UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

cwałować

Chronologizacja

1842, Biblioteka Warszawska, books.google.pl

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	cwałuję	cwałujemy
2 os.	cwałujesz	cwałujecie
3 os.	cwałuje	cwałują

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	cwałowałem +(e)m cwałował	cwałowałam +(e)m cwałowała	cwałowałom +(e)m cwałowało	cwałowaliśmy +(e)śmy cwałowali	cwałowałyśmy +(e)śmy cwałowały
2 os.	cwałowałeś +(e)ś cwałował	cwałowałaś +(e)ś cwałowała	cwałowałoś +(e)ś cwałowało	cwałowaliście +(e)ście cwałowali	cwałowałyście +(e)ście cwałowały
3 os.	cwałował	cwałowała	cwałowało	cwałowali	cwałowały

bezosobnik: cwałowano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę cwałował będę cwałować	będę cwałowała będę cwałować	będę cwałowało będę cwałować	będziemy cwałowali będziemy cwałować	będziemy cwałowały będziemy cwałować
2 os.	będziesz cwałował będziesz cwałować	będziesz cwałowała będziesz cwałować	będziesz cwałowało będziesz cwałować	będziecie cwałowali będziecie cwałować	będziecie cwałowały będziecie cwałować
3 os.	będzie cwałował będzie cwałować	będzie cwałowała będzie cwałować	będzie cwałowało będzie cwałować	będą cwałowali będą cwałować	będą cwałowały będą cwałować

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		cwałujmy
2 os.	cwałuj	cwałujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	cwałowałbym bym cwałował	cwałowałabym bym cwałowała	cwałowałobym bym cwałowało	cwałowalibyśmy byśmy cwałowali	cwałowałybyśmy byśmy cwałowały
2 os.	cwałowałbyś byś cwałował	cwałowałabyś byś cwałowała	cwałowałobyś byś cwałowało	cwałowalibyście byście cwałowali	cwałowałybyście byście cwałowały
3 os.	cwałowałby by cwałował	cwałowałaby by cwałowała	cwałowałoby by cwałowało	cwałowaliby by cwałowali	cwałowałyby by cwałowały

bezosobnik: cwałowano by

bezokolicznik: cwałować

imiesłów przysłówkowy współczesny: cwałując

gerundium: cwałowanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	cwałowanie	cwałowania
D.	cwałowania	cwałowań
C.	cwałowaniu	cwałowaniom
B.	cwałowanie	cwałowania
N.	cwałowaniem	cwałowaniami
Ms.	cwałowaniu	cwałowaniach
W.	cwałowanie	cwałowania

imiesłów przymiotnikowy czynny: cwałujący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	cwałujący	cwałujący	cwałujący	cwałujące	cwałująca
D.	cwałującego	cwałującego	cwałującego	cwałującego	cwałującej
C.	cwałującemu	cwałującemu	cwałującemu	cwałującemu	cwałującej
B.	cwałującego	cwałującego	cwałujący	cwałujące	cwałującą
N.	cwałującym	cwałującym	cwałującym	cwałującym	cwałującą
Ms.	cwałującym	cwałującym	cwałującym	cwałującym	cwałującej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	cwałujący	cwałujący	cwałujące	cwałujące
D.	cwałujących	cwałujących	cwałujących	cwałujących
C.	cwałującym	cwałującym	cwałującym	cwałującym
B.	cwałujących	cwałujących	cwałujących	cwałujące
N.	cwałującymi	cwałującymi	cwałującymi	cwałującymi
Ms.	cwałujących	cwałujących	cwałujących	cwałujących

Pochodzenie

Zob. cwał

1.a o koniu

Definicja

biec najszybszym galopem

Wymowa

[cfałować]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwyczaje i zachowania zwierząt

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwierzęta domowe i hodowlane

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

biec, galopować

Połączenia

koń, rumak cwałuje
cwałować przez łąki, przez pola

Cytaty

	Była to szkapa do dryndy; mogła pociągnąć pasażera z walizką na dworzec, mecenasa Czerniatyńskiego do kawiarni [...], ale na prerii - tam swobodnie cwałować może tylko dziki mustang. źródło: NKJP: Bogdan Wojdowski: Chleb rzucony umarłym, 1971
	Wałach poety lekceważył szturchające jego boki słomiane łapcie, bimbał sobie na ponaglające krzyki niewprawnego jeźdźca i ani myślał cwałować, biegł przez brzezinę ospale, leniwie i wolno. źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Chrzest ognia, 1996
	Otóż np. w „Widziadle”, w scenie przedstawiającej hrabiego galopującego na spłoszonym koniu, pojawiają się m.in.: tętent konia, okrzyk i sapanie hrabiego, skrzypienie stajennych drzwiczek, w kierunku których cwałuje spłoszony koń. źródło: NKJP: Maciej Żołnowski: Fenomen grozy w muzyce, 2007
	Konkurencja znana pod koreańską nazwą MOGU polega na tym, że jeden lub kilku łuczników konnych goni galopem i stara się trafić w kulę ciągnioną na linie za koniem. Jest to zabawa tylko dla doświadczonych jeźdźców, ponieważ konie z reguły cwałują najszybciej jak potrafią, a jeźdźcy z lekkim szaleństwem w oczach starają się strzelić niezależnie od sytuacji czy pozycji względem kuli, za każdą cenę... źródło: Internet: naszaostroda.pl

1.b o jeźdźcu

Definicja

jechać konno najszybszym galopem

Wymowa

[cfałować]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwyczaje i zachowania zwierząt

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwierzęta domowe i hodowlane

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

galopować, jechać

Połączenia

jeźdźcy, ułani cwałują
cwałować na koniu, na wierzchowcu

Cytaty

Czuł narastające możliwości osiągnięcia władzy i miał jedno [...] skryte pragnienie: cwałować na czele oddziału SS-Reiterei po wzgórzach i dolinach Lippelandu.

źródło: NKJP: Kazimierz Moczarski: Rozmowy z katem, 1977

Przedarli się, wyjechali znowu na wysoki bór, umożliwiający cwał. Cwałowali więc, a konie chrapały coraz silniej.

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2002

Józefa, młoda wówczas dziewczyna, stała na małym wzgórzu [...], kiedy ujrzała po raz pierwszy ojca i syna cwałujących na ogierach czystej krwi arabskiej.

źródło: NKJP: Zdzisław Morawski: Gdzie ten dom, gdzie ten świat, 1994

Składnia

cwałować

(na CZYM)

2. pędzić

Definicja

poruszać się bardzo szybko

Wymowa

[cfałować]

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

synonimy:

galopować, pędzić

Cytaty

	Julian wciska mu banknot do spoconej łapki, cwałuje do swojego pokoju, zawadza sandałem o próg łazienki, wali się na marmurową podłogę. źródło: NKJP: Ewa Kuryluk: Fragment najnowszej książki, która ukaże się w tych dniach nakładem wydawnictwa WAB, Gazeta Wyborcza, 1997-05-16
	Oto wzdłuż ściany tam i z powrotem cwałował wielki karaluch, na próżno szukając dziury, gdzie by mógł się schronić. źródło: NKJP: Edmund Niziurski: Księga urwisów, 1954
	Z górą trzy wieki temu skrzydlaci husarze Jana III Sobieskiego roznieśli w pył wraże pułki Kara Mustafy pod Wiedniem. Kto chce poznać kulisy tej wiktorii, niechaj cwałuje do wilanowskiego muzeum. źródło: NKJP: Lucjan Strzyga: Chwała polskiego rycerstwa, Dziennik Zachodni, 2008-10-01
	Rzeczywiście, ponad drzewami cwałowały ciężkie pociski, ale wybuchy ich słychać było blisko, nie dalej jak w linii naszej piechoty. źródło: NKJP: Jan Józef Szczepański: Polska jesień, 1955

Składnia

	+	cwałować	+	DOKĄD
	+	cwałować	+	GDZIE

3. o cenach

Definicja

narastać lub nasilać się w bardzo szybkim tempie

Wymowa

[cfałować]

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

synonimy:

galopować

Połączenia

inflacja cwałuje; ceny, myśli cwałują

Cytaty

Owszem, na Węgrzech demokracja galopuje, ale u nas wręcz cwałuje.

źródło: Internet: rp.pl/opinie

Ceny żywności, mimo że częściowo trzymane w ryzach przez rządową reglamentację, już nie galopują, ale cwałują

źródło: Internet: rp.pl/artykul

Data ostatniej modyfikacji: 15.08.2017