UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

oczyścić się

Chronologizacja

SStp, SPXVI, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. czyścić

1. z brudu

Definicja

usunąć z siebie brud lub inne niepożądane obiekty

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Pielęgnacja ciała czynności związane z pielęgnacją ciała i ich efekty

Relacje znaczeniowe

synonimy:  wyczyścić się
antonimy:  ubrudzić się

Połączenia

  • organizm oczyścił się
  • oczyścić się z brudu

Cytaty

Powinien wykorzystać ten czas, oczyścić się z łoju i sadzy, które oblazły go podczas drzemki na kuchennej blasze.

źródło: KWSJP: Artur Baniewicz: Pogrzeb czarownicy, 2003

Posłał ów mocz aż do Neapolu, gdzie w pracowni analitycznej zbadano go dokładnie i stwierdzono, że wewnętrzne filtry [...] oczyściły się i są znów całkowicie zdolne do pracy.

źródło: KWSJP: Francesco Jovine: Ziemie Sacramento, 1976

W następnej chwili przypominam sobie, że woda tutaj jest zawsze czysta. Przepływa od powierzchni drogą dość długą, aby oczyścić się w skalnych kanałach i przewodach.

źródło: KWSJP: Maciej Kuczyński: Czeluść, 1972

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. oczyszczę się
oczyścimy się
2 os. oczyścisz się
oczyścicie się
3 os. oczyści się
oczyszczą się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. oczyściłem się
+(e)m się oczyścił
oczyściłam się
+(e)m się oczyściła
oczyściłom się
+(e)m się oczyściło
oczyściliśmy się
+(e)śmy się oczyścili
oczyściłyśmy się
+(e)śmy się oczyściły
2 os. oczyściłeś się
+(e)ś się oczyścił
oczyściłaś się
+(e)ś się oczyściła
oczyściłoś się
+(e)ś się oczyściło
oczyściliście się
+(e)ście się oczyścili
oczyściłyście się
+(e)ście się oczyściły
3 os. oczyścił się
oczyściła się
oczyściło się
oczyścili się
oczyściły się

bezosobnik: oczyszczono się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. oczyśćmy się
2 os. oczyść się
oczyśćcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. oczyściłbym się
bym się oczyścił
oczyściłabym się
bym się oczyściła
oczyściłobym się
bym się oczyściło
oczyścilibyśmy się
byśmy się oczyścili
oczyściłybyśmy się
byśmy się oczyściły
2 os. oczyściłbyś się
byś się oczyścił
oczyściłabyś się
byś się oczyściła
oczyściłobyś się
byś się oczyściło
oczyścilibyście się
byście się oczyścili
oczyściłybyście się
byście się oczyściły
3 os. oczyściłby się
by się oczyścił
oczyściłaby się
by się oczyściła
oczyściłoby się
by się oczyściło
oczyściliby się
by się oczyścili
oczyściłyby się
by się oczyściły

bezosobnik: oczyszczono by się

bezokolicznik: oczyścić się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: oczyściwszy się

gerundium: oczyszczenie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. oczyszczenie się
oczyszczenia się
D. oczyszczenia się
oczyszczeń się
C. oczyszczeniu się
oczyszczeniom się
B. oczyszczenie się
oczyszczenia się
N. oczyszczeniem się
oczyszczeniami się
Ms. oczyszczeniu się
oczyszczeniach się
W. oczyszczenie się
oczyszczenia się

odpowiedniki aspektowe: czyścić się , oczyszczać się

Składnia

bez ograniczeń + oczyścić się +
(z CZEGO)

2. z grzechów

Definicja

pozbyć się niepożądanych elementów

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii

Relacje znaczeniowe

synonimy:  oczyścić się
hiperonimy:  pozbyć się

Połączenia

  • dusza oczyściła się
  • oczyścić się z grzechów, z win

Cytaty

Tylko przez małżeństwo, dobrane przez samego Moona, można bowiem osiągnąć zbawienie i oczyścić się z grzechu pierworodnego.

źródło: Aleksandra Gieros: Werbunek wyznawców Moona, prasa, 2000

Konstantyn idzie najpierw ku Zbytkowi i Rozwiązłości, a potem szuka schronienia u Chrystusa, by oczyścić się przez chrzest [...].

źródło: Aleksander Krawczuk: Julian Apostata, 1987

Poczeka, aż [...] oczyści się z oszustów, i dopiero wtedy do niego wróci.

źródło: Olgierd Lubelski: Kombatanci, konfidenci i agenci, prasa, 1999

Mówił, że ludzkość musi oczyścić się z nienawiści i zła, które stale zagrażają pokojowi.

