UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zalecieć

Chronologizacja

XV w., SStp

Pochodzenie

Zob. lecieć

1. ptak, samolot

Definicja

poruszając się w powietrzu, osiągnąć cel

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport powietrzny

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwyczaje i zachowania zwierząt

Połączenia

zalecieć daleko, najdalej

Cytaty

	Pan Maciej C. z Siepietnicy przysłał mi piękne zdjęcia pelikana, który zaleciał w lipcu w okolice Jasła. źródło: NKJP: Ludwik Stomma: Pelikan, Polityka 2004-08-21
	Tej jesieni gromadnie zaleciały do nas krzyżodzioby świerkowe - w Polsce bardzo rzadkie ptaki lęgowe źródło: Internet: sulecin.szczecin.lasy.gov.pl
	Ambasador, choć zaleciał do nas statkiem kosmicznym z zamorskiego lądu, jest dobrze obeznany w tutejszych realiach. źródło: NKJP: Ewa Milewicz: Pierwsze Numerki, Gazeta Wyborcza, 1996-10-18
	Stolicą tych południowych kresów było słoneczne miasto Tulear, „Brama Południa”, do której zaleciałem po niespełna półtoragodzinnym locie z Morondawy. źródło: NKJP: Arkady Fiedler: Madagaskar okrutny czarodziej, 1969
	Tomalowie jednak jej nie wygrali, bo okazało się, że inny balon zaleciał jeszcze dalej, aż do Karlowych War w Czechach i to szczęśliwcy z Czech pojechali na wycieczkę. źródło: NKJP: Magdalena Roguska: Szczęśliwy balonik, Trybuna Śląska, 2002-07-19

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zalecę	zalecimy
2 os.	zalecisz	zalecicie
3 os.	zaleci	zalecą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zaleciałem +(e)m zaleciał	zaleciałam +(e)m zaleciała	zaleciałom +(e)m zaleciało	zalecieliśmy +(e)śmy zalecieli	zaleciałyśmy +(e)śmy zaleciały
2 os.	zaleciałeś +(e)ś zaleciał	zaleciałaś +(e)ś zaleciała	zaleciałoś +(e)ś zaleciało	zalecieliście +(e)ście zalecieli	zaleciałyście +(e)ście zaleciały
3 os.	zaleciał	zaleciała	zaleciało	zalecieli	zaleciały

bezosobnik: zaleciano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zalećmy
2 os.	zaleć	zalećcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zaleciałbym bym zaleciał	zaleciałabym bym zaleciała	zaleciałobym bym zaleciało	zalecielibyśmy byśmy zalecieli	zaleciałybyśmy byśmy zaleciały
2 os.	zaleciałbyś byś zaleciał	zaleciałabyś byś zaleciała	zaleciałobyś byś zaleciało	zalecielibyście byście zalecieli	zaleciałybyście byście zaleciały
3 os.	zaleciałby by zaleciał	zaleciałaby by zaleciała	zaleciałoby by zaleciało	zalecieliby by zalecieli	zaleciałyby by zaleciały

bezosobnik: zaleciano by

bezokolicznik: zalecieć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zaleciawszy

gerundium: zalecenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zalecenie	zalecenia
D.	zalecenia	zaleceń
C.	zaleceniu	zaleceniom
B.	zalecenie	zalecenia
N.	zaleceniem	zaleceniami
Ms.	zaleceniu	zaleceniach
W.	zalecenie	zalecenia

odpowiednik aspektowy: zalatywać

Składnia

zalecieć

DOKĄD

2. do sklepu

Definicja

pot.

biegnąc, idąc szybko, dotrzeć do jakiegoś miejsca

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

Cytaty

Toteż nastąpiła nagonka jak na zające. [...] Ja zaleciałem do moich teściów do Bytkowa i byłem tam dwa tygodnie.

źródło: NKJP: Małgorzata Szejnert: Czarny ogród, 2007

Więc zalecieli na drugie piętro. Tu puchy.

źródło: NKJP: Białoszewski Miron: Pamiętnik z Powstania Warszawskiego, 1970

Postanowiłem ku rzece się przebić, było niedaleko i może nie zdążyli tam zalecieć.

źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Kamień na kamieniu, 2008

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zalecę	zalecimy
2 os.	zalecisz	zalecicie
3 os.	zaleci	zalecą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zaleciałem +(e)m zaleciał	zaleciałam +(e)m zaleciała	zaleciałom +(e)m zaleciało	zalecieliśmy +(e)śmy zalecieli	zaleciałyśmy +(e)śmy zaleciały
2 os.	zaleciałeś +(e)ś zaleciał	zaleciałaś +(e)ś zaleciała	zaleciałoś +(e)ś zaleciało	zalecieliście +(e)ście zalecieli	zaleciałyście +(e)ście zaleciały
3 os.	zaleciał	zaleciała	zaleciało	zalecieli	zaleciały

bezosobnik: zaleciano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zalećmy
2 os.	zaleć	zalećcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zaleciałbym bym zaleciał	zaleciałabym bym zaleciała	zaleciałobym bym zaleciało	zalecielibyśmy byśmy zalecieli	zaleciałybyśmy byśmy zaleciały
2 os.	zaleciałbyś byś zaleciał	zaleciałabyś byś zaleciała	zaleciałobyś byś zaleciało	zalecielibyście byście zalecieli	zaleciałybyście byście zaleciały
3 os.	zaleciałby by zaleciał	zaleciałaby by zaleciała	zaleciałoby by zaleciało	zalecieliby by zalecieli	zaleciałyby by zaleciały

bezosobnik: zaleciano by

bezokolicznik: zalecieć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zaleciawszy

gerundium: zalecenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zalecenie	zalecenia
D.	zalecenia	zaleceń
C.	zaleceniu	zaleceniom
B.	zalecenie	zalecenia
N.	zaleceniem	zaleceniami
Ms.	zaleceniu	zaleceniach
W.	zalecenie	zalecenia

Składnia

zalecieć

DOKĄD

3. kogoś od tyłu

Definicja

pot.

pojawić się nieoczekiwanie w czyjejś bliskiej odległości

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni ułożenie względem siebie

Relacje znaczeniowe

synonimy:

zajść

Cytaty

Nagle coś zapiekło krasnoluda w kark, gdy się odwrócił okazało się, że gdy ratował towarzysza z opresji, jeden stwór zaleciał go od tyłu i chciał odsiekać mu szponiastą łapą głowę od reszty krępego ciała.

źródło: Internet: forum.totalwar.org.pl

Podczas gdy Mansor siedział wpatrzony w to widowisko, Filip zaleciał go od tyłu i złapał pazurami za już nie najeżone plecy i skrzydła i poniósł do samochodu, po czym od spodu wrzucił go do środka.

źródło: Internet: otopjunior.org.pl

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zalecę	zalecimy
2 os.	zalecisz	zalecicie
3 os.	zaleci	zalecą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zaleciałem +(e)m zaleciał	zaleciałam +(e)m zaleciała	zaleciałom +(e)m zaleciało	zalecieliśmy +(e)śmy zalecieli	zaleciałyśmy +(e)śmy zaleciały
2 os.	zaleciałeś +(e)ś zaleciał	zaleciałaś +(e)ś zaleciała	zaleciałoś +(e)ś zaleciało	zalecieliście +(e)ście zalecieli	zaleciałyście +(e)ście zaleciały
3 os.	zaleciał	zaleciała	zaleciało	zalecieli	zaleciały

bezosobnik: zaleciano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zalećmy
2 os.	zaleć	zalećcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zaleciałbym bym zaleciał	zaleciałabym bym zaleciała	zaleciałobym bym zaleciało	zalecielibyśmy byśmy zalecieli	zaleciałybyśmy byśmy zaleciały
2 os.	zaleciałbyś byś zaleciał	zaleciałabyś byś zaleciała	zaleciałobyś byś zaleciało	zalecielibyście byście zalecieli	zaleciałybyście byście zaleciały
3 os.	zaleciałby by zaleciał	zaleciałaby by zaleciała	zaleciałoby by zaleciało	zalecieliby by zalecieli	zaleciałyby by zaleciały

bezosobnik: zaleciano by

bezokolicznik: zalecieć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zaleciawszy

gerundium: zalecenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zalecenie	zalecenia
D.	zalecenia	zaleceń
C.	zaleceniu	zaleceniom
B.	zalecenie	zalecenia
N.	zaleceniem	zaleceniami
Ms.	zaleceniu	zaleceniach
W.	zalecenie	zalecenia

