UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

opiekun

Chronologizacja

SStp, SPXVI, SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Nazwa wykonawcy czynności z przyrostkiem -un od st.pol. opiekać się 'opiekować się' (Bor)

1. dziecka

Definicja

osoba, która opiekuje się kimś lub czymś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia osób wchodzących w relacje międzyludzkie

Połączenia

  • dobry, dobrotliwy; prawdziwy, wspaniały; czuły, kochający, troskliwy, wrażliwy; odpowiedzialny; artystyczny, duchowy, naukowy, szkolny; prawny, społeczny, urzędowy; pełnoletni; dawny, dotychczasowy, nowy, poprzedni, przyszły, wieloletni; wakacyjny; dorosły, młody; bezpośredni, główny, najbliższy; dodatkowy, indywidualny; nieformalny, profesjonalny, potencjalny, przygodny, specjalny, szczególny; przydzielony; męski; czworonożny; mój opiekun; nasi opiekunowie; opiekun faktyczny
  • opiekun chłopca, dziecka, dziewczyny; ludzi; rodu, rodziny; nieletniego, młodzieży, ucznia; chorych, osób niepełnosprawnych, sierot, słabych, ubogich; wspólnoty; drużyny, grupy, kadry, klasy, klubu, koła, pracowni, reprezentacji; artystów, uczonych; psa; miasta, jakichś miejsc; domu, kościoła, muzeum, sanktuarium, wystawy; obrazu, zabytków; ogniska domowego, obozowego..; praktyk zawodowych, stażu; roku
  • opiekun dla dziecka, dla psa; opiekun do dziecka; opiekunowie z hospicjum, z przedszkola; z urzędu
  • opiekun i koordynator, opiekun i nauczyciel, opiekun i patron, opiekun i powiernik, opiekun i protektor, opiekun i przewodnik, opiekun i przyjaciel, opiekun i trener; opiekunowie i kierownicy, opiekunowie i rehabilitanci, opiekunowie i rodzice, opiekunowie i wolontariusze, opiekunowie i wychowawcy
  • ksiądz opiekun
  • funkcja, rola; pomoc; obowiązki, praca; opinia, wniosek, zgoda; nazwisko; charakter; nieobecność, obecność, zmiana; na głowie, pod okiem, pod opieką, w towarzystwie opiekuna; uwagi opiekunów
  • opiekun pomaga w czymś, towarzyszy komuś; opiekunowie zajmują się dzieckiem, młodzieżą...
  • potrzebować, szukać, znaleźć; mieć; ustanowić, zmienić; wyznaczenie opiekuna
  • być, zostać opiekunem

Cytaty

Dzieci do 10. roku życia mogą wejść na halę basenową tylko z pełnoletnim opiekunem.

źródło: NKJP: Lato w mieście, Dziennik Polski, 2008-07-26

Trudną sytuację mają osoby niepełnosprawne ruchowo, które nie poruszają się same i potrzebują opiekuna bądź przewodnika.

źródło: NKJP: Robert Zapora: Teraz autostopem?, Gazeta Wrocławska, 2002-02-02

[...]na niedzielny mecz nie pojechał dotychczasowy opiekun zespołu Andrzej Słowakiewicz.

źródło: NKJP: Szopiński poprowadzi Podhale, Dziennik Polski, 2001-02-20

To był debiutancki film Falka, powstający w Zespole X, więc Wajda był jego artystycznym opiekunem.

źródło: NKJP: Maria Malatynska: JEDNO PYTANIE do Jerzego Stuhra, Gazeta Krakowska, 2006-03-04

Podczas dyskoteki odbyły się konkursy zorganizowane przez Samorząd Szkolny, którego opiekunem jest pani Ewa Siemiątkowska.

źródło: NKJP: Dorota Grabowska: SZKOLNE WIEŚCI, Gminne Wieści, 1-2, 1999

Składamy [...] podziękowania tym wszystkim, którzy zainspirowali dzieci do wzięcia udziału w naszym konkursie, rodzicom, opiekunom i nauczycielom.

źródło: NKJP: Bożena M. Dołęgowska-Wysocka: Mój bajkowy świat, Gazeta Ubezpieczeniowa, 2008-09-23

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. opiekun
 opiekunowie
 ndepr
opiekuny
 depr
D. opiekuna
 opiekunów
C. opiekunowi
 opiekunom
B. opiekuna
 opiekunów
N. opiekunem
 opiekunami
Ms. opiekunie
 opiekunach
W. opiekunie
 opiekunowie
 ndepr
opiekuny
 depr

Inne uwagi

Potocznie używamy w M lm formy opiekuni

Składnia

bez ograniczeń + opiekun +
KOGO/CZEGO
bez ograniczeń + opiekun +
(CZYJ)

2. medycyny

Definicja

osoba święta lub bóstwo, których rolą, zgodnie z wierzeniami, jest opieka nad kimś lub nad czymś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja wierzenia i przesądy

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół osoby związane z religią i kościołem

Relacje znaczeniowe

synonimy:  patron

Cytaty

[...]Mikołaj Cudotwórca stał się najważniejszym świętym prawosławia, [...] Był opiekunem więźniów, osób uprowadzonych przez pogan, żeglarzy, narzeczonych i dzieci.

źródło: NKJP: Teresa Bogucka; Współpraca Monika Mazurczak: MIKOŁAJOLOGIA, Gazeta Wyborcza, 1993-12-23

[...]obrzędy były ściśle związane z dniami świętymi. I tak np. na św. Wojciecha - opiekuna pasterzy i bydła - ogradzano pastwiska, [...]

źródło: NKJP: Andrzej Chwalba (red.): Obyczaje w Polsce : od średniowiecza do czasów współczesnych : praca zbiorowa, 2004

Stoimy przed potężną piękną skałą niemal czerwonego koloru, skąpaną w południowym słońcu. Nosi na sobie greckie ornamenty, ślady starożytnego kultu bożka Pan, opiekuna grot i gajów.

źródło: NKJP: Józef Augustyn: Medytacje Jerozolimskie Świadectwo pielgrzyma, 2010

[...] Jowisz był gwiazdą królewską, Saturn zaś opiekunem Izraela.

źródło: NKJP: Jarosław Włodarczyk; NAUKA, Gazeta Wyborcza, 1993-12-23

Delficki bóg [...] nie tylko sam jest - wśród innych swoich zadań - patronem sztuki lekarskiej, lecz także jest ojcem szczególnego opiekuna medycyny, Asklepiosa, [...]

źródło: NKJP: Zygmunt Kubiak: Mitologia Greków i Rzymian, 2008

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. opiekun
 opiekunowie
 ndepr
opiekuny
 depr
D. opiekuna
 opiekunów
C. opiekunowi
 opiekunom
B. opiekuna
 opiekunów
N. opiekunem
 opiekunami
Ms. opiekunie
 opiekunach
W. opiekunie
 opiekunowie
 ndepr
opiekuny
 depr

Inne uwagi

Potocznie używamy w M lm formy opiekuni

Składnia

bez ograniczeń + opiekun +
(KOGO/CZEGO)

Frazeologizmy

opiekun duchowny
Data ostatniej modyfikacji: 11.05.2013
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN