UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

ćmić

Chronologizacja

1560, SPXVI

1. papierosa

Definicja

pot.

palić (papierosa) powoli

Pochodzenie

psł. *tьmiti 'przyciemniać, przyćmiewać'

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie używki

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

jarać, palić

Połączenia

ćmić cygaro, fajki, papierosy

Cytaty

Na ławce przysiadł nastolatek. Na oko - 15 lat, ćmi papierosa i wcale się z tym nie kryje.

źródło: NKJP: (HSZ): Dobrze się bawili, Gazeta Krakowska, 2003-04-23

Dibelius wyciągnięty wygodnie w fotelu ćmił cygaro, które wreszcie zapalił, podnosząc rozżarzoną głownię z kominka.

źródło: NKJP: Andrzej Zbych (Andrzej Szypulski, Zbigniew Safjan): Stawka większa niż życie, 1967

- Rozumie problemy ludzi. Jego poprzednik tylko ćmił fajkę, patrzył w okno i nic nie mówił.

źródło: NKJP: Miłosierdzie gminy, Dziennik Polski, 1999-02-12

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	ćmię	ćmimy
2 os.	ćmisz	ćmicie
3 os.	ćmi	ćmią

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ćmiłem +(e)m ćmił	ćmiłam +(e)m ćmiła	ćmiłom +(e)m ćmiło	ćmiliśmy +(e)śmy ćmili	ćmiłyśmy +(e)śmy ćmiły
2 os.	ćmiłeś +(e)ś ćmił	ćmiłaś +(e)ś ćmiła	ćmiłoś +(e)ś ćmiło	ćmiliście +(e)ście ćmili	ćmiłyście +(e)ście ćmiły
3 os.	ćmił	ćmiła	ćmiło	ćmili	ćmiły

bezosobnik: ćmiono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę ćmił będę ćmić	będę ćmiła będę ćmić	będę ćmiło będę ćmić	będziemy ćmili będziemy ćmić	będziemy ćmiły będziemy ćmić
2 os.	będziesz ćmił będziesz ćmić	będziesz ćmiła będziesz ćmić	będziesz ćmiło będziesz ćmić	będziecie ćmili będziecie ćmić	będziecie ćmiły będziecie ćmić
3 os.	będzie ćmił będzie ćmić	będzie ćmiła będzie ćmić	będzie ćmiło będzie ćmić	będą ćmili będą ćmić	będą ćmiły będą ćmić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		ćmijmy
2 os.	ćmij	ćmijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ćmiłbym bym ćmił	ćmiłabym bym ćmiła	ćmiłobym bym ćmiło	ćmilibyśmy byśmy ćmili	ćmiłybyśmy byśmy ćmiły
2 os.	ćmiłbyś byś ćmił	ćmiłabyś byś ćmiła	ćmiłobyś byś ćmiło	ćmilibyście byście ćmili	ćmiłybyście byście ćmiły
3 os.	ćmiłby by ćmił	ćmiłaby by ćmiła	ćmiłoby by ćmiło	ćmiliby by ćmili	ćmiłyby by ćmiły

bezosobnik: ćmiono by

bezokolicznik: ćmić

imiesłów przysłówkowy współczesny: ćmiąc

gerundium: ćmienie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	ćmienie	ćmienia
D.	ćmienia	ćmień
C.	ćmieniu	ćmieniom
B.	ćmienie	ćmienia
N.	ćmieniem	ćmieniami
Ms.	ćmieniu	ćmieniach
W.	ćmienie	ćmienia

