UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

pobielić

Chronologizacja

SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. biały

1. pomalować

Definicja

pomalować na biało zwykle za pomocą wapna

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo czynności związane z budową

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kolory i światło

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	obielić
	hiperonimy:	pomalować, wymalować

Połączenia

pobielić chatę, dom, kościół, mury, ściany, wnętrze; krawężniki; pnie
pobielić wapnem
świeżo pobielony
pobielony domek, piec; pobielona chałupa, elewacja domu, obora; pobielone deski

Cytaty

	Mieszkaliśmy początkowo w trzypokojowym domku stojącym w podwórzu i doprowadzaliśmy dom do możliwego stanu. Dobudowało się spiżarnię i kancelarię, ze strychu zrobiło się dwa pokoje, pobieliło wszystko od zewnątrz i wewnątrz, postawiło w saloniku kominek. źródło: NKJP: Dorota Mycielska: Z Kresów do Wielkopolski. Wańkowicze w Jerce, 2002
	Stał tam ogromny piec, pobielony wapnem, o lichą ścianę opierały się drewniane łopaty, długie i ciemne jak wiosła. źródło: NKJP: Radosław Kobierski: Harar, 2005
	Mogę tylko powiedzieć, że od ostatniej egzekucji na stadionie minęło już ponad dziewięć miesięcy. Pobieliliśmy też poprzeczki bramek, na których wieszano ludzi. źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Modlitwa o deszcz, 2002
	Pomimo widocznych przemian wzdłuż brzegu Wisły długo jeszcze można było rozkoszować się nostalgicznym widokiem pobielonych rybackich chat, pokrytych strzechą bądź gontem, z ogródkami i sadami, z suszącymi się sieciami, czółnami odwróconymi do góry dnem. źródło: NKJP: W dobie autonomii, Dziennik Polski, 2000-07-15
	Nie dość, że ściany prezbiterium pobielili bardziej niechlujnie, niż robią to skacowani tynkarze ze spółdzielni mieszkaniowych, to swe fuszerki usiłowali nieudolnie ukryć. źródło: NKJP: Włodzimierz Kalicki: Wielka i czysta, Gazeta Wyborcza, 1996-07-26

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	pobielę	pobielimy
2 os.	pobielisz	pobielicie
3 os.	pobieli	pobielą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	pobieliłem +(e)m pobielił	pobieliłam +(e)m pobieliła	pobieliłom +(e)m pobieliło	pobieliliśmy +(e)śmy pobielili	pobieliłyśmy +(e)śmy pobieliły
2 os.	pobieliłeś +(e)ś pobielił	pobieliłaś +(e)ś pobieliła	pobieliłoś +(e)ś pobieliło	pobieliliście +(e)ście pobielili	pobieliłyście +(e)ście pobieliły
3 os.	pobielił	pobieliła	pobieliło	pobielili	pobieliły

bezosobnik: pobielono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		pobielmy
2 os.	pobiel	pobielcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	pobieliłbym bym pobielił	pobieliłabym bym pobieliła	pobieliłobym bym pobieliło	pobielilibyśmy byśmy pobielili	pobieliłybyśmy byśmy pobieliły
2 os.	pobieliłbyś byś pobielił	pobieliłabyś byś pobieliła	pobieliłobyś byś pobieliło	pobielilibyście byście pobielili	pobieliłybyście byście pobieliły
3 os.	pobieliłby by pobielił	pobieliłaby by pobieliła	pobieliłoby by pobieliło	pobieliliby by pobielili	pobieliłyby by pobieliły

bezosobnik: pobielono by

bezokolicznik: pobielić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: pobieliwszy

gerundium: pobielenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	pobielenie	pobielenia
D.	pobielenia	pobieleń
C.	pobieleniu	pobieleniom
B.	pobielenie	pobielenia
N.	pobieleniem	pobieleniami
Ms.	pobieleniu	pobieleniach
W.	pobielenie	pobielenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: pobielony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	pobielony	pobielony	pobielony	pobielone	pobielona
D.	pobielonego	pobielonego	pobielonego	pobielonego	pobielonej
C.	pobielonemu	pobielonemu	pobielonemu	pobielonemu	pobielonej
B.	pobielonego	pobielonego	pobielony	pobielone	pobieloną
N.	pobielonym	pobielonym	pobielonym	pobielonym	pobieloną
Ms.	pobielonym	pobielonym	pobielonym	pobielonym	pobielonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	pobieleni	pobieleni	pobielone	pobielone
D.	pobielonych	pobielonych	pobielonych	pobielonych
C.	pobielonym	pobielonym	pobielonym	pobielonym
B.	pobielonych	pobielonych	pobielonych	pobielone
N.	pobielonymi	pobielonymi	pobielonymi	pobielonymi
Ms.	pobielonych	pobielonych	pobielonych	pobielonych

odpowiednik aspektowy: pobielać

Składnia

pobielić

2. śniegiem

Definicja

sprawić, że coś na jakiś czas stało się białe lub bielsze niż wcześniej albo wyglądało na białe lub bielsze niż wcześniej

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Pogoda zjawiska atmosferyczne

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kolory i światło

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	obielić
	hiperonimy:	zabarwić

Połączenia

blask księżyca, księżyc, świt; szron, śnieg pobielił; przymrozki pobieliły
pobielić twarz; dachy, mury; pagórki, pola, stoki, szczyty, wzgórza
pobielić mąką; pudrem, śniegiem

Cytaty

	Dlatego Misia często uciekała do ojca od zagniewanej matki. Chowała się w jego pobieloną mąką marynarkę jak zwierzątko. źródło: NKJP: Olga Tokarczuk: Prawiek i inne czasy, 1996
	Ekipa pozostawiła odcinek ulicy w opłakanym stanie. Robotnicy wysypali ją szutrem. Dlatego nad drogą unoszą się tumany kurzu, a rośliny są od pyłu pobielone. źródło: NKJP: Wioletta Wojtowiak: Za dużo robót naraz, Echo Dnia, 2006-10-14
	Nie ogrzewany, stylowy budynek z czerwonej cegły przy ul. Sienkiewicza 28 pobieliły ostatnio bardzo wyraziście wykwity mrozu. źródło: NKJP: Wykwity mrozu, Dziennik Polski, 2002-01-09
	Zastali go śpiącego w koronkach koszuli nocnej, z ukarminowanymi ustami, z twarzą pobieloną tanim mącznym pudrem, dryfującego pośród gorsetów, pończoch i teatralnych krynolin, rozrzuconych po katastrofie samotnego wieczoru. źródło: NKJP: Monika Piątkowska: Krakowska żałoba, 2006
	Śnieg pobielił już pola, ale co to za śnieg, co ledwo kurze łajno na podwórzu przykryje? źródło: NKJP: Andrzej Mularczyk: Sami swoi, 1967

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	pobielę	pobielimy
2 os.	pobielisz	pobielicie
3 os.	pobieli	pobielą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	pobieliłem +(e)m pobielił	pobieliłam +(e)m pobieliła	pobieliłom +(e)m pobieliło	pobieliliśmy +(e)śmy pobielili	pobieliłyśmy +(e)śmy pobieliły
2 os.	pobieliłeś +(e)ś pobielił	pobieliłaś +(e)ś pobieliła	pobieliłoś +(e)ś pobieliło	pobieliliście +(e)ście pobielili	pobieliłyście +(e)ście pobieliły
3 os.	pobielił	pobieliła	pobieliło	pobielili	pobieliły

bezosobnik: pobielono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		pobielmy
2 os.	pobiel	pobielcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	pobieliłbym bym pobielił	pobieliłabym bym pobieliła	pobieliłobym bym pobieliło	pobielilibyśmy byśmy pobielili	pobieliłybyśmy byśmy pobieliły
2 os.	pobieliłbyś byś pobielił	pobieliłabyś byś pobieliła	pobieliłobyś byś pobieliło	pobielilibyście byście pobielili	pobieliłybyście byście pobieliły
3 os.	pobieliłby by pobielił	pobieliłaby by pobieliła	pobieliłoby by pobieliło	pobieliliby by pobielili	pobieliłyby by pobieliły

bezosobnik: pobielono by

bezokolicznik: pobielić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: pobieliwszy