Składnia

zalecieć

KOGO/CO

4. dźwięk, zapach

Definicja

pot.

rozchodząc się w powietrzu, dotrzeć gdzieś i zostać odebranym przez zmysły

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki

Cytaty

	Mógłby przysiąc, że od profesora zaleciał zapach alkoholu. źródło: NKJP: Marcin Wolski: Alterland, 2003
	Z wnętrza pubu natychmiast zaleciał znajomy aromat przypalonej frytownicy oraz słynnej Specjalnej Solanki Stalina. źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Róża Selerbergu, 2006
	Może kapitan wciąga opary grogu, żeby zwiększyć siłę jego działania? — przemknęło mu przez myśl, gdy zaleciał go zapach rumu i nieznanych dodatkowych specjałów, którymi kapitan kazał „podczaszemu” grog udoskonalić. źródło: NKJP: Karol Olgierd Borchardt: Szaman morski, 1985
	Nagle zaleciał go zapach poziomek. źródło: Internet: agloriadelasantisimavirgen.wordpress.com/

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zalecę	zalecimy
2 os.	zalecisz	zalecicie
3 os.	zaleci	zalecą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zaleciałem +(e)m zaleciał	zaleciałam +(e)m zaleciała	zaleciałom +(e)m zaleciało	zalecieliśmy +(e)śmy zalecieli	zaleciałyśmy +(e)śmy zaleciały
2 os.	zaleciałeś +(e)ś zaleciał	zaleciałaś +(e)ś zaleciała	zaleciałoś +(e)ś zaleciało	zalecieliście +(e)ście zalecieli	zaleciałyście +(e)ście zaleciały
3 os.	zaleciał	zaleciała	zaleciało	zalecieli	zaleciały

bezosobnik: zaleciano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zalećmy
2 os.	zaleć	zalećcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zaleciałbym bym zaleciał	zaleciałabym bym zaleciała	zaleciałobym bym zaleciało	zalecielibyśmy byśmy zalecieli	zaleciałybyśmy byśmy zaleciały
2 os.	zaleciałbyś byś zaleciał	zaleciałabyś byś zaleciała	zaleciałobyś byś zaleciało	zalecielibyście byście zalecieli	zaleciałybyście byście zaleciały
3 os.	zaleciałby by zaleciał	zaleciałaby by zaleciała	zaleciałoby by zaleciało	zalecieliby by zalecieli	zaleciałyby by zaleciały

bezosobnik: zaleciano by

bezokolicznik: zalecieć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zaleciawszy

gerundium: zalecenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zalecenie	zalecenia
D.	zalecenia	zaleceń
C.	zaleceniu	zaleceniom
B.	zalecenie	zalecenia
N.	zaleceniem	zaleceniami
Ms.	zaleceniu	zaleceniach
W.	zalecenie	zalecenia

odpowiednik aspektowy: zalatywać

Składnia

+	zalecieć	+	SKĄD
+	zalecieć	+	od KOGO
+	zalecieć	+	KOGO

5. stęchlizną

Definicja

pot.

zapachnieć czymś

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii zapachy

Cytaty

Fryzjer zaleciał zapachem spirytusu.

źródło: NKJP: Roman Bratny: Kolumbowie — rocznik 20, 1957

Zaleciało od niej nikłym zapachem ziół.

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2002

Z szoferki zaleciało zgniłymi warzywami.

źródło: NKJP: Marek Kochan: Ballada o dobrym dresiarzu, 2005

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zalecę	zalecimy
2 os.	zalecisz	zalecicie
3 os.	zaleci	zalecą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zaleciałem +(e)m zaleciał	zaleciałam +(e)m zaleciała	zaleciałom +(e)m zaleciało	zalecieliśmy +(e)śmy zalecieli	zaleciałyśmy +(e)śmy zaleciały
2 os.	zaleciałeś +(e)ś zaleciał	zaleciałaś +(e)ś zaleciała	zaleciałoś +(e)ś zaleciało	zalecieliście +(e)ście zalecieli	zaleciałyście +(e)ście zaleciały
3 os.	zaleciał	zaleciała	zaleciało	zalecieli	zaleciały