imiesłów przymiotnikowy czynny: ćmiący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ćmiący	ćmiący	ćmiący	ćmiące	ćmiąca
D.	ćmiącego	ćmiącego	ćmiącego	ćmiącego	ćmiącej
C.	ćmiącemu	ćmiącemu	ćmiącemu	ćmiącemu	ćmiącej
B.	ćmiącego	ćmiącego	ćmiący	ćmiące	ćmiącą
N.	ćmiącym	ćmiącym	ćmiącym	ćmiącym	ćmiącą
Ms.	ćmiącym	ćmiącym	ćmiącym	ćmiącym	ćmiącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ćmiący	ćmiący	ćmiące	ćmiące
D.	ćmiących	ćmiących	ćmiących	ćmiących
C.	ćmiącym	ćmiącym	ćmiącym	ćmiącym
B.	ćmiących	ćmiących	ćmiących	ćmiące
N.	ćmiącymi	ćmiącymi	ćmiącymi	ćmiącymi
Ms.	ćmiących	ćmiących	ćmiących	ćmiących

imiesłów przymiotnikowy bierny: ćmiony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ćmiony	ćmiony	ćmiony	ćmione	ćmiona
D.	ćmionego	ćmionego	ćmionego	ćmionego	ćmionej
C.	ćmionemu	ćmionemu	ćmionemu	ćmionemu	ćmionej
B.	ćmionego	ćmionego	ćmiony	ćmione	ćmioną
N.	ćmionym	ćmionym	ćmionym	ćmionym	ćmioną
Ms.	ćmionym	ćmionym	ćmionym	ćmionym	ćmionej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ćmieni	ćmieni	ćmione	ćmione
D.	ćmionych	ćmionych	ćmionych	ćmionych
C.	ćmionym	ćmionym	ćmionym	ćmionym
B.	ćmionych	ćmionych	ćmionych	ćmione
N.	ćmionymi	ćmionymi	ćmionymi	ćmionymi
Ms.	ćmionych	ćmionych	ćmionych	ćmionych

Składnia

ćmić

(CO)

2. o lampie

Definicja

świecić słabym, czasem lekko pobłyskującym światłem

Pochodzenie

psł. *tьmiti 'przyciemniać, przyćmiewać'

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kolory i światło

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

świecić

Cytaty

[...] domy rozbiegają się w prawo i w lewo w uliczki mieściny, ogródki mieszczańskich domów, w całą gmatwaninę miejsca, które także nie jest statyczne, bo rusza się w oczach i ćmi jak rozsypane szkło, jak kryształ w roztworze [...].

źródło: NKJP: Zygmunt Haupt: Baskijski diabel: opowiadania i reportaże, 2007

Dawniej świecono w dzień jesienią i zimą, kiedy rzeczywiście wszystko zlewa się w szaroburą masę. Latem jednak, kiedy ćmiące wątło lampy zmagają się ze słońcem, to wyraźna bzdura.

źródło: NKJP: Tadeusz Jacewicz: Rejestr idiotów, Dziennik Polski, 2008-05-09

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	ćmię	ćmimy
2 os.	ćmisz	ćmicie
3 os.	ćmi	ćmią

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ćmiłem +(e)m ćmił	ćmiłam +(e)m ćmiła	ćmiłom +(e)m ćmiło	ćmiliśmy +(e)śmy ćmili	ćmiłyśmy +(e)śmy ćmiły
2 os.	ćmiłeś +(e)ś ćmił	ćmiłaś +(e)ś ćmiła	ćmiłoś +(e)ś ćmiło	ćmiliście +(e)ście ćmili	ćmiłyście +(e)ście ćmiły
3 os.	ćmił	ćmiła	ćmiło	ćmili	ćmiły

