UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

nadbudowa

Chronologizacja

1938, SJPDor

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. nadbudowa
 nadbudowy
D. nadbudowy
 nadbudów
C. nadbudowie
 nadbudowom
B. nadbudowę
 nadbudowy
N. nadbudową
 nadbudowami
Ms. nadbudowie
 nadbudowach
W. nadbudowo
 nadbudowy

Pochodzenie

Zob.  budować 

1.a czynność

Definicja

powiększanie jakiejś budowli lub jej części przez dokładanie kolejnych elementów bądź części wzwyż

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo czynności związane z budową

Połączenia

  • nadbudowa balustrady, budynku, domu, fortu; piętra
  • koszt nadbudowy
  • pozwolenie, zgoda na nadbudowę
  • nadbudowa trwa
  • planować, przewidywać; rozpocząć nadbudowę

Cytaty

Dwie z propozycji zakładają nowoczesne wykończenie wieżowca z pozostawieniem jego dotychczasowej wysokości 92 metrów. Trzy pozostałe proponują nadbudowę obiektu do około 130-140 metrów [...].

źródło: NKJP: (TYM, LEO): Jaka wysokość „szkieletora”?, Dziennik Polski, 2008-04-01

Wybudowano go w latach 1887-1898, a od 1908 do 1913 roku trwała nadbudowa trzeciego piętra tego gmachu.

źródło: NKJP: (TM): Przedmieścia Wodzisławia, Dziennik Zachodni, 2001-12-06

Fachowcy wyliczyli, że koszt nadbudowy metra kwadratowego o wysokim standardzie wyniósłby 1,5-1,9 tys. zł [...].

źródło: NKJP: Mirosława Ferenc: Wielka płyta i co dalej?, Dziennik Łódzki, 2003-06-03

Prywatna firma rozpoczęła nadbudowę sąsiedniego budynku.

źródło: NKJP: Agnieszka Filipowicz: Mur za oknem, Gazeta Krakowska, 2005-12-10

Składnia

bez ograniczeń + nadbudowa +
CZEGO

1.b rezultat

Definicja

część dobudowana do górnej części budynku lub innego obiektu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo części budowli

Relacje znaczeniowe

synonimy:  nadbudówka

Połączenia

  • drewniana; wysoka nadbudowa
  • nadbudowa kamienicy; obiektu
  • projekt nadbudowy
  • budynek z nadbudową
  • wykonanie nadbudowy

Cytaty

W styczniu 2001 r. Towarzystwo Budownictwa Społecznego w Jaśle odda do użytku trzy mieszkania o łącznej powierzchni 150 metrów kwadratowych. Powstają one w nadbudowie kamienicy komunalnej przy ul. 1 Maja 6.

źródło: NKJP: Przełamana stagnacja, Dziennik Polski, 2000-12-11

Stojący do dziś przy szkole budynek z drewnianą nadbudową to przykład typowego domu tkaczy łużyckich.

źródło: NKJP: Bartosz Trzebiatowski: GOLĘCZEWO / Wioska, w której splatały się losy Polaków i Niemców, Polska Głos Wielkopolski, 2005-11-12

Dziękowali w nim panu Edwardowi za zaangażowanie, pracę na rzecz społeczności i precyzję w wykonaniu nowej drewnianej nadbudowy studni.

źródło: NKJP: (CIR): Głęboka studzienka..., Gazeta Krakowska, 2006-09-28

Składnia

bez ograniczeń + nadbudowa +
(CZEGO)
bez ograniczeń + nadbudowa + bez ograniczeń

2. polityczna

Definicja

w teorii marksistowskiej: ogół społecznych idei, instytucji i organizacji ukształtowany na bazie ustroju ekonomicznego danego społeczeństwa i od niego zależny

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa doktryny i poglądy polityczne

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka filozofia

Połączenia

  • ideologiczna, polityczna nadbudowa

Cytaty

Gdy nie ma jednej władzy politycznej nad wszystkimi częściami gospodarki, polityczną nadbudowę stanowi system państw.

źródło: NKJP: Jacek Czaputowicz: Teorie stosunków międzynarodowych, 2007

Składając życzenia partia dopingowała żeńską części klasy robotniczej do pracy na rzecz budowy komunizmu. Dziś już święto kobiet pozbawione jest ideologicznej nadbudowy.

źródło: NKJP: apk: Kwiatek dla Ewy, Dzień dobry, 2001

Zjawiska gospodarcze - to baza, procesy społeczne - to nadbudowa. I trzeciej możliwości nie ma, jak to zawsze w marksizmie.

źródło: NKJP: Aleksander Sołżenicyn: Krąg Pierwszy Tom 1, 1996

3. intelektualna

Definicja

książk. 
wartość dodatkowa, będąca tłem dla innych

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka wytwory działań intelektualnych człowieka

Połączenia

  • nadbudowa intelektualna

Cytaty

Cóż, emocje mają także zwierzęta. U człowieka jest za to znaczna nadbudowa intelektualna, którą można teraz potraktować jako A) sposób na uszlachetnienie emocji lub B) jako wartość samą w sobie.

źródło: NKJP: Internet

Studenci (wśród chętnych są profesjonaliści i amatorzy) będą się nie tylko uczyć malować, ale otrzymają też solidną ideologiczną nadbudowę - poznają m.in. teologię i duchowość ikony oraz historię świętego wizerunku w chrześcijaństwie.

źródło: NKJP: Marta Paluch: Katolicka uczelnia z Krakowa wyszkoli malarzy ikon, Gazeta Krakowska, 2008-05-29

Dziecięco-młodzieńcze, egzaltowane marzenie o kobiecie, w którym jest więcej niż jej ciało, jego piękno i magia, nie znaczyło bynajmniej, że ta duchowa nadbudowa może się bez ciała obyć. Przeciwnie, to ciało raczej mogło się czasem obyć, (niestety) bez tego czegoś ponad nie.

źródło: NKJP: Jeremi Przybora: Przymknięte oko opaczności, 1994

Składnia

bez ograniczeń + nadbudowa +
JAKA
Data ostatniej modyfikacji: 06.05.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN