UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

spóźniać

krak. spaźniać

Chronologizacja

1683, Kart XVII-XVIII

Pochodzenie

Zob. późny

1. wypłatę

Definicja

pot.

robić coś za późno, już po odpowiednim terminie

Warianty

krak. spaźniać

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu upływ czasu

Relacje znaczeniowe

synonimy:

spóźniać się

Cytaty

	O tym, że ściąganie składek nie zawsze przebiegało sprawnie, świadczą zamieszczane przez Zarząd Główny niemal w każdym komunikacie kierowanym do oddziałów i kół ponaglenia, monity i ostrzeżenia, że zatrzymywanie i spóźnianie wysyłki składek jest niedopuszczalne. źródło: NKJP: Grzegorz Michalski: Działalność stowarzyszenia chrześcijańsko-narodowego nauczycielstwa szkół powszechnych 1921-1939, 2001
	Przychodnie spóźniają płatności w ZUS-ie i inne zobowiązania. źródło: NKJP: Andrzej Madejczyk: Nie ma kasy!, Dziennik Zachodni, 2004-02-07
	Klub ma kłopoty finansowe. Zdarzało się, że spóźniał wypłaty premii piłkarzom, którzy - jakby na przekór - wygrali 11 meczów i sporo zarobili. źródło: NKJP: Robert Błoński, Artur Brzozowski, Jarosław Grabowski, Marcin Krzyski: Pożegnanie jesieni, Gazeta Wyborcza, 1992-11-24
	Czy Rada uchwaliła Studium „jednocześnie”, czy ktoś [...] spaźnia uchwalenie umyślnie i dlaczego? źródło: Internet: kazimierzdolny.pl

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	spóźniam	spóźniamy
2 os.	spóźniasz	spóźniacie
3 os.	spóźnia	spóźniają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	spóźniałem +(e)m spóźniał	spóźniałam +(e)m spóźniała	spóźniałom +(e)m spóźniało	spóźnialiśmy +(e)śmy spóźniali	spóźniałyśmy +(e)śmy spóźniały
2 os.	spóźniałeś +(e)ś spóźniał	spóźniałaś +(e)ś spóźniała	spóźniałoś +(e)ś spóźniało	spóźnialiście +(e)ście spóźniali	spóźniałyście +(e)ście spóźniały
3 os.	spóźniał	spóźniała	spóźniało	spóźniali	spóźniały

bezosobnik: spóźniano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę spóźniał będę spóźniać	będę spóźniała będę spóźniać	będę spóźniało będę spóźniać	będziemy spóźniali będziemy spóźniać	będziemy spóźniały będziemy spóźniać
2 os.	będziesz spóźniał będziesz spóźniać	będziesz spóźniała będziesz spóźniać	będziesz spóźniało będziesz spóźniać	będziecie spóźniali będziecie spóźniać	będziecie spóźniały będziecie spóźniać
3 os.	będzie spóźniał będzie spóźniać	będzie spóźniała będzie spóźniać	będzie spóźniało będzie spóźniać	będą spóźniali będą spóźniać	będą spóźniały będą spóźniać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		spóźniajmy
2 os.	spóźniaj	spóźniajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	spóźniałbym bym spóźniał	spóźniałabym bym spóźniała	spóźniałobym bym spóźniało	spóźnialibyśmy byśmy spóźniali	spóźniałybyśmy byśmy spóźniały
2 os.	spóźniałbyś byś spóźniał	spóźniałabyś byś spóźniała	spóźniałobyś byś spóźniało	spóźnialibyście byście spóźniali	spóźniałybyście byście spóźniały
3 os.	spóźniałby by spóźniał	spóźniałaby by spóźniała	spóźniałoby by spóźniało	spóźnialiby by spóźniali	spóźniałyby by spóźniały

bezosobnik: spóźniano by

bezokolicznik: spóźniać

imiesłów przysłówkowy współczesny: spóźniając

gerundium: spóźnianie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	spóźnianie	spóźniania
D.	spóźniania	spóźniań
C.	spóźnianiu	spóźnianiom
B.	spóźnianie	spóźniania
N.	spóźnianiem	spóźnianiami
Ms.	spóźnianiu	spóźnianiach
W.	spóźnianie	spóźniania