bezosobnik: ćmiono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę ćmił będę ćmić	będę ćmiła będę ćmić	będę ćmiło będę ćmić	będziemy ćmili będziemy ćmić	będziemy ćmiły będziemy ćmić
2 os.	będziesz ćmił będziesz ćmić	będziesz ćmiła będziesz ćmić	będziesz ćmiło będziesz ćmić	będziecie ćmili będziecie ćmić	będziecie ćmiły będziecie ćmić
3 os.	będzie ćmił będzie ćmić	będzie ćmiła będzie ćmić	będzie ćmiło będzie ćmić	będą ćmili będą ćmić	będą ćmiły będą ćmić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		ćmijmy
2 os.	ćmij	ćmijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ćmiłbym bym ćmił	ćmiłabym bym ćmiła	ćmiłobym bym ćmiło	ćmilibyśmy byśmy ćmili	ćmiłybyśmy byśmy ćmiły
2 os.	ćmiłbyś byś ćmił	ćmiłabyś byś ćmiła	ćmiłobyś byś ćmiło	ćmilibyście byście ćmili	ćmiłybyście byście ćmiły
3 os.	ćmiłby by ćmił	ćmiłaby by ćmiła	ćmiłoby by ćmiło	ćmiliby by ćmili	ćmiłyby by ćmiły

bezosobnik: ćmiono by

bezokolicznik: ćmić

imiesłów przysłówkowy współczesny: ćmiąc

gerundium: ćmienie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	ćmienie	ćmienia
D.	ćmienia	ćmień
C.	ćmieniu	ćmieniom
B.	ćmienie	ćmienia
N.	ćmieniem	ćmieniami
Ms.	ćmieniu	ćmieniach
W.	ćmienie	ćmienia

imiesłów przymiotnikowy czynny: ćmiący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ćmiący	ćmiący	ćmiący	ćmiące	ćmiąca
D.	ćmiącego	ćmiącego	ćmiącego	ćmiącego	ćmiącej
C.	ćmiącemu	ćmiącemu	ćmiącemu	ćmiącemu	ćmiącej
B.	ćmiącego	ćmiącego	ćmiący	ćmiące	ćmiącą
N.	ćmiącym	ćmiącym	ćmiącym	ćmiącym	ćmiącą
Ms.	ćmiącym	ćmiącym	ćmiącym	ćmiącym	ćmiącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ćmiący	ćmiący	ćmiące	ćmiące
D.	ćmiących	ćmiących	ćmiących	ćmiących
C.	ćmiącym	ćmiącym	ćmiącym	ćmiącym
B.	ćmiących	ćmiących	ćmiących	ćmiące
N.	ćmiącymi	ćmiącymi	ćmiącymi	ćmiącymi
Ms.	ćmiących	ćmiących	ćmiących	ćmiących

3. o mgle

Definicja

książk.

zasłaniać widoczność tak, że wszystko staje się mniej widoczne lub niewyraźne

Pochodzenie

psł. *tьmiti 'przyciemniać, przyćmiewać'

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kolory i światło

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

zasłaniać

Cytaty

Niebo całe było w beznadziejnych, płowych kłębach, takim samym chmurnym ćmieniem dławiło się zachodzące słońce, nie mając dość sił, aby przebić się choćby jednym promieniem.

źródło: NKJP: Aleksander Sołżenicyn: Krąg Pierwszy Tom 1,

Jak sypnął z nieba grad, to miał wielkość jaja strusiego. Zimą buran od stepu tak ćmił, że widoczność nie przekraczała jednego metra.

źródło: NKJP: Itaka nad Dunajcem, Dziennik Polski, 1998-10-16

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	ćmię	ćmimy
2 os.	ćmisz	ćmicie
3 os.	ćmi	ćmią

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ćmiłem +(e)m ćmił	ćmiłam +(e)m ćmiła	ćmiłom +(e)m ćmiło	ćmiliśmy +(e)śmy ćmili	ćmiłyśmy +(e)śmy ćmiły
2 os.	ćmiłeś +(e)ś ćmił	ćmiłaś +(e)ś ćmiła	ćmiłoś +(e)ś ćmiło	ćmiliście +(e)ście ćmili	ćmiłyście +(e)ście ćmiły
3 os.	ćmił	ćmiła	ćmiło	ćmili	ćmiły

