UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

prysnąć

Chronologizacja

1560, SPXVI

Pochodzenie

Zob. pryskać

1. wodą

Definicja

sprawić, że krople lub drobinki jakiejś płynnej, półpłynnej lub gazowej substancji osiadły na jakiejś powierzchni albo przesiąknęły coś

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Cytaty

Dwaj mieszkańcy Łodzi i Ukrainiec Mykola M. wtargnęli do sklepu jubilerskiego w centrum Kępna. Jeden z nich wycelował ostrą broń w kierunku sprzedawczyni, a drugi groził, że ją zabije. Następnie przewrócił kobietę na podłogę i prysnął jej w twarz gazem obezwładniającym.

źródło: NKJP: (AND): Bandyci ponownie przed sądem, Gazeta Poznańska, 2005-01-26

Prysnęli na niego jakimś świństwem i ocknął się dopiero na Dworcu Centralnym [...].

źródło: NKJP: Maria Nurowska: Księżyc nad Zakopanem, 2006

Przed wyjściem możesz delikatnie prysnąć włosy lakierem.

źródło: Jak dbać o włosy?, 2020-01-15 (uroda.abczdrowie.pl)

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	prysnę	pryśniemy
2 os.	pryśniesz	pryśniecie
3 os.	pryśnie	prysną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	prysłem prysnąłem +(e)m prysł +(e)m prysnął	prysłam prysnęłam +(e)m prysła +(e)m prysnęła	prysłom prysnęłom +(e)m prysło +(e)m prysnęło	prysnęliśmy pryśliśmy +(e)śmy prysnęli +(e)śmy pryśli	prysłyśmy prysnęłyśmy +(e)śmy prysły +(e)śmy prysnęły
2 os.	prysłeś prysnąłeś +(e)ś prysł +(e)ś prysnął	prysłaś prysnęłaś +(e)ś prysła +(e)ś prysnęła	prysłoś prysnęłoś +(e)ś prysło +(e)ś prysnęło	prysnęliście pryśliście +(e)ście prysnęli +(e)ście pryśli	prysłyście prysnęłyście +(e)ście prysły +(e)ście prysnęły
3 os.	prysł prysnął	prysła prysnęła	prysło prysnęło	prysnęli pryśli	prysły prysnęły

bezosobnik: pryśnięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		pryśnijmy
2 os.	pryśnij	pryśnijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	prysłbym prysnąłbym bym prysł bym prysnął	prysłabym prysnęłabym bym prysła bym prysnęła	prysłobym prysnęłobym bym prysło bym prysnęło	prysnęlibyśmy pryślibyśmy byśmy prysnęli byśmy pryśli	prysłybyśmy prysnęłybyśmy byśmy prysły byśmy prysnęły
2 os.	prysłbyś prysnąłbyś byś prysł byś prysnął	prysłabyś prysnęłabyś byś prysła byś prysnęła	prysłobyś prysnęłobyś byś prysło byś prysnęło	prysnęlibyście pryślibyście byście prysnęli byście pryśli	prysłybyście prysnęłybyście byście prysły byście prysnęły
3 os.	prysłby prysnąłby by prysł by prysnął	prysłaby prysnęłaby by prysła by prysnęła	prysłoby prysnęłoby by prysło by prysnęło	prysnęliby pryśliby by prysnęli by pryśli	prysłyby prysnęłyby by prysły by prysnęły

bezosobnik: pryśnięto by

bezokolicznik: prysnąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni:

prysłszy
prysnąwszy

gerundium: pryśnięcie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	pryśnięcie	pryśnięcia
D.	pryśnięcia	pryśnięć
C.	pryśnięciu	pryśnięciom
B.	pryśnięcie	pryśnięcia
N.	pryśnięciem	pryśnięciami
Ms.	pryśnięciu	pryśnięciach
W.	pryśnięcie	pryśnięcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: pryśnięty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	pryśnięty	pryśnięty	pryśnięty	pryśnięte	pryśnięta
D.	pryśniętego	pryśniętego	pryśniętego	pryśniętego	pryśniętej
C.	pryśniętemu	pryśniętemu	pryśniętemu	pryśniętemu	pryśniętej
B.	pryśniętego	pryśniętego	pryśnięty	pryśnięte	pryśniętą
N.	pryśniętym	pryśniętym	pryśniętym	pryśniętym	pryśniętą
Ms.	pryśniętym	pryśniętym	pryśniętym	pryśniętym	pryśniętej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	pryśnięci	pryśnięci	pryśnięte	pryśnięte
D.	pryśniętych	pryśniętych	pryśniętych	pryśniętych
C.	pryśniętym	pryśniętym	pryśniętym	pryśniętym
B.	pryśniętych	pryśniętych	pryśniętych	pryśnięte
N.	pryśniętymi	pryśniętymi	pryśniętymi	pryśniętymi
Ms.	pryśniętych	pryśniętych	pryśniętych	pryśniętych

odpowiednik aspektowy: pryskać

Składnia

+	prysnąć	+	CZYM + (KOMU) + (na CO \| w CO)
+	prysnąć	+	CZYM + na KOGO/CO
+	prysnąć	+	KOGO/CO + CZYM

2. błoto spod kół

Definicja

w wyniku działania jakiejś siły zostać wyrzuconym w formie rozprzestrzeniających się wokół cząstek lub elementów czegoś

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Relacje znaczeniowe

synonimy:

bryzgnąć, bryznąć, ktoś dał drapaka, ktoś wziął nogi za pas

Cytaty

Proboszcz sięgnął ręką i zza futryny wyjął gruby klucz. Zazgrzytało. I rdza prysła spod klucza wprost im pod nogi.

źródło: NKJP: Marian Pankowski: Fara na Pomorzu, 1997

Nie krył złości. Zatrzasnął drzwiczki auta i odjechał. Spod kół prysnęły ziarna żwiru i piach.

źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Za kurtyną mroku. Zabawa w chowanego, 1995

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	prysnę	pryśniemy
2 os.	pryśniesz	pryśniecie
3 os.	pryśnie	prysną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	prysłem prysnąłem +(e)m prysł +(e)m prysnął	prysłam prysnęłam +(e)m prysła +(e)m prysnęła	prysłom prysnęłom +(e)m prysło +(e)m prysnęło	prysnęliśmy pryśliśmy +(e)śmy prysnęli +(e)śmy pryśli	prysłyśmy prysnęłyśmy +(e)śmy prysły +(e)śmy prysnęły
2 os.	prysłeś prysnąłeś +(e)ś prysł +(e)ś prysnął	prysłaś prysnęłaś +(e)ś prysła +(e)ś prysnęła	prysłoś prysnęłoś +(e)ś prysło +(e)ś prysnęło	prysnęliście pryśliście +(e)ście prysnęli +(e)ście pryśli	prysłyście prysnęłyście +(e)ście prysły +(e)ście prysnęły
3 os.	prysł prysnął	prysła prysnęła	prysło prysnęło	prysnęli pryśli	prysły prysnęły

bezosobnik: pryśnięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		pryśnijmy
2 os.	pryśnij	pryśnijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	prysłbym prysnąłbym bym prysł bym prysnął	prysłabym prysnęłabym bym prysła bym prysnęła	prysłobym prysnęłobym bym prysło bym prysnęło	prysnęlibyśmy pryślibyśmy byśmy prysnęli byśmy pryśli	prysłybyśmy prysnęłybyśmy byśmy prysły byśmy prysnęły
2 os.	prysłbyś prysnąłbyś byś prysł byś prysnął	prysłabyś prysnęłabyś byś prysła byś prysnęła	prysłobyś prysnęłobyś byś prysło byś prysnęło	prysnęlibyście pryślibyście byście prysnęli byście pryśli	prysłybyście prysnęłybyście byście prysły byście prysnęły
3 os.	prysłby prysnąłby by prysł by prysnął	prysłaby prysnęłaby by prysła by prysnęła	prysłoby prysnęłoby by prysło by prysnęło	prysnęliby pryśliby by prysnęli by pryśli	prysłyby prysnęłyby by prysły by prysnęły

bezosobnik: pryśnięto by

bezokolicznik: prysnąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni:

prysłszy
prysnąwszy

gerundium: pryśnięcie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	pryśnięcie	pryśnięcia
D.	pryśnięcia	pryśnięć
C.	pryśnięciu	pryśnięciom
B.	pryśnięcie	pryśnięcia
N.	pryśnięciem	pryśnięciami
Ms.	pryśnięciu	pryśnięciach
W.	pryśnięcie	pryśnięcia

odpowiednik aspektowy: pryskać

Składnia

prysnąć

SKĄD + GDZIE

3. szyby

Definicja

rozpaść się wokół na drobne kawałki w wyniku działania jakiejś siły

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Cytaty

Wpadł w okno. Pod naporem ciała prysnęła szyba.

źródło: NKJP: Małgorzata Kuźmińska, Michał Kuźmiński: Sekret Kroke, 2009

Szczęściem w nieszczęściu wybuchła tylko jedna z bomb, ale i tak szkody były poważne – przedziurawiona została konstrukcja budynku, zerwany został biegnący dookoła niego pomost, prysła na kawałki oszklona kopuła rotundy, a sam obraz zerwany został na długości około 50 metrów.

źródło: NKJP: Michał Wroński:Jak lwowiacy Panoramę Racławicką ratowali, Dziennik Zachodni, 2007-12-14

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	prysnę	pryśniemy
2 os.	pryśniesz	pryśniecie
3 os.	pryśnie	prysną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	prysłem prysnąłem +(e)m prysł +(e)m prysnął	prysłam prysnęłam +(e)m prysła +(e)m prysnęła	prysłom prysnęłom +(e)m prysło +(e)m prysnęło	prysnęliśmy pryśliśmy +(e)śmy prysnęli +(e)śmy pryśli	prysłyśmy prysnęłyśmy +(e)śmy prysły +(e)śmy prysnęły
2 os.	prysłeś prysnąłeś +(e)ś prysł +(e)ś prysnął	prysłaś prysnęłaś +(e)ś prysła +(e)ś prysnęła	prysłoś prysnęłoś +(e)ś prysło +(e)ś prysnęło	prysnęliście pryśliście +(e)ście prysnęli +(e)ście pryśli	prysłyście prysnęłyście +(e)ście prysły +(e)ście prysnęły
3 os.	prysł prysnął	prysła prysnęła	prysło prysnęło	prysnęli pryśli	prysły prysnęły

bezosobnik: pryśnięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		pryśnijmy
2 os.	pryśnij	pryśnijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	prysłbym prysnąłbym bym prysł bym prysnął	prysłabym prysnęłabym bym prysła bym prysnęła	prysłobym prysnęłobym bym prysło bym prysnęło	prysnęlibyśmy pryślibyśmy byśmy prysnęli byśmy pryśli	prysłybyśmy prysnęłybyśmy byśmy prysły byśmy prysnęły
2 os.	prysłbyś prysnąłbyś byś prysł byś prysnął	prysłabyś prysnęłabyś byś prysła byś prysnęła	prysłobyś prysnęłobyś byś prysło byś prysnęło	prysnęlibyście pryślibyście byście prysnęli byście pryśli	prysłybyście prysnęłybyście byście prysły byście prysnęły
3 os.	prysłby prysnąłby by prysł by prysnął	prysłaby prysnęłaby by prysła by prysnęła	prysłoby prysnęłoby by prysło by prysnęło	prysnęliby pryśliby by prysnęli by pryśli	prysłyby prysnęłyby by prysły by prysnęły

bezosobnik: pryśnięto by

bezokolicznik: prysnąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni:

prysłszy
prysnąwszy

gerundium: pryśnięcie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	pryśnięcie	pryśnięcia
D.	pryśnięcia	pryśnięć
C.	pryśnięciu	pryśnięciom
B.	pryśnięcie	pryśnięcia
N.	pryśnięciem	pryśnięciami
Ms.	pryśnięciu	pryśnięciach
W.	pryśnięcie	pryśnięcia

odpowiednik aspektowy: pryskać

4. czar

Definicja

o niektórych nastrojach, uczuciach, wyobrażeniach: szybko zniknąć pod wpływem nowych okoliczności

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

synonimy:

zniknąć

Połączenia

czar, mit prysł; nadzieja prysła; marzenia, złudzenia prysły

Cytaty

Jeżeli sprawa się rozniesie, ludzie zatracą wiarę we własną siłę i możliwości. Pryśnie spokój i poczucie stabilizacji.