źródło: Jedność chrześcijan, Dziennik Polski - Świat, 2004-01-18

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. oczyszczę się
oczyścimy się
2 os. oczyścisz się
oczyścicie się
3 os. oczyści się
oczyszczą się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. oczyściłem się
+(e)m się oczyścił
oczyściłam się
+(e)m się oczyściła
oczyściłom się
+(e)m się oczyściło
oczyściliśmy się
+(e)śmy się oczyścili
oczyściłyśmy się
+(e)śmy się oczyściły
2 os. oczyściłeś się
+(e)ś się oczyścił
oczyściłaś się
+(e)ś się oczyściła
oczyściłoś się
+(e)ś się oczyściło
oczyściliście się
+(e)ście się oczyścili
oczyściłyście się
+(e)ście się oczyściły
3 os. oczyścił się
oczyściła się
oczyściło się
oczyścili się
oczyściły się

bezosobnik: oczyszczono się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. oczyśćmy się
2 os. oczyść się
oczyśćcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. oczyściłbym się
bym się oczyścił
oczyściłabym się
bym się oczyściła
oczyściłobym się
bym się oczyściło
oczyścilibyśmy się
byśmy się oczyścili
oczyściłybyśmy się
byśmy się oczyściły
2 os. oczyściłbyś się
byś się oczyścił
oczyściłabyś się
byś się oczyściła
oczyściłobyś się
byś się oczyściło
oczyścilibyście się
byście się oczyścili
oczyściłybyście się
byście się oczyściły
3 os. oczyściłby się
by się oczyścił
oczyściłaby się
by się oczyściła
oczyściłoby się
by się oczyściło
oczyściliby się
by się oczyścili
oczyściłyby się
by się oczyściły

bezosobnik: oczyszczono by się

bezokolicznik: oczyścić się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: oczyściwszy się

gerundium: oczyszczenie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. oczyszczenie się
oczyszczenia się
D. oczyszczenia się
oczyszczeń się
C. oczyszczeniu się
oczyszczeniom się
B. oczyszczenie się
oczyszczenia się
N. oczyszczeniem się
oczyszczeniami się
Ms. oczyszczeniu się
oczyszczeniach się
W. oczyszczenie się
oczyszczenia się

odpowiednik aspektowy: oczyszczać się

Składnia

bez ograniczeń + oczyścić się +
(z CZEGO) + (przez CO)

3. o niebie

Definicja

stać się przejrzystym

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii

Relacje znaczeniowe

synonimy:  przetrzeć się, wyczyścić się

Połączenia

  • woda oczyściła się; niebo, powietrze oczyściło się

Cytaty

Tymczasem niebo oczyściło się z chmur i znów widomy stał się miesiąc, świecący teraz na szczycie nieba lewą połową oblicza, bo prawa była jeszcze ciemna.

źródło: KWSJP: Tadeusz Kudliński: Gniew o Szoszannę, 1963

Gdy zamącisz wodę, z dna unosi się piasek, przegniłe liście, zetlałe łodygi wodorostów, zbełtany nurt obraca się kołem, aż wreszcie oczyści się i uspokoi, odzyskując dawną przejrzystość, a plugastwo spływa, bądź z powrotem opada na dno.

źródło: KWSJP: Ewa Nowacka: Emilia z kwiatem lilii leśnej, 1993

Czekali chwili, kiedy oczyści się powietrze z białego i czerwonego kurzu.

źródło: KWSJP: Romuald Cabaj: Trzebienie lasu, 1967

Powietrze oczyści się.

źródło: KWSJP: Horoskop, Cosmopolitan nr 12, 1999

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. oczyszczę się
oczyścimy się
2 os. oczyścisz się
oczyścicie się
3 os. oczyści się
oczyszczą się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. oczyściłem się
+(e)m się oczyścił
oczyściłam się
+(e)m się oczyściła
oczyściłom się
+(e)m się oczyściło
oczyściliśmy się
+(e)śmy się oczyścili
oczyściłyśmy się
+(e)śmy się oczyściły
2 os. oczyściłeś się
+(e)ś się oczyścił
oczyściłaś się
+(e)ś się oczyściła
oczyściłoś się
+(e)ś się oczyściło
oczyściliście się
+(e)ście się oczyścili
oczyściłyście się
+(e)ście się oczyściły
3 os. oczyścił się
oczyściła się
oczyściło się
oczyścili się
oczyściły się

