Chronologizacja
Pochodzenie
psł. *zvěrь -i (m) '(dzikie) zwierzę'
1. leśny
Definicja
Noty o użyciu
Wyraz używany często w porównaniach, odnoszących się do zachowania ludzi, aby podkreślić intensywność lub nietypowość tych zachowań.
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | zwierzę |
Połączenia
- leśny; wielki; dziki, drapieżny zwierz
Cytaty
|
Jakiś duży zwierz hałasował w pobliżu na bagnie. Ciężko przedzierał się przez krzaki, sapał, stękał, na koniec, trąbiąc, głośno puścił gazy. źródło: NKJP: Mariusz Ziomecki: Lato nieśmiertelnych, 2002 |
|
|
Na terenie TPN-u jest ok. 15 niedźwiedzi. Gorsza sytuacja jest w okolicach Morskiego Oka. Tam są niedźwiedzie z małymi. Mogą być agresywne. Niektóre z tych olbrzymich zwierzów zatraciły lęk przed człowiekiem [...]. źródło: NKJP: BZ: Turyści na drzewie - Niedźwiedź w Pańszczycy, Tygodnik Podhalański nr 39, 1999 |
|
|
[...] co i rusz powtarzał przez zaciśnięte zęby, dysząc i pieniąc się jak wściekły zwierz: ty jesteś święta [...]. źródło: NKJP: Christian Skrzyposzek: Wolna Trybuna, 1985 |
|
|
Czekał cierpliwie jak zwierz na ofiarę. źródło: NKJP: Mariusz Sieniewicz: Czwarte niebo, 2003 |
|
|
- Przepraszam za najście, ale spotkała mnie zła przygoda. Koń zrzucił spłoszony przez zwierza. źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki: Bohiń, 1987 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | zwierz |
zwierze |
|
| D. | zwierza |
zwierzów zwierzy |
|
| C. | zwierzowi |
zwierzom |
|
| B. | zwierza |
zwierze |
|
| N. | zwierzem |
zwierzami |
|
| Ms. | zwierzu |
zwierzach |
|
| W. | zwierzu |
zwierze |
2. na polowaniu
Definicja
Noty o użyciu
Wyraz używany też w odniesieniu do pojedynczego zwierzęcia, na które się poluje.
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt hodowla i opieka nad zwierzętami; człowiek wobec zwierząt
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | zwierzyna |
Połączenia
- martwy, ranny, ubity, zraniony zwierz
- pełny zwierza
- tropić, zabić zwierza
Cytaty
|
Był to majątek rozległy, ale ziemie miał niezbyt urodzajne, a więc i dochody z plonów nieszczególne. Jego naturalnym bogactwem były natomiast lasy, nie tylko niezmiernie malownicze, ale i pełne zwierza wszelkiego rodzaju, zwłaszcza głuszców, cietrzewi i pardw. źródło: NKJP: Jolanta Wachowicz-Makowska: Świat zapamiętany, 2002 |
|
|
Młodość i dojrzałe lata strawił jeżeli nie na wojnie, to w borach, w pogoni za zwierzem. źródło: NKJP: Zofia Kossak: Błogoławiona wina, 1953 |
|
|
Żyło sobie dwóch myśliwych. Jeden do domu przychodził zawsze z pustymi rękami, drugi natomiast codziennie upolował sarnę, wilka czy jakiegoś innego zwierza. źródło: NKJP: Internet |
|
|
[...] postanowiliśmy spędzić pożytecznie czas na polowaniu na zwierza w okolicznej puszczy [...]. źródło: NKJP: Arkady Fiedler: Biały Jaguar, 1980 |
|
|
Rycerze, znużeni zgiełkiem wielkich zamków, mogą tu znaleźć cudowny azyl - biesiadować, do lasu za zwierzem się udać [...]. źródło: NKJP: Dumne miasto, Dziennik Polski, 2001-11-08 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | zwierz |
zwierze |
|
| D. | zwierza |
zwierzów zwierzy |
|
| C. | zwierzowi |
zwierzom |
|
| B. | zwierza |
zwierze |
|
| N. | zwierzem |
zwierzami |
|
| Ms. | zwierzu |
zwierzach |
|
| W. | zwierzu |
zwierze |
Inne uwagi
Zwykle lp
3. polityczny
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | zwierzę |
Cytaty
|
To absolutny zwierz polityczny. Twardy, konsekwentny, często stosujący zasadę, że cel uświęca środki. źródło: NKJP: Sławomir Mizerski: Z lasu na wojny i pokoje, Polityka, 2001-06-02 |
|
|
Niestety, jestem zwierzem kinowym, więc rozeznanie w obecnym repertuarze VHS/DVD mam mniej niż słabe. źródło: NKJP: Internet |
|
|
- Co robi rasowy zwierz imprezowy w Krakowie podczas sobotniej nocy? No na pewno nie spędza jej w domu. źródło: Internet: where2b.org |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | zwierz |
zwierze |
|
| D. | zwierza |
zwierzów zwierzy |
|
| C. | zwierzowi |
zwierzom |
|
| B. | zwierza |
zwierze |
|
| N. | zwierzem |
zwierzami |
|
| Ms. | zwierzu |
zwierzach |
|
| W. | zwierzu |
zwierze |
Składnia
|
+ | zwierz | + |
(JAKI)
|