Chronologizacja
Pochodzenie
psł. *nalězti 'pełzając, posuwając się powoli, natrafić na coś, znaleźć coś'
Forma prasłowiańska z przedrostkiem *na- od *lězti 'pełzać, posuwać się powoli, z trudem, wlec się'; zob. leźć
1. o muchach
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek
Relacje znaczeniowe
synonimy: | najść się, naleźć się, nałazić |
Cytaty
Kupa agresywnego chamstwa do stolicy nalazła, wiadomo. źródło: NKJP: Piotr Siemion: Finimondo. Komedia romantyczna, 2004 |
|
Biłem muchy, bo nalazło ich do izby, że usiedzieć spokojnie nie dały, jeszcze były jakieś takie kąśliwe jak przed burzą. źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Kamień na kamieniu, 2008 |
|
A było to tak, że punktualnie o piątej po południu wymarły dotąd plac zapełnił się w kilka sekund dzieciakami. Tak na oko, to musiało tego drobiazgu naleźć ze trzech wiosek. źródło: NKJP: Andrzej Kołaczkowski-Bochenek: Nie idź tam, człowieku!, 2009 |
|
Po napiciu się należy kubek czymś przykryć, aby robactwo nie nalazło do środka. źródło: NKJP: Joanna Titeux: Sardonicznie uśmiechnięte sardynki, 2006-01 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
nalezę najdę |
naleziemy najdziemy |
|||
2 os. |
naleziesz najdziesz |
naleziecie najdziecie |
|||
3 os. |
nalezie najdzie |
nalezą najdą |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
nalazłem +(e)m nalazł |
nalazłam +(e)m nalazła |
nalazłom +(e)m nalazło |
naleźliśmy +(e)śmy naleźli |
nalazłyśmy +(e)śmy nalazły |
2 os. |
nalazłeś +(e)ś nalazł |
nalazłaś +(e)ś nalazła |
nalazłoś +(e)ś nalazło |
naleźliście +(e)ście naleźli |
nalazłyście +(e)ście nalazły |
3 os. |
nalazł |
nalazła |
nalazło |
naleźli |
nalazły |
bezosobnik: naleziono
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
naleźmy najdźmy |
|
2 os. |
naleź najdź |
naleźcie najdźcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
nalazłbym bym nalazł |
nalazłabym bym nalazła |
nalazłobym bym nalazło |
naleźlibyśmy byśmy naleźli |
nalazłybyśmy byśmy nalazły |
2 os. |
nalazłbyś byś nalazł |
nalazłabyś byś nalazła |
nalazłobyś byś nalazło |
naleźlibyście byście naleźli |
nalazłybyście byście nalazły |
3 os. |
nalazłby by nalazł |
nalazłaby by nalazła |
nalazłoby by nalazło |
naleźliby by naleźli |
nalazłyby by nalazły |
bezosobnik: naleziono by
bezokolicznik: naleźć
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
nalazłszy
gerundium: nalezienie
rodzaj gramatyczny: dk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | nalezienie |
nalezienia |
D. | nalezienia |
nalezień |
C. | nalezieniu |
nalezieniom |
B. | nalezienie |
nalezienia |
N. | nalezieniem |
nalezieniami |
Ms. | nalezieniu |
nalezieniach |
W. | nalezienie |
nalezienia |
odpowiednik aspektowy: nałazić
Składnia
+ | naleźć | + |
(DOKĄD)
|
2. o błocie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek
Relacje znaczeniowe
synonimy: | nawłazić |
Cytaty
Taki aparat jest stary. Coś tam wyschło, coś tam się utleniło. Gdzieś tam kurzu nalazło. źródło: NKJP: Internet |
|
Sprawdź, czy ci błota nie nalazło i czy przez to koło się nie chce cofnąć. źródło: Internet: kopaczka.pl |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
nalezę najdę |
naleziemy najdziemy |
|||
2 os. |
naleziesz najdziesz |
naleziecie najdziecie |
|||
3 os. |
nalezie najdzie |
nalezą najdą |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
nalazłem +(e)m nalazł |
nalazłam +(e)m nalazła |
nalazłom +(e)m nalazło |
naleźliśmy +(e)śmy naleźli |
nalazłyśmy +(e)śmy nalazły |
2 os. |
nalazłeś +(e)ś nalazł |
nalazłaś +(e)ś nalazła |
nalazłoś +(e)ś nalazło |
naleźliście +(e)ście naleźli |
nalazłyście +(e)ście nalazły |
3 os. |
nalazł |
nalazła |
nalazło |
naleźli |
nalazły |
bezosobnik: naleziono
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
naleźmy najdźmy |
|
2 os. |
naleź najdź |
naleźcie najdźcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
nalazłbym bym nalazł |
nalazłabym bym nalazła |
nalazłobym bym nalazło |
naleźlibyśmy byśmy naleźli |
nalazłybyśmy byśmy nalazły |