imiesłów przymiotnikowy czynny: spóźniający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	spóźniający	spóźniający	spóźniający	spóźniające	spóźniająca
D.	spóźniającego	spóźniającego	spóźniającego	spóźniającego	spóźniającej
C.	spóźniającemu	spóźniającemu	spóźniającemu	spóźniającemu	spóźniającej
B.	spóźniającego	spóźniającego	spóźniający	spóźniające	spóźniającą
N.	spóźniającym	spóźniającym	spóźniającym	spóźniającym	spóźniającą
Ms.	spóźniającym	spóźniającym	spóźniającym	spóźniającym	spóźniającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	spóźniający	spóźniający	spóźniające	spóźniające
D.	spóźniających	spóźniających	spóźniających	spóźniających
C.	spóźniającym	spóźniającym	spóźniającym	spóźniającym
B.	spóźniających	spóźniających	spóźniających	spóźniające
N.	spóźniającymi	spóźniającymi	spóźniającymi	spóźniającymi
Ms.	spóźniających	spóźniających	spóźniających	spóźniających

imiesłów przymiotnikowy bierny: spóźniany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	spóźniany	spóźniany	spóźniany	spóźniane	spóźniana
D.	spóźnianego	spóźnianego	spóźnianego	spóźnianego	spóźnianej
C.	spóźnianemu	spóźnianemu	spóźnianemu	spóźnianemu	spóźnianej
B.	spóźnianego	spóźnianego	spóźniany	spóźniane	spóźnianą
N.	spóźnianym	spóźnianym	spóźnianym	spóźnianym	spóźnianą
Ms.	spóźnianym	spóźnianym	spóźnianym	spóźnianym	spóźnianej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	spóźniani	spóźniani	spóźniane	spóźniane
D.	spóźnianych	spóźnianych	spóźnianych	spóźnianych
C.	spóźnianym	spóźnianym	spóźnianym	spóźnianym
B.	spóźnianych	spóźnianych	spóźnianych	spóźniane
N.	spóźnianymi	spóźnianymi	spóźnianymi	spóźnianymi
Ms.	spóźnianych	spóźnianych	spóźnianych	spóźnianych

odpowiednik aspektowy: spóźnić

Składnia

spóźniać

CO + (o ILE)

2. skok

Definicja

sport. pot.

rozpoczynać daną czynność w trakcie zawodów sportowych zbyt późno, co uniemożliwia uzyskanie pożądanego efektu

Warianty

krak. spaźniać

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu upływ czasu

Połączenia

spóźniać odbicie, skok, start

Cytaty

Spóźniał nieco starty, a na dystansie nie było szans na walkę.

źródło: NKJP: (su): Fatalny finisz Włókniarza, Dziennik Zachodni, 2005-04-12

- Na początku mi nie szło. Ciągle miałem problemy z odbiciem na progu, z odpowiednim ułożeniem ciała przy wybiciu. Spóźniałem wyjście z progu.

źródło: NKJP: Tort i szampan u Matejów, Dziennik Polski, 2001-01-31

Najważniejsze, że Adam nie spaźnia skoków.

źródło: Internet: skijumping.pl

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	spóźniam	spóźniamy
2 os.	spóźniasz	spóźniacie
3 os.	spóźnia	spóźniają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	spóźniałem +(e)m spóźniał	spóźniałam +(e)m spóźniała	spóźniałom +(e)m spóźniało	spóźnialiśmy +(e)śmy spóźniali	spóźniałyśmy +(e)śmy spóźniały
2 os.	spóźniałeś +(e)ś spóźniał	spóźniałaś +(e)ś spóźniała	spóźniałoś +(e)ś spóźniało	spóźnialiście +(e)ście spóźniali	spóźniałyście +(e)ście spóźniały
3 os.	spóźniał	spóźniała	spóźniało	spóźniali	spóźniały

bezosobnik: spóźniano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę spóźniał będę spóźniać	będę spóźniała będę spóźniać	będę spóźniało będę spóźniać	będziemy spóźniali będziemy spóźniać	będziemy spóźniały będziemy spóźniać
2 os.	będziesz spóźniał będziesz spóźniać	będziesz spóźniała będziesz spóźniać	będziesz spóźniało będziesz spóźniać	będziecie spóźniali będziecie spóźniać	będziecie spóźniały będziecie spóźniać
3 os.	będzie spóźniał będzie spóźniać	będzie spóźniała będzie spóźniać	będzie spóźniało będzie spóźniać	będą spóźniali będą spóźniać	będą spóźniały będą spóźniać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		spóźniajmy
2 os.	spóźniaj	spóźniajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	spóźniałbym bym spóźniał	spóźniałabym bym spóźniała	spóźniałobym bym spóźniało	spóźnialibyśmy byśmy spóźniali	spóźniałybyśmy byśmy spóźniały
2 os.	spóźniałbyś byś spóźniał	spóźniałabyś byś spóźniała	spóźniałobyś byś spóźniało	spóźnialibyście byście spóźniali	spóźniałybyście byście spóźniały
3 os.	spóźniałby by spóźniał	spóźniałaby by spóźniała	spóźniałoby by spóźniało	spóźnialiby by spóźniali	spóźniałyby by spóźniały