bezosobnik: oczyszczono się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. oczyśćmy się
2 os. oczyść się
oczyśćcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. oczyściłbym się
bym się oczyścił
oczyściłabym się
bym się oczyściła
oczyściłobym się
bym się oczyściło
oczyścilibyśmy się
byśmy się oczyścili
oczyściłybyśmy się
byśmy się oczyściły
2 os. oczyściłbyś się
byś się oczyścił
oczyściłabyś się
byś się oczyściła
oczyściłobyś się
byś się oczyściło
oczyścilibyście się
byście się oczyścili
oczyściłybyście się
byście się oczyściły
3 os. oczyściłby się
by się oczyścił
oczyściłaby się
by się oczyściła
oczyściłoby się
by się oczyściło
oczyściliby się
by się oczyścili
oczyściłyby się
by się oczyściły

bezosobnik: oczyszczono by się

bezokolicznik: oczyścić się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: oczyściwszy się

gerundium: oczyszczenie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. oczyszczenie się
oczyszczenia się
D. oczyszczenia się
oczyszczeń się
C. oczyszczeniu się
oczyszczeniom się
B. oczyszczenie się
oczyszczenia się
N. oczyszczeniem się
oczyszczeniami się
Ms. oczyszczeniu się
oczyszczeniach się
W. oczyszczenie się
oczyszczenia się

odpowiednik aspektowy: oczyszczać się

Składnia

Rznieżywotny + oczyścić się +
(z CZEGO)

4. z zarzutów

Definicja

uwolnić się od zarzutów lub oskarżeń

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Relacje znaczeniowe

synonimy:  usprawiedliwić się, wybielić się
antonimy:  obciążyć się

Połączenia

  • oczyścić się przed sądem
  • oczyścić się z oskarżeń, z podejrzeń, z pomówień, z zarzutów

Cytaty

Biznes nie oczyścił się z podejrzeń wywołanych wielkimi aferami w USA, a zwłaszcza aferą Enronu, którego szef był w Davos znaną postacią.

źródło: KWSJP: Marek Ostrowski: Galeria z Czarodziejskiej Góry, prasa, 2005

Oskarżony o okradzenie grobu Kazimierza Wielkiego, został aresztowany i pozbawiony podkanclerstwa, a choć później oczyścił się z zarzutów, nigdy już nie odzyskał dawnych zaszczytów i na skromnym stanowisku prepozyta gnieźnieńskiego parał się publicystyką.

źródło: KWSJP: Jadwiga Żylińska: Piastówny i żony Piastów, 1969

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. oczyszczę się
oczyścimy się
2 os. oczyścisz się
oczyścicie się
3 os. oczyści się
oczyszczą się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. oczyściłem się
+(e)m się oczyścił
oczyściłam się
+(e)m się oczyściła
oczyściłom się
+(e)m się oczyściło
oczyściliśmy się
+(e)śmy się oczyścili
oczyściłyśmy się
+(e)śmy się oczyściły
2 os. oczyściłeś się
+(e)ś się oczyścił
oczyściłaś się
+(e)ś się oczyściła
oczyściłoś się
+(e)ś się oczyściło
oczyściliście się
+(e)ście się oczyścili
oczyściłyście się
+(e)ście się oczyściły
3 os. oczyścił się
oczyściła się
oczyściło się
oczyścili się
oczyściły się

bezosobnik: oczyszczono się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. oczyśćmy się
2 os. oczyść się
oczyśćcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. oczyściłbym się
bym się oczyścił
oczyściłabym się
bym się oczyściła
oczyściłobym się
bym się oczyściło
oczyścilibyśmy się
byśmy się oczyścili
oczyściłybyśmy się
byśmy się oczyściły
2 os. oczyściłbyś się
byś się oczyścił
oczyściłabyś się
byś się oczyściła
oczyściłobyś się
byś się oczyściło
oczyścilibyście się
byście się oczyścili
oczyściłybyście się
byście się oczyściły
3 os. oczyściłby się
by się oczyścił
oczyściłaby się
by się oczyściła
oczyściłoby się
by się oczyściło
oczyściliby się
by się oczyścili
oczyściłyby się
by się oczyściły

bezosobnik: oczyszczono by się

bezokolicznik: oczyścić się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: oczyściwszy się

gerundium: oczyszczenie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. oczyszczenie się
oczyszczenia się
D. oczyszczenia się
oczyszczeń się
C. oczyszczeniu się
oczyszczeniom się
B. oczyszczenie się
oczyszczenia się
N. oczyszczeniem się
oczyszczeniami się
Ms. oczyszczeniu się
oczyszczeniach się
W. oczyszczenie się
oczyszczenia się

odpowiednik aspektowy: oczyszczać się

Składnia

Rzosobowy + oczyścić się +
z CZEGO
Data ostatniej modyfikacji: 19.02.2013
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj