Chronologizacja
Odmiana
część mowy: przymiotnik
Stopień równy
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | jedyny |
jedyny |
jedyny |
jedyne |
jedyna |
| D. | jedynego |
jedynego |
jedynego |
jedynego |
jedynej |
| C. | jedynemu |
jedynemu |
jedynemu |
jedynemu |
jedynej |
| B. | jedynego |
jedynego |
jedyny |
jedyne |
jedyną |
| N. | jedynym |
jedynym |
jedynym |
jedynym |
jedyną |
| Ms. | jedynym |
jedynym |
jedynym |
jedynym |
jedynej |
| W. | jedyny |
jedyny |
jedyny |
jedyne |
jedyna |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | jedyni |
jedyni |
jedyne |
jedyne |
| D. | jedynych |
jedynych |
jedynych |
jedynych |
| C. | jedynym |
jedynym |
jedynym |
jedynym |
| B. | jedynych |
jedynych |
jedynych |
jedyne |
| N. | jedynymi |
jedynymi |
jedynymi |
jedynymi |
| Ms. | jedynych |
jedynych |
jedynych |
jedynych |
| W. | jedyni |
jedyni |
jedyne |
jedyne |
Pochodzenie
psł. *edinъ 'jeden'
1. syn
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność
Połączenia
- jedyny czas; jedyne miasto, miejsce; jedyny przedstawiciel, reprezentant; krewny, syn; jedyne wyjście
- jedyny i niepowtarzalny, jedyny i wyjątkowy
Cytaty
|
Okropny wypadek, jakiemu uległ na torze w Montrealu Robert Kubica, nasz pierwszy i jedyny kierowca Formuły 1, to potrójna przestroga. źródło: NKJP: (B): Kibicom Kubicy, Polityka, 2007-06-16 |
|
|
Wigilia to dla mnie najpiękniejszy i najważniejszy dzień w roku. Ze względów religijnych i rodzinnych to dzień jedyny i niepowtarzalny, nastrajający mnie również refleksyjnie, w którym rozmyślam o przemijaniu, oceniam miniony rok i myślę o następnym. źródło: NKJP: Grzegorz Strużniak: Wigilijne wspomnienia, Goniec Osiedlowy, 1996 |
|
|
On i ona byli jedynymi spadkobiercami Wojtka, w tym sensie, że tylko oni dwoje wiedzieli, co zrobiłby ze swoimi pieniędzmi, gdyby żył. źródło: NKJP: Tomasz Klarecki, Izabela Smolarek: Wilk... i śmierć bankiera, 2006 |
|
|
Londyn wydawał się jedynym miejscem, gdzie będzie można żyć. źródło: NKJP: Barbara Szczepuła: Zdrada, Dziennik Bałtycki, 2009-06-19 |
2. do czegoś
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające
Połączenia
- jedyny do zabawy
Cytaty
|
- Wie pan co - zaproponował Ferdynand - żeby nikt z nas nie był pokrzywdzony, naciśnijmy ten guzik jednocześnie, dobrze? źródło: NKJP: Ludwik Jerzy Kern: Ferdynand Wspaniały, 1963 |
|
|
- Co z tym diabelnym Skwarskim? - mruczał pod nosem - pewnie zabrał ich do restauracji i załatwia sobie współpracę. Do tego jest jedyny. źródło: NKJP: Janusz Płoński, Maciej Rybiński: Góralskie tango, 1978 |
Składnia
| Cz | + | jedyny | + |
do CZEGO
|
| szyk: neutralny | ||||
3. jedyne sto złotych
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Ilość, liczby i liczenie ogólne określenia ilości
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | jeden II |
Połączenia
- za jedyne sto (dwieście, tysiąc...) złotych
Cytaty
|
Jedyne kilkadziesiąt metrów dalej - przy Poselskiej - mieści się Corleone. źródło: NKJP: Tadeusz Płatek: Nieobliczalna fantazja, Gazeta Krakowska, 2003-11-30 |
|
|
Elektronika, technika wideo i wstrząsy zostały podporządkowane jednemu: by każdy za jedyne 35 koron norweskich mógł poczuć się przez kilka minut jak olimpijski zjazdowiec lub bobsleista. źródło: NKJP: Zjeżdżałem w Lillehammer, Gazeta Wyborcza, 1994-02-11 |
|
|
[...] brakuje jedynych 44 zł do kwoty 1500, która oznaczać będzie szyte wydania podręcznika [...] źródło: Internet: diadem-rpg.blogspot.com |
|
|
[…] urządzenie waży jedyne 70 gramów. źródło: NKJP: Nowinki, Dziennik Bałtycki, 2011 |
|
|
Tarifę od Afryki dzieli jedyne 15 kilometrów. źródło: NKJP: Internet |
Informacja normatywna
W tym znaczeniu uważane za niepoprawne.
4. najukochańszy
Definicja
Noty o użyciu
Formy jedyny , jedyna używane również samodzielnie w znaczeniu 'najbardziej kochany mężczyzna', 'najbardziej kochana kobieta'.
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia osób wchodzących w relacje międzyludzkie
Połączenia
- mój jedyny, moja jedyna
Cytaty
|
On mi wyznał... wyznał, że dla niego jestem jedyna na świecie... źródło: NKJP: Irena Jurgielewiczowa: Ten obcy, 1961 |
|
|
- Hildegard zaczęła żegnać Dom. Żegnaj - szeptały myśli Hildegard - żegnaj mój piękny, mój jedyny i dzielny. Moja skało i moja kołysko. Moja wyspo. Mój lesie otulony miękkim zawojem ciszy. źródło: NKJP: Ewa Kujawska: Dom Małgorzaty, 2007 |
|
|
W bieżącym numerze „Głosu Ojca Pio” chcemy zatrzymać się nad wartością małżeństwa i rodziny. Jak rozpoznać tego jedynego, tę jedyną? źródło: NKJP: o. Tomasz Duszyc OFMCap, Numer 49, Głos Ojca Pio, 2008 |
|
|
Synaczka moja, jedyna, najukochańsza kruszynka zgasła cichuteńko, tak że nikt tego nie zauważył - widać taki los. źródło: NKJP: Janusz Głowacki: Rose Café i inne opowieści, 1997 |
Składnia
| Rz | + | jedyny | + |
|
| szyk: neutralny | ||||