UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wessać

Chronologizacja

1814, SL

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wessę
 wessiemy
2 os. wessiesz
 wessiecie
3 os. wessie
 wessą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wessałem
+(e)m wessał
 wessałam
+(e)m wessała
 wessałom
+(e)m wessało
 wessaliśmy
+(e)śmy wessali
 wessałyśmy
+(e)śmy wessały
2 os. wessałeś
+(e)ś wessał
 wessałaś
+(e)ś wessała
 wessałoś
+(e)ś wessało
 wessaliście
+(e)ście wessali
 wessałyście
+(e)ście wessały
3 os. wessał
 wessała
 wessało
 wessali
 wessały

bezosobnik: wessano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wessijmy
2 os. wessij
 wessijcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wessałbym
bym wessał
 wessałabym
bym wessała
 wessałobym
bym wessało
 wessalibyśmy
byśmy wessali
 wessałybyśmy
byśmy wessały
2 os. wessałbyś
byś wessał
 wessałabyś
byś wessała
 wessałobyś
byś wessało
 wessalibyście
byście wessali
 wessałybyście
byście wessały
3 os. wessałby
by wessał
 wessałaby
by wessała
 wessałoby
by wessało
 wessaliby
by wessali
 wessałyby
by wessały

bezosobnik: wessano by

bezokolicznik: wessać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wessawszy

gerundium: wessanie

imiesłów przymiotnikowy bierny: wessany

Pochodzenie

Zob.  ssać  (pierś)

1. do odkurzacza

Definicja

wciągnąć coś na skutek różnicy ciśnienia

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny funkcjonowanie urządzeń i maszyn

Cytaty

[...] Ostatniego pająka wessał do odkurzacza [...].

źródło: NKJP: Wojciech Kuczok: Senność, 2009

Wsysanie polega na wessaniu owada do słoika przez specjalną rurkę z filtrem zabezpieczającym przed połknięciem.

źródło: NKJP: (xx): W botanicznym ogrodzie, Dziennik Zachodni, 2008-09-15

Takie odkurzacze zbierają kurz nawet z figurek porcelanowych. Są zaopatrzone w specjalną miotełkę z włókien elektrostatycznych, do której przyczepiają się drobiny kurzu, które następnie zostają wessane do odkurzacza.

źródło: NKJP: (goc): Odkurzacz alergika, Dziennik Zachodni, 2002-07-02

Tajfun wywrócił samochody do góry kołami, zaś pewien oficer, który usiadł przy kominku w kasynie, został wessany w komin i tylko cudem się w nim zatrzymał.

źródło: NKJP: Lucjan Wolanowski: Upał i gorączka, 1970

- Gdzieś czytałem, że czarna dziura przyciąga z tak potworną siłą, że potrafi wessać i uwięzić wszystko, nawet promienie światła.

źródło: NKJP: Mariusz Ziomecki: Lato nieśmiertelnych, 2002

Składnia

bez ograniczeń + wessać +
KOGO/CO + do CZEGO|w CO

2. do wnętrza

Definicja

działając jakąś siłą, sprawić, że ktoś lub coś znajdzie się nagle wewnątrz czegoś albo w innym miejscu, niż był lub było do tej pory

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Cytaty

Prąd powietrza wytwarzający się przed czołem lawiny potrafi burzyć domy i łamać jak zapałki potężny las. Zdarzył się również przypadek wessania narciarza w jej nurt.

źródło: NKJP: Michał Jagiełło: Wołanie w górach: wypadki i akcje ratunkowe w Tatrach, 1979

Przyłożymy ręce do ściany i wessie nas na tamtą stronę.

źródło: NKJP: Marta Tomaszewska: Wielkolud z Jaskini Piratów albo Tajemnica czwartej ściany, 2001

Manowce tylko na to czyhają. Zaraz go zwabią, wessą i pochłoną.

źródło: NKJP: Piotr Krawczyk: Plamka światła, 1997

[...] Zbity, mokry piach wessał go już do połowy, uwięził i nie puszcza.

źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Kamienne tablice, 1966

Maszyna wessała kartę i już nie było szans na jej odzyskanie [...].

źródło: NKJP: (Władysław): Widzę ciemność!, Dziennik Łódzki, 2007-08-08

Składnia

bez ograniczeń + wessać +
KOGO/CO + (w CO)

3. w gąbkę

Definicja

wchłonąć coś w swoją strukturę

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Relacje znaczeniowe

synonimy:  pochłonąć, wchłonąć

Cytaty

Witek zaczekał, aż papier wessie pachnącą igliwiem wodę.

źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki: Kronika wypadków miłosnych, 1974

Gdy mijali spalony tramwaj, August upuścił butelkę. Rozbiła się na oblodzonej szynie, a śnieg wessał różową smugę wilgoci [...].

źródło: NKJP: Stefan Chwin: Hanemann, 1995

Ziemia wessała mleko.

źródło: NKJP: Janusz Rudnicki: Chodźcie, idziemy, 2007

Składnia

bez ograniczeń + wessać +
CO

4. do żołądka

Definicja

pot. 
szybko coś zjeść - włożyć pożywienie do ust, pogryźć je i połknąć

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z jedzeniem

Relacje znaczeniowe

synonimy:  pochłonąć, wchłonąć, wciągnąć
hiperonimy:  zjeść

Cytaty

Po chwili kilkoma głębokimi pocałunkami wessał całą pizzę. Podałam mu papierową serwetkę. Łapczywie ją połknął [...].

źródło: NKJP: Manuela Gretkowska: Podręcznik do ludzi: tom 1 i ostatni – Czaszka, 1996

– Głodówka mi nie pomogła. – Mock z apetytem wessał masę jajeczną i nałożył sobie na talerz dwa cielęce serdelki.

źródło: NKJP: Marek Krajewski: Widma w mieście Breslau, 2005

Składnia

bez ograniczeń + wessać +
CO

5. na czyjeś konto

Definicja

przywłaszczyć sobie coś, zmniejszając zasób tego w innym miejscu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Cytaty

Jaką mogę mieć pewność, pytali ludzie, że doradca inwestycyjny w funduszu będzie się kierował moimi korzyściami, a nie jakiejś firmy, która go przekupi, wessie moje pieniądze, a potem zbankrutuje i zniknie?

źródło: NKJP: Andrzej Krzysztof Wróblewski: Hazard kontrolowany, Polityka, 2000-12-16

Łącznie, jak się szacuje, bank prezesa wessał 23 bln starych złotych.

źródło: NKJP: Piotr Gabryel, Marek Zieleniewski: Piąta władza, czyli kto naprawdę rządzi Polską?, 1998

Składnia

bez ograniczeń + wessać +
CO

6. do spółki

Definicja

skłonić kogoś lub coś do uczestniczenia w czymś lub bycia członkiem czegoś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

Relacje znaczeniowe

synonimy:  wciągnąć

Cytaty

Mianowani przez prezydenta Rosji jego osobiści przedstawiciele w terenie albo dali się wessać w miejscowe układy, albo weszli z nimi w konflikty.

źródło: NKJP: Leon Bójko: Rosja: bać się czy nie bać?, Gazeta Wyborcza, 1993-04-15

Integracja, choćby tylko na początek, wessie Rosję do Azji [...].

źródło: NKJP: Leon Bójko: Zabójcza reintegracja, Gazeta Wyborcza, 1992-09-29

Miałem zamiar opowiedzieć o albumie i błogosławieństwie papieskim, ale rozdzwonił się telefon i wessał księdza w wir spraw całkowicie doczesnych.

źródło: NKJP: Stanisław Zieliński: W stronę Pysznej, 2008

Czasem zresztą jest to konieczne, żeby utrzymać w administracji państwowej dobrych specjalistów, których inaczej wessie jak odkurzacz sektor prywatny i firmy konsultingowe.

źródło: NKJP: Tomasz Gruszecki: Fundamenty czy mity?, Gazeta Wyborcza, 1993-07-31

[...] Najlepszych specjalistów młodego pokolenia wessała nowa polityka.

źródło: NKJP: Janusz Jankowiak: Epitafium dla niezależnych ekspertów, Gazeta Wyborcza, 1993-10-21

Składnia

bez ograniczeń + wessać +
KOGO/CO + (do CZEGO|w CO)

7. w pułapkę

Definicja

spowodować, że ktoś wbrew swojej woli znalazł się w niekorzystnej dla siebie sytuacji lub w złym stanie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Relacje znaczeniowe

synonimy:  wciągnąć

Cytaty

Ten system wessał mnie i pewnie by wypluł za kilka lat jak wyżętą cytrynę.

źródło: NKJP: (X): Starzy ludzie w nowym tempie, Dziennik Polski, 2001-05-18

Pustka, jaką poczuła po śmierci męża, była zupełnie inna od tej, która wessała ją, gdy straciła jedną z bliźniaczek.

źródło: NKJP: Joanna Bator: Piaskowa Góra, 2009

Składnia

bez ograniczeń + wessać +
KOGO
Data ostatniej modyfikacji: 04.07.2016
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN