Chronologizacja
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | suknia |
suknie |
|
| D. | sukni |
sukni |
neut |
| sukien |
char | ||
| C. | sukni |
sukniom |
|
| B. | suknię |
suknie |
|
| N. | suknią |
sukniami |
|
| Ms. | sukni |
sukniach |
|
| W. | suknio |
suknie |
Pochodzenie
psł. *sukъńa 'wierzchnia odzież wykonana ze sukna'
Rzeczownik z przyrostkiem *-ja od psł. *sukъno.
Zob. sukno
1. ubranie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie rodzaje i części ubrań
Połączenia
- kobieca; aksamitna, atłasowa, bawełniana, jedwabna; biała, błękitna, czarna, kolorowa, kremowa, niebieska, zielona...; długa, lejąca, powłóczysta; błyszcząca, ciemna, lśniąca; drapowana, haftowana, marszczona, wydekoltowana; balowa, ślubna, wieczorowa, żałobna; elegancka, modna, strojna suknia
- suknia koloru czegoś (czerwonego wina, dojrzałej wiśni, morskiej wody...); suknie dziewcząt, kobiet, tancerek
- suknia bez dekoltu, bez pleców, bez ramion, bez rękawów; suknia do tańca, do komunii; do kostek, do ziemi; suknia od Armaniego, Diora, Valentino...; suknia z jedwabiu, z koronki, z szyfonu, z tafty...; suknia z epoki (rokoko, elżbietańskiej...)
- suknia na bal; suknia w kwiaty
- suknia z dekoltem, z trenem, z welonem; z podwyższonym/wysokim stanem; z odkrytymi/odsłoniętymi/wyciętymi plecami
- suknia na ramiączkach; suknia po babci, prababce; suknia w kolorze (białym, ecru, szarego błękitu...), w stylu (empire, rokoko...)
- suknia i biżuteria, suknia i buty, suknia i kapelusz, suknia i naszyjnik, suknia i rękawiczki, suknia i welon, suknie i garnitury
- biel, białość, błękit, czerwień, kolor; brzeg, dekolt, dół, fałdy, rąbek, rękaw, rozcięcie, tren, wycięcie; kolekcja, pokaz; szelest sukni
- dodatki do sukni; guzik, tren od sukni
- plama na sukni; dziewczyna, kobieta w sukni
- mieć (na sobie), nosić; włożyć/wkładać; !?założyć, zdjąć, zrzucić; zapiąć, rozpiąć,
- obciągnąć/obciągać, otrzepać; podnosić, unosić suknię
- przypiąć (broszkę, chustę, kwiat...) do sukni
- być odzianym, ubranym w suknię
- ubrać kogoś/się w suknię, wskoczyć w suknię
Cytaty
|
Córka, najpierw mała, a potem już duża, przyglądała się z zachwytem, jak mama wkłada długą suknię od Hersego. źródło: NKJP: Danuta Koral: Wydziedziczeni, 1997 |
|
|
Gdy zadzwoniłam do drzwi, otworzyła je dystyngowana dama w ciemnej, eleganckiej sukni i nieco staromodnych, acz wytwornych butach. źródło: NKJP: Sztuka zobowiązuje, Dziennik Polski, 2003-11-21 |
|
|
W walizce znajdowała się wieczorowa suknia Karoliny, trochę ekstrawagancka: ciemnoszary materiał z lekkim połyskiem przechodził u dołu w czerń; krój był prosty, z dość głęboko wyciętymi pachami i płytkim łódkowym dekoltem - zamiast dekoltu z przodu i na plecach było wycięcie w kształcie pięcioramiennej gwiazdy. źródło: NKJP: Elżbieta Hajnicz: Poza nurtem czasu, 1996 |
|
|
Księżna Paulina, czczona przez całe Lippe, nie kupiła sobie wówczas kilku sukien, a pieniądze, uzyskane dzięki tym wyrzeczeniom, przeznaczyła na ufundowanie przedszkola. źródło: NKJP: Moczarski Kazimierz: Rozmowy z katem, 1996 |
|
|
Kiedy szykowano dla niego czarny frak, jego córka Emilka z pomocą pokojówki włożyła balową suknię i zaczęła wypatrywać sań, które miały ją zabrać na przyjęcie z tańcami, prosto w ramiona Kazimierza Krasnowolskiego źródło: NKJP: Magdalena Tulli: W czerwieni, 1998 |
Informacja normatywna
Uznawane za niepoprawne w połączeniu: założyć suknię
2. habit
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół osoby związane z religią i kościołem
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | sukienka |
Połączenia
- kapłańska, duchowna, zakonna; benedyktyńska, franciszkańska...
- przyjąć, przywdziać suknię jakąś (duchowną, franciszkańską...); zrzucić suknię
Cytaty
|
[...] aroganckie zachowanie zakonnika nie licuje z suknią duchowną. źródło: NKJP: Piotr Adamczewski: Parlament dworcowy, Polityka, 32/1998 |
|
|
Dlaczego rzecznik milczy w sprawie molestowania dzieci przez pedofilów, również tych w sukniach zakonnych czy duchownych? źródło: NKJP: Sprawozdanie z 21. posiedzenia Senatu RP w dniu 17 lipca 2002 r. |
|
|
4 września 1910 roku bracia Kolbowie, po przebyciu nowicjatu, włożyli suknie franciszkańskie i przybrali nowe imiona (właśnie wtedy Rajmund stał się Maksymilianem) źródło: NKJP: Zbigniew Mikołejko, Żywoty świętych poprawione, 2004 |
Składnia
|
+ | suknia | + |
JAKA
|
3. ozdoba obrazu
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół sakramenty i obrzędy religijne
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | sukienka |
Połączenia
- srebrna, złota; diamentowa
- suknia obrazu, suknia Maryi
- suknia na obraz
- wykonać; zdjąć; odrestaurować suknię (obrazu, Maryi...)
Cytaty
|
Krakowscy konserwatorzy zabytków zdjęli srebrną suknię Maryi, która zasłaniała centralną część obrazu. Obrazowi przywrócono wygląd sprzed 360 lat. źródło: Rafał Banaszek: Echo Dnia - 2006-12-12- Rok peronu i wyborów |
|
|
[...] kiedyś pojawiała się myśl, [...] że największym honorem byłoby wykonanie sukni dla Matki Bożej Jasnogórskiej. źródło: Internet: |
4. u zwierzęcia
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych
Połączenia
- letnia, zimowa; prążkowana; godowa suknia
- suknia cietrzewia, daniela, dzika, jelenia, łosia, muflona; samca, samicy
- suknia jaśnieje, ciemnieje
- nosić; zmieniać suknię
Cytaty
|
Stary byk jest gruby, ma tułów krótki, przód ciężki, głowę szeroką, wyraża starość i znudzenie; szyja szeroka, brak piersi, duża ciemna grzywa, suknia siwobrązowa, głowa jaśniejsza niż tułów, kłąb wyraźnie uwypuklony, tył opadający, a brzuch opuszczony. źródło: NKJP: Godlewski Stanisław: Vademecum myśliwego, 1996 |
|
|
Znaczne, bardziej bliskie podobieństwo sukni muflona do płowizny, [...], a nie do dominującej czerni sukni dzika - może być uzasadnionym powodem włączenia muflona do zwierzyny płowej. źródło: Internet |