bezosobnik: zaleciano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zalećmy
2 os.	zaleć	zalećcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zaleciałbym bym zaleciał	zaleciałabym bym zaleciała	zaleciałobym bym zaleciało	zalecielibyśmy byśmy zalecieli	zaleciałybyśmy byśmy zaleciały
2 os.	zaleciałbyś byś zaleciał	zaleciałabyś byś zaleciała	zaleciałobyś byś zaleciało	zalecielibyście byście zalecieli	zaleciałybyście byście zaleciały
3 os.	zaleciałby by zaleciał	zaleciałaby by zaleciała	zaleciałoby by zaleciało	zalecieliby by zalecieli	zaleciałyby by zaleciały

bezosobnik: zaleciano by

bezokolicznik: zalecieć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zaleciawszy

gerundium: zalecenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zalecenie	zalecenia
D.	zalecenia	zaleceń
C.	zaleceniu	zaleceniom
B.	zalecenie	zalecenia
N.	zaleceniem	zaleceniami
Ms.	zaleceniu	zaleceniach
W.	zalecenie	zalecenia

odpowiednik aspektowy: zalatywać

Składnia

+	zalecieć	+	CZYM
+	zalecieć	+	CZYM + (SKĄD)
+	zalecieć	+	CZYM + (od KOGO)

6. prowokacją

Definicja

pot.

ujawnić się w czymś jako coś niepożądanego

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Cytaty

Wiem, zaleciało nieco psychologicznym żargonem, a to nic innego jak proponowanie dziecku aktywności nieco nad wyraz jego możliwości.

źródło: Internet: instagram.com

[...] czytało się bez bólu, a nawet z przyjemnością... dopóki autorka nie przeszła do alkowy i nie zaczęła psychologizować w oparach sercowych. Bo tu już mi zaleciało uproszczeniami, literaturą innego typu i trochę popsuło dobre wrażenie.

źródło: NKJP:Internet

Zaczęli dochodzić, skąd, co za jeden? Okazało się - narodowiec. Zaleciało prowokacją. Nasuwał się wniosek, że na pewno nie jest to jedyna próba prowokacji.

źródło: NKJP: Igor Newerly:Pamiątka z Celulozy, 1952

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zalecę	zalecimy
2 os.	zalecisz	zalecicie
3 os.	zaleci	zalecą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zaleciałem +(e)m zaleciał	zaleciałam +(e)m zaleciała	zaleciałom +(e)m zaleciało	zalecieliśmy +(e)śmy zalecieli	zaleciałyśmy +(e)śmy zaleciały
2 os.	zaleciałeś +(e)ś zaleciał	zaleciałaś +(e)ś zaleciała	zaleciałoś +(e)ś zaleciało	zalecieliście +(e)ście zalecieli	zaleciałyście +(e)ście zaleciały
3 os.	zaleciał	zaleciała	zaleciało	zalecieli	zaleciały

bezosobnik: zaleciano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zalećmy
2 os.	zaleć	zalećcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zaleciałbym bym zaleciał	zaleciałabym bym zaleciała	zaleciałobym bym zaleciało	zalecielibyśmy byśmy zalecieli	zaleciałybyśmy byśmy zaleciały
2 os.	zaleciałbyś byś zaleciał	zaleciałabyś byś zaleciała	zaleciałobyś byś zaleciało	zalecielibyście byście zalecieli	zaleciałybyście byście zaleciały
3 os.	zaleciałby by zaleciał	zaleciałaby by zaleciała	zaleciałoby by zaleciało	zalecieliby by zalecieli	zaleciałyby by zaleciały

bezosobnik: zaleciano by

bezokolicznik: zalecieć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zaleciawszy

gerundium: zalecenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zalecenie	zalecenia
D.	zalecenia	zaleceń
C.	zaleceniu	zaleceniom
B.	zalecenie	zalecenia
N.	zaleceniem	zaleceniami
Ms.	zaleceniu	zaleceniach
W.	zalecenie	zalecenia

odpowiednik aspektowy: zalatywać

Składnia

zalecieć

CZYM

Data ostatniej modyfikacji: 24.11.2021