2 os. |
nalazłbyś byś nalazł |
nalazłabyś byś nalazła |
nalazłobyś byś nalazło |
naleźlibyście byście naleźli |
nalazłybyście byście nalazły |
3 os. |
nalazłby by nalazł |
nalazłaby by nalazła |
nalazłoby by nalazło |
naleźliby by naleźli |
nalazłyby by nalazły |
bezosobnik: naleziono by
bezokolicznik: naleźć
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
nalazłszy
gerundium: nalezienie
rodzaj gramatyczny: dk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | nalezienie |
nalezienia |
D. | nalezienia |
nalezień |
C. | nalezieniu |
nalezieniom |
B. | nalezienie |
nalezienia |
N. | nalezieniem |
nalezieniami |
Ms. | nalezieniu |
nalezieniach |
W. | nalezienie |
nalezienia |
odpowiednik aspektowy: nałazić
Składnia
+ | naleźć | + |
(KOMU/CZEMU) +
DOKĄD
|
3. jedno na drugie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni ułożenie względem siebie
Relacje znaczeniowe
synonimy: | najść |
Cytaty
[...] jeśli klatki nalazły na siebie na początku rolki, a końcowe klatki są prawidłowo rozdzielone pauzami - to zdecydowanie jest to problem cienkiego papieru. źródło: Internet: aparaty.tradycyjne.net |
|
[...] wsiadam do auta, chcę przetrzeć szybę, a tu jedna wycieraczka nalazła na drugą. źródło: Internet: a6klub.pl |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
nalezę najdę |
naleziemy najdziemy |
|||
2 os. |
naleziesz najdziesz |
naleziecie najdziecie |
|||
3 os. |
nalezie najdzie |
nalezą najdą |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
nalazłem +(e)m nalazł |
nalazłam +(e)m nalazła |
nalazłom +(e)m nalazło |
naleźliśmy +(e)śmy naleźli |
nalazłyśmy +(e)śmy nalazły |
2 os. |
nalazłeś +(e)ś nalazł |
nalazłaś +(e)ś nalazła |
nalazłoś +(e)ś nalazło |
naleźliście +(e)ście naleźli |
nalazłyście +(e)ście nalazły |
3 os. |
nalazł |
nalazła |
nalazło |
naleźli |
nalazły |
bezosobnik: naleziono
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
naleźmy najdźmy |
|
2 os. |
naleź najdź |
naleźcie najdźcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
nalazłbym bym nalazł |
nalazłabym bym nalazła |
nalazłobym bym nalazło |
naleźlibyśmy byśmy naleźli |
nalazłybyśmy byśmy nalazły |
2 os. |
nalazłbyś byś nalazł |
nalazłabyś byś nalazła |
nalazłobyś byś nalazło |
naleźlibyście byście naleźli |
nalazłybyście byście nalazły |
3 os. |
nalazłby by nalazł |
nalazłaby by nalazła |
nalazłoby by nalazło |
naleźliby by naleźli |
nalazłyby by nalazły |
bezosobnik: naleziono by
bezokolicznik: naleźć
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
nalazłszy
gerundium: nalezienie
rodzaj gramatyczny: dk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | nalezienie |
nalezienia |
D. | nalezienia |
nalezień |
C. | nalezieniu |
nalezieniom |
B. | nalezienie |
nalezienia |
N. | nalezieniem |
nalezieniami |
Ms. | nalezieniu |
nalezieniach |
W. | nalezienie |
nalezienia |
odpowiednik aspektowy: nałazić
Składnia
+ | naleźć | + |
na CO
|
4. o chęci
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia
Relacje znaczeniowe
synonimy: | najść |
Cytaty
[...] od dłuższego czasu nie korzystałem z roweru, aż nagle nalazła mnie chęć na jazdę [...]. źródło: Internet: forumrowerowe.org |
|
Nie wiem, czy cokolwiek może mi pomóc, nalazł mnie taki dół... źródło: Internet: dziecko-info.rodzice.p |
|
Przy okazji nalazły na mnie wspomnienia z tamtych lat… źródło: Internet: ratownictwogorskie.pl |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
nalezę najdę |
naleziemy najdziemy |
|||
2 os. |
naleziesz najdziesz |
naleziecie najdziecie |
|||
3 os. |
nalezie najdzie |
nalezą najdą |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
nalazłem +(e)m nalazł |
nalazłam +(e)m nalazła |
nalazłom +(e)m nalazło |
naleźliśmy +(e)śmy naleźli |
nalazłyśmy +(e)śmy nalazły |
2 os. |
nalazłeś +(e)ś nalazł |
nalazłaś +(e)ś nalazła |
nalazłoś +(e)ś nalazło |
naleźliście +(e)ście naleźli |
nalazłyście +(e)ście nalazły |
3 os. |
nalazł |
nalazła |
nalazło |
naleźli |
nalazły |
bezosobnik: naleziono
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