bezosobnik: ćmiono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę ćmił będę ćmić	będę ćmiła będę ćmić	będę ćmiło będę ćmić	będziemy ćmili będziemy ćmić	będziemy ćmiły będziemy ćmić
2 os.	będziesz ćmił będziesz ćmić	będziesz ćmiła będziesz ćmić	będziesz ćmiło będziesz ćmić	będziecie ćmili będziecie ćmić	będziecie ćmiły będziecie ćmić
3 os.	będzie ćmił będzie ćmić	będzie ćmiła będzie ćmić	będzie ćmiło będzie ćmić	będą ćmili będą ćmić	będą ćmiły będą ćmić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		ćmijmy
2 os.	ćmij	ćmijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ćmiłbym bym ćmił	ćmiłabym bym ćmiła	ćmiłobym bym ćmiło	ćmilibyśmy byśmy ćmili	ćmiłybyśmy byśmy ćmiły
2 os.	ćmiłbyś byś ćmił	ćmiłabyś byś ćmiła	ćmiłobyś byś ćmiło	ćmilibyście byście ćmili	ćmiłybyście byście ćmiły
3 os.	ćmiłby by ćmił	ćmiłaby by ćmiła	ćmiłoby by ćmiło	ćmiliby by ćmili	ćmiłyby by ćmiły

bezosobnik: ćmiono by

bezokolicznik: ćmić

imiesłów przysłówkowy współczesny: ćmiąc

gerundium: ćmienie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	ćmienie	ćmienia
D.	ćmienia	ćmień
C.	ćmieniu	ćmieniom
B.	ćmienie	ćmienia
N.	ćmieniem	ćmieniami
Ms.	ćmieniu	ćmieniach
W.	ćmienie	ćmienia

imiesłów przymiotnikowy czynny: ćmiący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ćmiący	ćmiący	ćmiący	ćmiące	ćmiąca
D.	ćmiącego	ćmiącego	ćmiącego	ćmiącego	ćmiącej
C.	ćmiącemu	ćmiącemu	ćmiącemu	ćmiącemu	ćmiącej
B.	ćmiącego	ćmiącego	ćmiący	ćmiące	ćmiącą
N.	ćmiącym	ćmiącym	ćmiącym	ćmiącym	ćmiącą
Ms.	ćmiącym	ćmiącym	ćmiącym	ćmiącym	ćmiącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ćmiący	ćmiący	ćmiące	ćmiące
D.	ćmiących	ćmiących	ćmiących	ćmiących
C.	ćmiącym	ćmiącym	ćmiącym	ćmiącym
B.	ćmiących	ćmiących	ćmiących	ćmiące
N.	ćmiącymi	ćmiącymi	ćmiącymi	ćmiącymi
Ms.	ćmiących	ćmiących	ćmiących	ćmiących

4. o bólu

Definicja

boleć niezbyt mocno, ale długotrwale i nieustannie

Pochodzenie

psł. *čьměti, *čьmiti 'być ściśniętym; być w stanie otępienia, przygnębienia; odczuwać ból'

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie przyczyny, objawy i skutki chorób

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

boleć

Połączenia

ząb ćmi

Cytaty

	Kikut nieprzyjemnie ćmi w takich chwilach, trudno zasnąć. Przeciwbólowych nie mogę nadużywać. źródło: NKJP: Wojciech Chmielewski: Kawa u Doroty, 2010
	Ból wchodzi w ciało niewidocznym wejściem i albo sadowi się w jednym miejscu, w którym ćmi, wwierca się, narasta i aż eksploduje, albo przenosi się, krąży po ciele [...]. źródło: NKJP: Ryszard Kapuściński: Lapidarium I-III, 2008
	Więc czekam, ząb ciągle ćmi. Dentysta uprzedzał, że to potrwa parę godzin, zatrucie działa indywidualnie, jedni prawie natychmiast doznają zbawczej ulgi, inni muszą się pomęczyć. źródło: NKJP: Ewa Nowacka: Małe kochanie, wielka miłość, 1997
	W kosza grał w piątek i ćmiło go już, a w sobotę pomagał przy przeprowadzce - po której dostał silnego bólu i od razu reagowaliśmy. źródło: Internet: forum.parenting.pl