źródło: NKJP: Włodzimierz Kowalewski: Bóg zapłacz!, 2000

Młody bezrobotny chłopak nareszcie dostał etat i to w miarę nieźle płatny. Czar prysnął, gdy zaczęły się problemy z wypłatami wynagrodzeń.

źródło: NKJP: Agnieszka Filipowicz: Cieszcie się, że macie pracę, Gazeta Krakowska, 2003-04-24

Mit prysł, gdy pod koniec dekady okazało się że zadłużona po uszy firma nie jest już w stanie prowadzić skupu zboża.

źródło: NKJP: (most): Prezes to robił interesy!, Trybuna Śląska, 2004-01-23

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	prysnę	pryśniemy
2 os.	pryśniesz	pryśniecie
3 os.	pryśnie	prysną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	prysłem prysnąłem +(e)m prysł +(e)m prysnął	prysłam prysnęłam +(e)m prysła +(e)m prysnęła	prysłom prysnęłom +(e)m prysło +(e)m prysnęło	prysnęliśmy pryśliśmy +(e)śmy prysnęli +(e)śmy pryśli	prysłyśmy prysnęłyśmy +(e)śmy prysły +(e)śmy prysnęły
2 os.	prysłeś prysnąłeś +(e)ś prysł +(e)ś prysnął	prysłaś prysnęłaś +(e)ś prysła +(e)ś prysnęła	prysłoś prysnęłoś +(e)ś prysło +(e)ś prysnęło	prysnęliście pryśliście +(e)ście prysnęli +(e)ście pryśli	prysłyście prysnęłyście +(e)ście prysły +(e)ście prysnęły
3 os.	prysł prysnął	prysła prysnęła	prysło prysnęło	prysnęli pryśli	prysły prysnęły

bezosobnik: pryśnięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		pryśnijmy
2 os.	pryśnij	pryśnijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	prysłbym prysnąłbym bym prysł bym prysnął	prysłabym prysnęłabym bym prysła bym prysnęła	prysłobym prysnęłobym bym prysło bym prysnęło	prysnęlibyśmy pryślibyśmy byśmy prysnęli byśmy pryśli	prysłybyśmy prysnęłybyśmy byśmy prysły byśmy prysnęły
2 os.	prysłbyś prysnąłbyś byś prysł byś prysnął	prysłabyś prysnęłabyś byś prysła byś prysnęła	prysłobyś prysnęłobyś byś prysło byś prysnęło	prysnęlibyście pryślibyście byście prysnęli byście pryśli	prysłybyście prysnęłybyście byście prysły byście prysnęły
3 os.	prysłby prysnąłby by prysł by prysnął	prysłaby prysnęłaby by prysła by prysnęła	prysłoby prysnęłoby by prysło by prysnęło	prysnęliby pryśliby by prysnęli by pryśli	prysłyby prysnęłyby by prysły by prysnęły

bezosobnik: pryśnięto by

bezokolicznik: prysnąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni:

prysłszy
prysnąwszy

gerundium: pryśnięcie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	pryśnięcie	pryśnięcia
D.	pryśnięcia	pryśnięć
C.	pryśnięciu	pryśnięciom
B.	pryśnięcie	pryśnięcia
N.	pryśnięciem	pryśnięciami
Ms.	pryśnięciu	pryśnięciach
W.	pryśnięcie	pryśnięcia

odpowiednik aspektowy: pryskać

5. z więzienia

Definicja

pot.

uciec skądś

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

synonimy:

bryknąć, dmuchnąć, drapnąć, ktoś dał drapaka, ktoś dał dyla, ktoś dał nogę, ktoś wziął nogi za pas, uciec, zmyć się, zwiać