naleźmy najdźmy |
|
2 os. |
naleź najdź |
naleźcie najdźcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
nalazłbym bym nalazł |
nalazłabym bym nalazła |
nalazłobym bym nalazło |
naleźlibyśmy byśmy naleźli |
nalazłybyśmy byśmy nalazły |
2 os. |
nalazłbyś byś nalazł |
nalazłabyś byś nalazła |
nalazłobyś byś nalazło |
naleźlibyście byście naleźli |
nalazłybyście byście nalazły |
3 os. |
nalazłby by nalazł |
nalazłaby by nalazła |
nalazłoby by nalazło |
naleźliby by naleźli |
nalazłyby by nalazły |
bezosobnik: naleziono by
bezokolicznik: naleźć
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
nalazłszy
gerundium: nalezienie
rodzaj gramatyczny: dk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | nalezienie |
nalezienia |
D. | nalezienia |
nalezień |
C. | nalezieniu |
nalezieniom |
B. | nalezienie |
nalezienia |
N. | nalezieniem |
nalezieniami |
Ms. | nalezieniu |
nalezieniach |
W. | nalezienie |
nalezienia |
odpowiednik aspektowy: nałazić
Składnia
+ | naleźć | + |
KOGO
|
|
+ | naleźć | + |
na KOGO
|
5. znaleźć
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
ATEMATYCZNY
Cytaty
Mówią, co na ostrowiu ten mag pierwszy, a ino patrzeć jak inni ściągną, bo tam jakieś ważne zielska naleźli i hodować chcą. źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Kamień na szczycie, 2002 |
|
Naleźli go z przestrzelonym łbem, z gębą w błocie i we krwi. źródło: NKJP: Teresa Bojarska: Świtanie, przemijanie, 1996 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
nalezę najdę |
naleziemy najdziemy |
|||
2 os. |
naleziesz najdziesz |
naleziecie najdziecie |
|||
3 os. |
nalezie najdzie |
nalezą najdą |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
nalazłem +(e)m nalazł |
nalazłam +(e)m nalazła |
nalazłom +(e)m nalazło |
naleźliśmy +(e)śmy naleźli |
nalazłyśmy +(e)śmy nalazły |
2 os. |
nalazłeś +(e)ś nalazł |
nalazłaś +(e)ś nalazła |
nalazłoś +(e)ś nalazło |
naleźliście +(e)ście naleźli |
nalazłyście +(e)ście nalazły |
3 os. |
nalazł |
nalazła |
nalazło |
naleźli |
nalazły |
bezosobnik: naleziono
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
naleźmy najdźmy |
|
2 os. |
naleź najdź |
naleźcie najdźcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
nalazłbym bym nalazł |
nalazłabym bym nalazła |
nalazłobym bym nalazło |
naleźlibyśmy byśmy naleźli |
nalazłybyśmy byśmy nalazły |
2 os. |
nalazłbyś byś nalazł |
nalazłabyś byś nalazła |
nalazłobyś byś nalazło |
naleźlibyście byście naleźli |
nalazłybyście byście nalazły |
3 os. |
nalazłby by nalazł |
nalazłaby by nalazła |
nalazłoby by nalazło |
naleźliby by naleźli |
nalazłyby by nalazły |
bezosobnik: naleziono by
bezokolicznik: naleźć
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
nalazłszy
gerundium: nalezienie
rodzaj gramatyczny: dk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | nalezienie |
nalezienia |
D. | nalezienia |
nalezień |
C. | nalezieniu |
nalezieniom |
B. | nalezienie |
nalezienia |
N. | nalezieniem |
nalezieniami |
Ms. | nalezieniu |
nalezieniach |
W. | nalezienie |
nalezienia |
imiesłów przymiotnikowy bierny: naleziony
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | naleziony |
naleziony |
naleziony |
nalezione |
naleziona |
D. | nalezionego |
nalezionego |
nalezionego |
nalezionego |
nalezionej |
C. | nalezionemu |
nalezionemu |
nalezionemu |
nalezionemu |
nalezionej |
B. | nalezionego |
nalezionego |
naleziony |
nalezione |
nalezioną |
N. | nalezionym |
nalezionym |
nalezionym |
nalezionym |
nalezioną |
Ms. | nalezionym |
nalezionym |
nalezionym |
nalezionym |
nalezionej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | nalezieni |
nalezieni |
nalezione |
nalezione |
D. | nalezionych |
nalezionych |
nalezionych |
nalezionych |
C. | nalezionym |
nalezionym |
nalezionym |
nalezionym |
B. | nalezionych |
nalezionych |
nalezionych |
nalezione |
N. | nalezionymi |
nalezionymi |
nalezionymi |
nalezionymi |
Ms. | nalezionych |
nalezionych |
nalezionych |
nalezionych |
Składnia
+ | naleźć | + |
KOGO/CO
|