Chronologizacja
Odmiana
część mowy: przymiotnik
Stopień równy
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | siwy |
siwy |
siwy |
siwe |
siwa |
| D. | siwego |
siwego |
siwego |
siwego |
siwej |
| C. | siwemu |
siwemu |
siwemu |
siwemu |
siwej |
| B. | siwego |
siwego |
siwy |
siwe |
siwą |
| N. | siwym |
siwym |
siwym |
siwym |
siwą |
| Ms. | siwym |
siwym |
siwym |
siwym |
siwej |
| W. | siwy |
siwy |
siwy |
siwe |
siwa |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | siwi |
siwi |
siwe |
siwe |
| D. | siwych |
siwych |
siwych |
siwych |
| C. | siwym |
siwym |
siwym |
siwym |
| B. | siwych |
siwych |
siwych |
siwe |
| N. | siwymi |
siwymi |
siwymi |
siwymi |
| Ms. | siwych |
siwych |
siwych |
siwych |
| W. | siwi |
siwi |
siwe |
siwe |
Pochodzenie
psł. *sivъ 'białoszary, popielaty'
Od pie. pierwiastka *ḱi- ‘ciemnoszary’ (tego samego co w siny , zob.) z przyr. *-u̯o- > psł. *-vъ.
1. kolor
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kolory i światło
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | szary |
Połączenia
- siwy dym; nalot; popiół; koń; kolor; siwa para; klacz, kobyła; siwe morze; siwe chmury
- siwy jak mgła
Cytaty
|
Ubrany jest w kurtkę z ortalionu w kolorach niebiesko-czerwono-czarnym, golf siwy, spodnie z materiału - również w tym kolorze, buty gumowe. źródło: NKJP: redakcja: Policja prosi o pomoc, Tygodnik Ciechanowski, 2003-10-25 |
|
|
[...] pojechałem do Botlichu, by z kamiennego rynku słuchać dalekich eksplozji zza gór i zadowalać się widokiem siwego dymu wybuchów, snującego się po zielonych zboczach i nagich, skalistych turniach. Podsłuchiwać i podglądać wojnę. źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Wieże z kamienia, 2004 |
|
|
Patrzą na mnie siwe oczy, a w spojrzeniu łagodność i ironia w proporcji 10:1; czasem zastanawiam się, co kształtuje wyraz ludzkiego wzroku [...]. źródło: NKJP: Witold Horwath: Seans, 2003 |
|
|
Kiedy się odwrócił jeszcze raz, Lidka i czarny z łaciatym psem byli daleko, prawie pod drzwiami siwego drewnianego domu z tarasem, nad którym furkotała prostokątna chorągiew. źródło: NKJP: Piotr Siemion: Niskie łąki, 2000 |
|
|
[...] jeździła więc co jakiś czas do Grabowa nad Prosną z wizytą do Kunegundy, która wołała ją na stronę i dawała jej jakieś pudło przeterminowanych czekoladek, pokrytych siwym nalotem [...]. źródło: NKJP: Jacek Dehnel: Balzakiana, 2008 |
2.a włosy
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka wygląd
Połączenia
- siwy koczek, kok, warkocz, zarost; siwa broda, czupryna; głowa, skroń; siwe odrosty, pasemka, wąsy, włosy
- siwy jak mleko
Cytaty
|
Zbliżał się do czterdziestki, miał jeden sztuczny ząb, a na głowie zauważył już kilka siwych włosów. źródło: NKJP: Paulina Grych: Schiza, 2008 |
|
|
Na ławeczkach wokół zieleńca i fontanny [...] siedzieli ludzie, młodzi i starzy, z dziećmi i samotni. Staruszek z siwą brodą, z laską i w czarnym kaszkiecie, żywo rozprawiał z kolegami. źródło: NKJP: Tomasz Konatkowski: Przystanek Śmierć, 2007 |
|
|
Miał rumianą, okoloną siwym zarostem twarz, która mimo jego zaawansowanego wieku (był po pięćdziesiątce) mogłaby należeć do kogoś znacznie młodszego. źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Wyspy szerszenia, 2008 |
|
|
Trzech panów w mundurach siedzi, ze trzy tuziny orderów na każdym. Cygara palą. Jeden głaszcze siwe bokobrody. Drugi monokl poprawia. źródło: NKJP: Witold Horwath: Ultra Montana, 2005 |
|
|
Kobieta usiłowała zakryć twarz włosami. Były przetłuszczone i niestarannie pofarbowane. Spod czerni wychodziły siwe odrosty. źródło: NKJP: Marek Krajewski: Dżuma w Breslau, 2007 |
2.b człowiek
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka wygląd
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | siwowłosy |
Połączenia
- siwy człowiek, mędrzec, mężczyzna, pan, staruszek, starzec; siwa kobieta, pani, staruszka;
- siwy jak gołąb, jak gołąbek
- całkiem, zupełnie siwy
Cytaty
|
Wacław Makowiecki niedawno skończył 87 lat. Siwy, przygarbiony mężczyzna, ale świetna pamięć i bystre spojrzenie. źródło: NKJP: R.Marut: Stradivarius pod strzechą?, Tygodnik Ciechanowski, 2007-04-02 |
|
|
Patrzę, a naprzeciwko stoi kobieta, stara, bardzo stara, siwa jak śnieg, wysoka jak na staruszkę i zadbana, widać od razu, że nie Polka. źródło: NKJP: Marek Soból: Mojry, 2005 |
|
|
Profesor Popławska to starowinka. Przygarbiona, siwa i ptasia. Trochę mnie to mrozi. źródło: NKJP: Andrzej Horubała: Farciarz, 2003 |
|
|
– Niech piekło pochłonie starą diablicę! – krzyknęła do głębi wstrząśnięta siwa zgarbiona babuleńka i jęła wygrażać w powietrzu laską. źródło: NKJP: Witold Horwath: Ultra Montana, 2005 |
|
|
Po tym rozpaczliwie krótkim terminie miał po dobroci złożyć urząd, aby mógł go objąć wyznaczony na jego następcę siwy jak gołąb Burhanuddin Rabbani. źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Modlitwa o deszcz, 2000 |