Chronologizacja
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
sposępnieję |
sposępniejemy |
|||
| 2 os. |
sposępniejesz |
sposępniejecie |
|||
| 3 os. |
sposępnieje |
sposępnieją |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
sposępniałem +(e)m sposępniał |
sposępniałam +(e)m sposępniała |
sposępniałom +(e)m sposępniało |
sposępnieliśmy +(e)śmy sposępnieli |
sposępniałyśmy +(e)śmy sposępniały |
| 2 os. |
sposępniałeś +(e)ś sposępniał |
sposępniałaś +(e)ś sposępniała |
sposępniałoś +(e)ś sposępniało |
sposępnieliście +(e)ście sposępnieli |
sposępniałyście +(e)ście sposępniały |
| 3 os. |
sposępniał |
sposępniała |
sposępniało |
sposępnieli |
sposępniały |
bezosobnik: sposępniano
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
sposępniejmy |
|
| 2 os. |
sposępniej |
sposępniejcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
sposępniałbym bym sposępniał |
sposępniałabym bym sposępniała |
sposępniałobym bym sposępniało |
sposępnielibyśmy byśmy sposępnieli |
sposępniałybyśmy byśmy sposępniały |
| 2 os. |
sposępniałbyś byś sposępniał |
sposępniałabyś byś sposępniała |
sposępniałobyś byś sposępniało |
sposępnielibyście byście sposępnieli |
sposępniałybyście byście sposępniały |
| 3 os. |
sposępniałby by sposępniał |
sposępniałaby by sposępniała |
sposępniałoby by sposępniało |
sposępnieliby by sposępnieli |
sposępniałyby by sposępniały |
bezosobnik: sposępniano by
bezokolicznik: sposępnieć
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
sposępniawszy
gerundium: sposępnienie
rodzaj gramatyczny: dk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | sposępnienie |
sposępnienia |
| D. | sposępnienia |
sposępnień |
| C. | sposępnieniu |
sposępnieniom |
| B. | sposępnienie |
sposępnienia |
| N. | sposępnieniem |
sposępnieniami |
| Ms. | sposępnieniu |
sposępnieniach |
| W. | sposępnienie |
sposępnienia |
odpowiednik aspektowy: posępnieć
Pochodzenie
Od: posępny ; zob. sęp
1. człowiek
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | posmutnieć, zmarkotnieć |
Cytaty
|
Bohdan sposępniał, popatrzył z ukosa na zegarmistrza. źródło: NKJP: Aleksander Minkowski: Szaleństwo Majki Skowron, 1972 |
|
|
Ludzie sposępnieli, przycichli. Niedawną radość z szybkiego końca dziewięcioletniej wojny zastąpiły beznadziejność i przygnębienie. źródło: NKJP: Artiom H. Borowik: Przejdę przez most ostatni, Gazeta Wyborcza, 1995-01-03 |
|
|
Kiedy we wrześniu ponownie zaczęła się nauka, Rochacz, który w czasie masowej deportacji Polaków na Sybir niezwykle sposępniał, bardzo przygasł i tak jak my wszyscy utracił chęć do życia [...]. źródło: NKJP: Stanisław Berenda-Czajkowski: Dni grozy i łez, 2001 |
2. twarz
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | zmarkotnieć |
Połączenia
- twarz sposępniała
Cytaty
|
Zapadła cisza, twarze Mędrców sposępniały. źródło: NKJP: Dorota Terakowska: Władca Lewawu, 1989 |
|
|
Jej głos sposępniał, lecz chyba nie ochłódł. Była rozczarowana, ale nie przybita klęską. źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Dobry powód, by zabijać, 2005 |
|
|
Z ust Sołogdina ulotnił się nagle uśmiech. Twarz mu sposępniała. źródło: NKJP: Aleksander Sołżenicyn: Krąg Pierwszy. Tom 1, 1996 |
3. krajobraz
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | posmętnieć, zmarkotnieć |
Cytaty
|
Ledwie nabraliśmy kursowej wysokości, gdy lazurowe niebo sposępniało i w ciągu kilkunastu sekund zamieniło się w ołów. źródło: NKJP: Jan Gać: W ojczyźnie Majów, 2007 |