Cytaty

	Powiadają, że wykorzystał chwilę nieuwagi konwojujących go ubeków, zabił ich i prysnął do lasu. źródło: NKJP: Maria Nurowska: Panny i wdowy: zdrada, 1991
	Po mieście oprowadza nas samozwańczy przewodnik, dwudziestoletni Wołodia, który kiedyś prysnął z Afganistanu, gdzie wojował jako specjalista od dział przeciwlotniczych. źródło: NKJP: Piotr Bikont: Daleko od Montmartru, Daleko od Moskwy, Gazeta Wyborcza, 1993-06-18
	Kiedy Kaczor ich zauważył, chciał prysnąć przez okno, i w tym oknie go zastrzelili. źródło: NKJP: Jacek Dehnel: Lala, 2008
	Zastanawiam się, czy stąd nie prysnąć - powiedział, gdy trzeci talerzyk zjechał mu wprost pod nogi klientki. - Chyba brak mi talentu. źródło: NKJP: Krystyna Boglar: Zobaczysz, że pewnego dnia... , 1996
	Kręcił się na swojej ławeczce, aż łódka zakołysała się, a spod piór pozostawionych w wodzie wioseł prysnęła w panicznej, ale zorganizowanej ucieczce ławica miniaturowych kiełbików. źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Czerwony byk, 2007

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	prysnę	pryśniemy
2 os.	pryśniesz	pryśniecie
3 os.	pryśnie	prysną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	prysłem prysnąłem +(e)m prysł +(e)m prysnął	prysłam prysnęłam +(e)m prysła +(e)m prysnęła	prysłom prysnęłom +(e)m prysło +(e)m prysnęło	prysnęliśmy pryśliśmy +(e)śmy prysnęli +(e)śmy pryśli	prysłyśmy prysnęłyśmy +(e)śmy prysły +(e)śmy prysnęły
2 os.	prysłeś prysnąłeś +(e)ś prysł +(e)ś prysnął	prysłaś prysnęłaś +(e)ś prysła +(e)ś prysnęła	prysłoś prysnęłoś +(e)ś prysło +(e)ś prysnęło	prysnęliście pryśliście +(e)ście prysnęli +(e)ście pryśli	prysłyście prysnęłyście +(e)ście prysły +(e)ście prysnęły
3 os.	prysł prysnął	prysła prysnęła	prysło prysnęło	prysnęli pryśli	prysły prysnęły

bezosobnik: pryśnięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		pryśnijmy
2 os.	pryśnij	pryśnijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	prysłbym prysnąłbym bym prysł bym prysnął	prysłabym prysnęłabym bym prysła bym prysnęła	prysłobym prysnęłobym bym prysło bym prysnęło	prysnęlibyśmy pryślibyśmy byśmy prysnęli byśmy pryśli	prysłybyśmy prysnęłybyśmy byśmy prysły byśmy prysnęły
2 os.	prysłbyś prysnąłbyś byś prysł byś prysnął	prysłabyś prysnęłabyś byś prysła byś prysnęła	prysłobyś prysnęłobyś byś prysło byś prysnęło	prysnęlibyście pryślibyście byście prysnęli byście pryśli	prysłybyście prysnęłybyście byście prysły byście prysnęły
3 os.	prysłby prysnąłby by prysł by prysnął	prysłaby prysnęłaby by prysła by prysnęła	prysłoby prysnęłoby by prysło by prysnęło	prysnęliby pryśliby by prysnęli by pryśli	prysłyby prysnęłyby by prysły by prysnęły

bezosobnik: pryśnięto by

bezokolicznik: prysnąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni:

prysłszy
prysnąwszy

gerundium: pryśnięcie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	pryśnięcie	pryśnięcia
D.	pryśnięcia	pryśnięć
C.	pryśnięciu	pryśnięciom
B.	pryśnięcie	pryśnięcia
N.	pryśnięciem	pryśnięciami
Ms.	pryśnięciu	pryśnięciach
W.	pryśnięcie	pryśnięcia

odpowiednik aspektowy: pryskać

Składnia

prysnąć

(SKĄD) + (DOKĄD) + (KTÓRĘDY)

Data ostatniej modyfikacji: 15.02.2022