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	ćmię	ćmimy
2 os.	ćmisz	ćmicie
3 os.	ćmi	ćmią

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ćmiłem +(e)m ćmił	ćmiłam +(e)m ćmiła	ćmiłom +(e)m ćmiło	ćmiliśmy +(e)śmy ćmili	ćmiłyśmy +(e)śmy ćmiły
2 os.	ćmiłeś +(e)ś ćmił	ćmiłaś +(e)ś ćmiła	ćmiłoś +(e)ś ćmiło	ćmiliście +(e)ście ćmili	ćmiłyście +(e)ście ćmiły
3 os.	ćmił	ćmiła	ćmiło	ćmili	ćmiły

bezosobnik: ćmiono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę ćmił będę ćmić	będę ćmiła będę ćmić	będę ćmiło będę ćmić	będziemy ćmili będziemy ćmić	będziemy ćmiły będziemy ćmić
2 os.	będziesz ćmił będziesz ćmić	będziesz ćmiła będziesz ćmić	będziesz ćmiło będziesz ćmić	będziecie ćmili będziecie ćmić	będziecie ćmiły będziecie ćmić
3 os.	będzie ćmił będzie ćmić	będzie ćmiła będzie ćmić	będzie ćmiło będzie ćmić	będą ćmili będą ćmić	będą ćmiły będą ćmić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		ćmijmy
2 os.	ćmij	ćmijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ćmiłbym bym ćmił	ćmiłabym bym ćmiła	ćmiłobym bym ćmiło	ćmilibyśmy byśmy ćmili	ćmiłybyśmy byśmy ćmiły
2 os.	ćmiłbyś byś ćmił	ćmiłabyś byś ćmiła	ćmiłobyś byś ćmiło	ćmilibyście byście ćmili	ćmiłybyście byście ćmiły
3 os.	ćmiłby by ćmił	ćmiłaby by ćmiła	ćmiłoby by ćmiło	ćmiliby by ćmili	ćmiłyby by ćmiły

bezosobnik: ćmiono by

bezokolicznik: ćmić

imiesłów przysłówkowy współczesny: ćmiąc

gerundium: ćmienie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	ćmienie	ćmienia
D.	ćmienia	ćmień
C.	ćmieniu	ćmieniom
B.	ćmienie	ćmienia
N.	ćmieniem	ćmieniami
Ms.	ćmieniu	ćmieniach
W.	ćmienie	ćmienia

imiesłów przymiotnikowy czynny: ćmiący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ćmiący	ćmiący	ćmiący	ćmiące	ćmiąca
D.	ćmiącego	ćmiącego	ćmiącego	ćmiącego	ćmiącej
C.	ćmiącemu	ćmiącemu	ćmiącemu	ćmiącemu	ćmiącej
B.	ćmiącego	ćmiącego	ćmiący	ćmiące	ćmiącą
N.	ćmiącym	ćmiącym	ćmiącym	ćmiącym	ćmiącą
Ms.	ćmiącym	ćmiącym	ćmiącym	ćmiącym	ćmiącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ćmiący	ćmiący	ćmiące	ćmiące
D.	ćmiących	ćmiących	ćmiących	ćmiących
C.	ćmiącym	ćmiącym	ćmiącym	ćmiącym
B.	ćmiących	ćmiących	ćmiących	ćmiące
N.	ćmiącymi	ćmiącymi	ćmiącymi	ćmiącymi
Ms.	ćmiących	ćmiących	ćmiących	ćmiących

Składnia

	+	ćmić	+	(KOGO)
Ø	+	ćmić	+	KOGO

Data ostatniej modyfikacji: 06.02.2020