bezosobnik: spóźniano by

bezokolicznik: spóźniać

imiesłów przysłówkowy współczesny: spóźniając

gerundium: spóźnianie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	spóźnianie	spóźniania
D.	spóźniania	spóźniań
C.	spóźnianiu	spóźnianiom
B.	spóźnianie	spóźniania
N.	spóźnianiem	spóźnianiami
Ms.	spóźnianiu	spóźnianiach
W.	spóźnianie	spóźniania

imiesłów przymiotnikowy czynny: spóźniający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	spóźniający	spóźniający	spóźniający	spóźniające	spóźniająca
D.	spóźniającego	spóźniającego	spóźniającego	spóźniającego	spóźniającej
C.	spóźniającemu	spóźniającemu	spóźniającemu	spóźniającemu	spóźniającej
B.	spóźniającego	spóźniającego	spóźniający	spóźniające	spóźniającą
N.	spóźniającym	spóźniającym	spóźniającym	spóźniającym	spóźniającą
Ms.	spóźniającym	spóźniającym	spóźniającym	spóźniającym	spóźniającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	spóźniający	spóźniający	spóźniające	spóźniające
D.	spóźniających	spóźniających	spóźniających	spóźniających
C.	spóźniającym	spóźniającym	spóźniającym	spóźniającym
B.	spóźniających	spóźniających	spóźniających	spóźniające
N.	spóźniającymi	spóźniającymi	spóźniającymi	spóźniającymi
Ms.	spóźniających	spóźniających	spóźniających	spóźniających

imiesłów przymiotnikowy bierny: spóźniany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	spóźniany	spóźniany	spóźniany	spóźniane	spóźniana
D.	spóźnianego	spóźnianego	spóźnianego	spóźnianego	spóźnianej
C.	spóźnianemu	spóźnianemu	spóźnianemu	spóźnianemu	spóźnianej
B.	spóźnianego	spóźnianego	spóźniany	spóźniane	spóźnianą
N.	spóźnianym	spóźnianym	spóźnianym	spóźnianym	spóźnianą
Ms.	spóźnianym	spóźnianym	spóźnianym	spóźnianym	spóźnianej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	spóźniani	spóźniani	spóźniane	spóźniane
D.	spóźnianych	spóźnianych	spóźnianych	spóźnianych
C.	spóźnianym	spóźnianym	spóźnianym	spóźnianym
B.	spóźnianych	spóźnianych	spóźnianych	spóźniane
N.	spóźnianymi	spóźnianymi	spóźnianymi	spóźnianymi
Ms.	spóźnianych	spóźnianych	spóźnianych	spóźnianych

odpowiednik aspektowy: spóźnić

Składnia

spóźniać

3. o zegarze

Definicja

pot.

wskazywać czas wcześniejszy niż jest w rzeczywistości

Warianty

krak. spaźniać

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu upływ czasu

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	opóźniać się, późnić, późnić się, spóźniać się
	antonimy:	spieszyć

Połączenia

zegar spóźnia

Cytaty

	Przez 8,5 h działania zegar spóźnia 35 s [...]. źródło: Internet: windows7forum.pl
	– Mistrz Marian zabrał do grobu kilka sekretów zegara i mechanizm nie funkcjonuje już tak precyzyjnie, jak dawniej. Nie jest też nastawiany tak często, a w ciągu doby spieszy lub spóźnia o kilka minut – tłumaczy konserwator. źródło: NKJP: Hanna Wojciechowska: Potrzebny mu człowiek, Gazeta Wrocławska, 2006-12-22
	Zegar jest podatny na wpływy atmosferyczne, zmiany temperatury i ciśnienia, słowem: meteoropata. Jak jest ciepło, to zegar spóźnia, w niskich temperaturach natomiast spieszy. źródło: NKJP: Beata Polakiewicz: Strażnik czasu, Gazeta Krakowska, 2003-12-27
	Zegarki automatyczne spóźniają lub spieszą. źródło: Internet: zegarownia.pl
	Profesor zmieszany sięga po zegarek i odpowiada: „Za pięć minut ósma, panie dyrektorze”. Niestety – spaźnia. Radzę, panie profesorze, regulować zegarek u Bojarskiego na Floriańskiej. źródło: Władysław Bodnicki: Kopiec wspomnień, 1964 (books.google.pl)

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	spóźniam	spóźniamy
2 os.	spóźniasz	spóźniacie
3 os.	spóźnia	spóźniają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	spóźniałem +(e)m spóźniał	spóźniałam +(e)m spóźniała	spóźniałom +(e)m spóźniało	spóźnialiśmy +(e)śmy spóźniali	spóźniałyśmy +(e)śmy spóźniały
2 os.	spóźniałeś +(e)ś spóźniał	spóźniałaś +(e)ś spóźniała	spóźniałoś +(e)ś spóźniało	spóźnialiście +(e)ście spóźniali	spóźniałyście +(e)ście spóźniały
3 os.	spóźniał	spóźniała	spóźniało	spóźniali	spóźniały

bezosobnik: spóźniano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę spóźniał będę spóźniać	będę spóźniała będę spóźniać	będę spóźniało będę spóźniać	będziemy spóźniali będziemy spóźniać	będziemy spóźniały będziemy spóźniać
2 os.	będziesz spóźniał będziesz spóźniać	będziesz spóźniała będziesz spóźniać	będziesz spóźniało będziesz spóźniać	będziecie spóźniali będziecie spóźniać	będziecie spóźniały będziecie spóźniać
3 os.	będzie spóźniał będzie spóźniać	będzie spóźniała będzie spóźniać	będzie spóźniało będzie spóźniać	będą spóźniali będą spóźniać	będą spóźniały będą spóźniać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		spóźniajmy
2 os.	spóźniaj	spóźniajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	spóźniałbym bym spóźniał	spóźniałabym bym spóźniała	spóźniałobym bym spóźniało	spóźnialibyśmy byśmy spóźniali	spóźniałybyśmy byśmy spóźniały
2 os.	spóźniałbyś byś spóźniał	spóźniałabyś byś spóźniała	spóźniałobyś byś spóźniało	spóźnialibyście byście spóźniali	spóźniałybyście byście spóźniały
3 os.	spóźniałby by spóźniał	spóźniałaby by spóźniała	spóźniałoby by spóźniało	spóźnialiby by spóźniali	spóźniałyby by spóźniały

bezosobnik: spóźniano by

bezokolicznik: spóźniać

imiesłów przysłówkowy współczesny: spóźniając

gerundium: spóźnianie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	spóźnianie	spóźniania
D.	spóźniania	spóźniań
C.	spóźnianiu	spóźnianiom
B.	spóźnianie	spóźniania
N.	spóźnianiem	spóźnianiami
Ms.	spóźnianiu	spóźnianiach
W.	spóźnianie	spóźniania

imiesłów przymiotnikowy czynny: spóźniający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	spóźniający	spóźniający	spóźniający	spóźniające	spóźniająca
D.	spóźniającego	spóźniającego	spóźniającego	spóźniającego	spóźniającej
C.	spóźniającemu	spóźniającemu	spóźniającemu	spóźniającemu	spóźniającej
B.	spóźniającego	spóźniającego	spóźniający	spóźniające	spóźniającą
N.	spóźniającym	spóźniającym	spóźniającym	spóźniającym	spóźniającą
Ms.	spóźniającym	spóźniającym	spóźniającym	spóźniającym	spóźniającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	spóźniający	spóźniający	spóźniające	spóźniające
D.	spóźniających	spóźniających	spóźniających	spóźniających
C.	spóźniającym	spóźniającym	spóźniającym	spóźniającym
B.	spóźniających	spóźniających	spóźniających	spóźniające
N.	spóźniającymi	spóźniającymi	spóźniającymi	spóźniającymi
Ms.	spóźniających	spóźniających	spóźniających	spóźniających

odpowiednik aspektowy: spóźnić

Składnia

	+	spóźniać	+	(ILE)
	+	spóźniać	+	(o ILE)

Data ostatniej modyfikacji: 19.10.2021