dowcipniejszej |
| B. | dowcipniejszego |
dowcipniejszego |
dowcipniejszy |
dowcipniejsze |
dowcipniejszą |
| N. | dowcipniejszym |
dowcipniejszym |
dowcipniejszym |
dowcipniejszym |
dowcipniejszą |
| Ms. | dowcipniejszym |
dowcipniejszym |
dowcipniejszym |
dowcipniejszym |
dowcipniejszej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | dowcipniejsi |
dowcipniejsi |
dowcipniejsze |
dowcipniejsze |
| D. | dowcipniejszych |
dowcipniejszych |
dowcipniejszych |
dowcipniejszych |
| C. | dowcipniejszym |
dowcipniejszym |
dowcipniejszym |
dowcipniejszym |
| B. | dowcipniejszych |
dowcipniejszych |
dowcipniejszych |
dowcipniejsze |
| N. | dowcipniejszymi |
dowcipniejszymi |
dowcipniejszymi |
dowcipniejszymi |
| Ms. | dowcipniejszych |
dowcipniejszych |
dowcipniejszych |
dowcipniejszych |
Składnia
| Rz nieżywotny | + | dowcipny | + |
|
| szyk: neutralny | ||||