gerundium: pobielenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	pobielenie	pobielenia
D.	pobielenia	pobieleń
C.	pobieleniu	pobieleniom
B.	pobielenie	pobielenia
N.	pobieleniem	pobieleniami
Ms.	pobieleniu	pobieleniach
W.	pobielenie	pobielenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: pobielony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	pobielony	pobielony	pobielony	pobielone	pobielona
D.	pobielonego	pobielonego	pobielonego	pobielonego	pobielonej
C.	pobielonemu	pobielonemu	pobielonemu	pobielonemu	pobielonej
B.	pobielonego	pobielonego	pobielony	pobielone	pobieloną
N.	pobielonym	pobielonym	pobielonym	pobielonym	pobieloną
Ms.	pobielonym	pobielonym	pobielonym	pobielonym	pobielonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	pobieleni	pobieleni	pobielone	pobielone
D.	pobielonych	pobielonych	pobielonych	pobielonych
C.	pobielonym	pobielonym	pobielonym	pobielonym
B.	pobielonych	pobielonych	pobielonych	pobielone
N.	pobielonymi	pobielonymi	pobielonymi	pobielonymi
Ms.	pobielonych	pobielonych	pobielonych	pobielonych

odpowiednik aspektowy: pobielać

Składnia

Rz _nieżywotne

pobielić

3. uczynić siwym

Definicja

sprawić, że włosy stały się siwe

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka wygląd

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia starzenie się

Połączenia

czas, wiek pobielił; siwizna pobieliła; lata pobieliły
pobielić brodę, skronie, włosy

Cytaty

Siwizna pobieliła włosy Anielci i Wojciecha.

źródło: NKJP: Maria Ceglarz: Historia pewnego zegara, prasa, 1996

Jego gęstą czarną brodę pobielił upływający czas, ale szczere, wesołe spojrzenie ukazuje duszę chłopca.

źródło: Internet

Tetyda i Peleus żyli szczęśliwie przez długie lata, wychowali synów, a kiedy szron pobielił włosy starego króla, gdy jego ramiona pochyliły się do ziemi, gdy w jego komnacie pojawił się bezszelestny Tanatos, wysłannik podziemi, Tetyda rzuciła się w morze z wysokiej skały.

źródło: NKJP: Ewa Nowacka: Może nie, może tak, 1976

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	pobielę	pobielimy
2 os.	pobielisz	pobielicie
3 os.	pobieli	pobielą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	pobieliłem +(e)m pobielił	pobieliłam +(e)m pobieliła	pobieliłom +(e)m pobieliło	pobieliliśmy +(e)śmy pobielili	pobieliłyśmy +(e)śmy pobieliły
2 os.	pobieliłeś +(e)ś pobielił	pobieliłaś +(e)ś pobieliła	pobieliłoś +(e)ś pobieliło	pobieliliście +(e)ście pobielili	pobieliłyście +(e)ście pobieliły
3 os.	pobielił	pobieliła	pobieliło	pobielili	pobieliły

bezosobnik: pobielono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		pobielmy
2 os.	pobiel	pobielcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	pobieliłbym bym pobielił	pobieliłabym bym pobieliła	pobieliłobym bym pobieliło	pobielilibyśmy byśmy pobielili	pobieliłybyśmy byśmy pobieliły
2 os.	pobieliłbyś byś pobielił	pobieliłabyś byś pobieliła	pobieliłobyś byś pobieliło	pobielilibyście byście pobielili	pobieliłybyście byście pobieliły
3 os.	pobieliłby by pobielił	pobieliłaby by pobieliła	pobieliłoby by pobieliło	pobieliliby by pobielili	pobieliłyby by pobieliły

bezosobnik: pobielono by

bezokolicznik: pobielić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: pobieliwszy

gerundium: pobielenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	pobielenie	pobielenia
D.	pobielenia	pobieleń
C.	pobieleniu	pobieleniom
B.	pobielenie	pobielenia
N.	pobieleniem	pobieleniami
Ms.	pobieleniu	pobieleniach
W.	pobielenie	pobielenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: pobielony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	pobielony	pobielony	pobielony	pobielone	pobielona
D.	pobielonego	pobielonego	pobielonego	pobielonego	pobielonej
C.	pobielonemu	pobielonemu	pobielonemu	pobielonemu	pobielonej
B.	pobielonego	pobielonego	pobielony	pobielone	pobieloną
N.	pobielonym	pobielonym	pobielonym	pobielonym	pobieloną
Ms.	pobielonym	pobielonym	pobielonym	pobielonym	pobielonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	pobieleni	pobieleni	pobielone	pobielone
D.	pobielonych	pobielonych	pobielonych	pobielonych
C.	pobielonym	pobielonym	pobielonym	pobielonym
B.	pobielonych	pobielonych	pobielonych	pobielone
N.	pobielonymi	pobielonymi	pobielonymi	pobielonymi
Ms.	pobielonych	pobielonych	pobielonych	pobielonych

odpowiednik aspektowy: pobielać

Składnia

Rz _nieżywotne

pobielić

4. pokryć cyną

Definicja

pokryć cyną powierzchnię metalowego przedmiotu w celu zabezpieczenia go przed korozją

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Przemysł rzemiosło

Połączenia

pobielony garnek, kocioł, kociołek, zbiornik

Cytaty

- Kilka lub kilkanaście garncy śliwek wydrylować z pestek, przebierając robaczywe, włożyć do kotła miedzianego, dobrze pobielonego i gotować z wolna zupełnie bez wody, mieszając ciągle długą drewnianą kopystką.

źródło: NKJP: smakosz: Śliwkobranie, Dziennik Polski, 2000-08-26

Ponadto opracowanie technologii produkcji ceramicznych zbiorników do elektrycznych podgrzewaczy wody pozwoliło zastąpić stosowane w nich dotychczas pobielone zbiorniki żeliwne.

źródło: NKJP: Czesława Rosik-Dulewska: Podstawy gospodarki odpadami, 1999

Musiałem się szybko ubrać, wziąć domową ikonę Matki Boskiej z Dzieciątkiem, pobielony miedziany kociołek i iść do wielkiej studni, by obmyć twarz Bogurodzicy.

źródło: NKJP: Jordan Radiczkow: Opowiadanie, Magazyn Gazety Wyborczej, 1994-08-26

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	pobielę	pobielimy
2 os.	pobielisz	pobielicie
3 os.	pobieli	pobielą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	pobieliłem +(e)m pobielił	pobieliłam +(e)m pobieliła	pobieliłom +(e)m pobieliło	pobieliliśmy +(e)śmy pobielili	pobieliłyśmy +(e)śmy pobieliły
2 os.	pobieliłeś +(e)ś pobielił	pobieliłaś +(e)ś pobieliła	pobieliłoś +(e)ś pobieliło	pobieliliście +(e)ście pobielili	pobieliłyście +(e)ście pobieliły
3 os.	pobielił	pobieliła	pobieliło	pobielili	pobieliły

bezosobnik: pobielono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		pobielmy
2 os.	pobiel	pobielcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	pobieliłbym bym pobielił	pobieliłabym bym pobieliła	pobieliłobym bym pobieliło	pobielilibyśmy byśmy pobielili	pobieliłybyśmy byśmy pobieliły
2 os.	pobieliłbyś byś pobielił	pobieliłabyś byś pobieliła	pobieliłobyś byś pobieliło	pobielilibyście byście pobielili	pobieliłybyście byście pobieliły
3 os.	pobieliłby by pobielił	pobieliłaby by pobieliła	pobieliłoby by pobieliło	pobieliliby by pobielili	pobieliłyby by pobieliły

bezosobnik: pobielono by

bezokolicznik: pobielić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: pobieliwszy

gerundium: pobielenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	pobielenie	pobielenia
D.	pobielenia	pobieleń
C.	pobieleniu	pobieleniom
B.	pobielenie	pobielenia
N.	pobieleniem	pobieleniami
Ms.	pobieleniu	pobieleniach
W.	pobielenie	pobielenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: pobielony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	pobielony	pobielony	pobielony	pobielone	pobielona
D.	pobielonego	pobielonego	pobielonego	pobielonego	pobielonej
C.	pobielonemu	pobielonemu	pobielonemu	pobielonemu	pobielonej
B.	pobielonego	pobielonego	pobielony	pobielone	pobieloną
N.	pobielonym	pobielonym	pobielonym	pobielonym	pobieloną
Ms.	pobielonym	pobielonym	pobielonym	pobielonym	pobielonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	pobieleni	pobieleni	pobielone	pobielone
D.	pobielonych	pobielonych	pobielonych	pobielonych
C.	pobielonym	pobielonym	pobielonym	pobielonym
B.	pobielonych	pobielonych	pobielonych	pobielone
N.	pobielonymi	pobielonymi	pobielonymi	pobielonymi
Ms.	pobielonych	pobielonych	pobielonych	pobielonych

odpowiednik aspektowy: pobielać

Składnia

pobielić

Data ostatniej modyfikacji: 24.03.2010