Chronologizacja
Na podstawie indeksu haseł
Pochodzenie
1. poruszać się
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | poruszać się |
Cytaty
|
Na krzywej ścianie kaplicy wisiały pod różnymi kątami wielkie, kanciaste reflektory, jeden nie do końca zamocowany wahał się na wietrze [...]. źródło: NKJP: Jacek Dukaj: W kraju niewiernych, 2000 |
|
|
W głębi hallu, przez wahadłowe drzwi (wahało się jedno skrzydło), przecisnął się wraz z tonami orkiestry i wonią frytury pijany facet. źródło: NKJP: Jeremi Przybora: Przymknięte oko opaczności, 1994 |
|
|
Pióro wahało się nad papierem. źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Opowiadania 1974-1979, 1979 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
waham się |
wahamy się |
|||
| 2 os. |
wahasz się |
wahacie się |
|||
| 3 os. |
waha się |
wahają się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
wahałem się +(e)m się wahał |
wahałam się +(e)m się wahała |
wahałom się +(e)m się wahało |
wahaliśmy się +(e)śmy się wahali |
wahałyśmy się +(e)śmy się wahały |
| 2 os. |
wahałeś się +(e)ś się wahał |
wahałaś się +(e)ś się wahała |
wahałoś się +(e)ś się wahało |
wahaliście się +(e)ście się wahali |
wahałyście się +(e)ście się wahały |
| 3 os. |
wahał się |
wahała się |
wahało się |
wahali się |
wahały się |
bezosobnik: wahano się
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę się wahał będę się wahać |
będę się wahała będę się wahać |
będę się wahało będę się wahać |
będziemy się wahali będziemy się wahać |
będziemy się wahały będziemy się wahać |
| 2 os. |
będziesz się wahał będziesz się wahać |
będziesz się wahała będziesz się wahać |
będziesz się wahało będziesz się wahać |
będziecie się wahali będziecie się wahać |
będziecie się wahały będziecie się wahać |
| 3 os. |
będzie się wahał będzie się wahać |
będzie się wahała będzie się wahać |
będzie się wahało będzie się wahać |
będą się wahali będą się wahać |
będą się wahały będą się wahać |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
wahajmy się |
|
| 2 os. |
wahaj się |
wahajcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
wahałbym się bym się wahał |
wahałabym się bym się wahała |
wahałobym się bym się wahało |
wahalibyśmy się byśmy się wahali |
wahałybyśmy się byśmy się wahały |
| 2 os. |
wahałbyś się byś się wahał |
wahałabyś się byś się wahała |
wahałobyś się byś się wahało |
wahalibyście się byście się wahali |
wahałybyście się byście się wahały |
| 3 os. |
wahałby się by się wahał |
wahałaby się by się wahała |
wahałoby się by się wahało |
wahaliby się by się wahali |
wahałyby się by się wahały |
bezosobnik: wahano by się
bezokolicznik: wahać się
imiesłów przysłówkowy współczesny:
wahając się
gerundium: wahanie się
rodzaj gramatyczny: ndk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | wahanie się |
wahania się |
| D. | wahania się |
wahań się |
| C. | wahaniu się |
wahaniom się |
| B. | wahanie się |
wahania się |
| N. | wahaniem się |
wahaniami się |
| Ms. | wahaniu się |
wahaniach się |
| W. | wahanie się |
wahania się |
imiesłów przymiotnikowy czynny: wahający się
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | wahający się |
wahający się |
wahający się |
wahające się |
wahająca się |
| D. | wahającego się |
wahającego się |
wahającego się |
wahającego się |
wahającej się |
| C. | wahającemu się |
wahającemu się |
wahającemu się |
wahającemu się |
wahającej się |
| B. | wahającego się |
wahającego się |
wahający się |
wahające się |
wahającą się |
| N. | wahającym się |
wahającym się |
wahającym się |
wahającym się |
wahającą się |
| Ms. | wahającym się |
wahającym się |
wahającym się |
wahającym się |
wahającej się |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | wahający się |
wahający się |
wahające się |
wahające się |
| D. | wahających się |
wahających się |
wahających się |
wahających się |
| C. | wahającym się |
wahającym się |
wahającym się |
wahającym się |
| B. | wahających się |
wahających się |
wahających się |
wahające się |
| N. | wahającymi się |
wahającymi się |
wahającymi się |
wahającymi się |
| Ms. | wahających się |
wahających się |
wahających się |
wahających się |
odpowiednik aspektowy: wahnąć się
2. zmieniać się
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | kolebać się | |
| hiperonimy: | zmieniać się |
Połączenia
- ciśnienie, temperatura; długość, głębokość, wysokość; koszt, liczba; zużycie paliwa czegoś waha się; zarobki wahają się
Cytaty
|
W Bieszczadach widoczność wahała się od 50 do kilkuset metrów. źródło: NKJP: Zatopione szlaki, Dziennik Polski, 2000-07-18 |
|
|
Wysokość wzniesień waha się między 1,5 a 30,5 m. źródło: NKJP: Wojciech Śmieja: Mołdawia. Przewodnik Turystyczny, 2007 |
|
|
Padał drobny śnieg, temperatura w Kirach wahała się około zera. źródło: NKJP: Michał Jagiełło: Wołanie w górach: wypadki i akcje ratunkowe w Tatrach, 1979 |
|
|
[...] cena złotego na rynku międzybankowym może się wahać o 7 proc. w górę i w dół. źródło: NKJP: Konrad Sadurski: Narodowy Bank Polski, Gazeta Wyborcza, 1997-12-13 |
|
|
Ceny akcji i obligacji stale się wahają. źródło: NKJP: Jerzy Gremba: Zasady inwestowania w pigułce, Gazeta Ubezpieczeniowa, 2000-08-09 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
waham się |
wahamy się |
|||
| 2 os. |
wahasz się |
wahacie się |
|||
| 3 os. |
waha się |
wahają się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
wahałem się +(e)m się wahał |
wahałam się +(e)m się wahała |
wahałom się +(e)m się wahało |
wahaliśmy się +(e)śmy się wahali |
wahałyśmy się +(e)śmy się wahały |
| 2 os. |
wahałeś się +(e)ś się wahał |
wahałaś się +(e)ś się wahała |
wahałoś się +(e)ś się wahało |
wahaliście się +(e)ście się wahali |
wahałyście się +(e)ście się wahały |
| 3 os. |
wahał się |
wahała się |
wahało się |
wahali się |
wahały się |
bezosobnik: wahano się
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę się wahał będę się wahać |
będę się wahała będę się wahać |
będę się wahało będę się wahać |
będziemy się wahali będziemy się wahać |
będziemy się wahały będziemy się wahać |
| 2 os. |
będziesz się wahał będziesz się wahać |
będziesz się wahała będziesz się wahać |
będziesz się wahało będziesz się wahać |
będziecie się wahali będziecie się wahać |
będziecie się wahały będziecie się wahać |
| 3 os. |
będzie się wahał będzie się wahać |
będzie się wahała będzie się wahać |
będzie się wahało będzie się wahać |
będą się wahali będą się wahać |
będą się wahały będą się wahać |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
wahajmy się |
|
| 2 os. |
wahaj się |
wahajcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
wahałbym się bym się wahał |
wahałabym się bym się wahała |
wahałobym się bym się wahało |
wahalibyśmy się byśmy się wahali |
wahałybyśmy się byśmy się wahały |
| 2 os. |
wahałbyś się byś się wahał |
wahałabyś się byś się wahała |
wahałobyś się byś się wahało |
wahalibyście się byście się wahali |
wahałybyście się byście się wahały |
| 3 os. |
wahałby się by się wahał |
wahałaby się by się wahała |
wahałoby się by się wahało |
wahaliby się by się wahali |
wahałyby się by się wahały |
bezosobnik: wahano by się
bezokolicznik: wahać się
imiesłów przysłówkowy współczesny:
wahając się
gerundium: wahanie się
rodzaj gramatyczny: ndk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | wahanie się |
wahania się |
| D. | wahania się |
wahań się |
| C. | wahaniu się |
wahaniom się |
| B. | wahanie się |
wahania się |
| N. | wahaniem się |
wahaniami się |
| Ms. | wahaniu się |
wahaniach się |
| W. | wahanie się |
wahania się |
imiesłów przymiotnikowy czynny: wahający się
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | wahający się |
wahający się |
wahający się |
wahające się |
wahająca się |
| D. | wahającego się |
wahającego się |
wahającego się |
wahającego się |
wahającej się |
| C. | wahającemu się |
wahającemu się |
wahającemu się |
wahającemu się |
wahającej się |
| B. | wahającego się |
wahającego się |
wahający się |
wahające się |
wahającą się |
| N. | wahającym się |
wahającym się |
wahającym się |
wahającym się |
wahającą się |
| Ms. | wahającym się |
wahającym się |
wahającym się |
wahającym się |
wahającej się |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | wahający się |
wahający się |
wahające się |
wahające się |
| D. | wahających się |
wahających się |
wahających się |
wahających się |
| C. | wahającym się |
wahającym się |
wahającym się |
wahającym się |
| B. | wahających się |
wahających się |
wahających się |
wahające się |
| N. | wahającymi się |
wahającymi się |
wahającymi się |
wahającymi się |
| Ms. | wahających się |
wahających się |
wahających się |
wahających się |
odpowiednik aspektowy: wahnąć się
Składnia
|
+ | wahać się | + |
(od CZEGO do CZEGO | między CZYM a CZYM | około CZEGO)
|
3. mieć wątpliwości
Definicja
Noty o użyciu
Zależny bezokolicznik występuje głównie przy czasowniku zaprzeczonym.
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | wagować się |
Połączenia
- wahać się przez chwilę, przez moment
- wahać się przed podjęciem decyzji
- wahać się długo, mocno; wyraźnie
- bardzo, trochę; ciągle; nadal, wciąż się waha
Cytaty
|
Od dawna zaplanowaliśmy, że przyjadę na narty do Polski. Rodzice do ostatniej chwili wahali się, czy mnie puścić. źródło: NKJP: Krystyna Jagiełło: Dziedzice bezprawnej wolności, 2007 |
|
|
Nie wahajmy się - pisał - naruszać praw, jeśli przyspieszy to nasz cel - wygnanie obcych z naszego kraju. źródło: NKJP: Bronisław Świderski, Słowa obcego, 1998 |
|
|
Nie wahając się przed żadnym wydatkiem, grodzono nowe budynki płotami, malowano pordzewiałe dachy, ustawiano bramy. źródło: NKJP: Zofia Kossak: Pożoga, 1996 |
|
|
Syn zawodowego muzyka, wahał się między karierą muzyczną a polityczną. źródło: NKJP: Roma Fiszer: Dariusz Czajka, Gazeta Wyborcza, 1993-08-13 |
|
|
Długo się wahałem, ale w końcu postanowiłem wrócić do kraju. Brakowało mi polskiego światła, polskiej jesieni. źródło: NKJP: Dorota Szwarcman: Wiola moja pani, Polityka, 2003-02-08 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
waham się |
wahamy się |
|||
| 2 os. |
wahasz się |
wahacie się |
|||
| 3 os. |
waha się |
wahają się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
wahałem się +(e)m się wahał |
wahałam się +(e)m się wahała |
wahałom się +(e)m się wahało |
wahaliśmy się +(e)śmy się wahali |
wahałyśmy się +(e)śmy się wahały |
| 2 os. |
wahałeś się +(e)ś się wahał |
wahałaś się +(e)ś się wahała |
wahałoś się +(e)ś się wahało |
wahaliście się +(e)ście się wahali |
wahałyście się +(e)ście się wahały |
| 3 os. |
wahał się |
wahała się |
wahało się |
wahali się |
wahały się |
bezosobnik: wahano się
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę się wahał będę się wahać |
będę się wahała będę się wahać |
będę się wahało będę się wahać |
będziemy się wahali będziemy się wahać |
będziemy się wahały będziemy się wahać |
| 2 os. |
będziesz się wahał będziesz się wahać |
będziesz się wahała będziesz się wahać |
będziesz się wahało będziesz się wahać |
będziecie się wahali będziecie się wahać |
będziecie się wahały będziecie się wahać |
| 3 os. |
będzie się wahał będzie się wahać |
będzie się wahała będzie się wahać |
będzie się wahało będzie się wahać |
będą się wahali będą się wahać |
będą się wahały będą się wahać |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
wahajmy się |
|
| 2 os. |
wahaj się |
wahajcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
wahałbym się bym się wahał |
wahałabym się bym się wahała |
wahałobym się bym się wahało |
wahalibyśmy się byśmy się wahali |
wahałybyśmy się byśmy się wahały |
| 2 os. |
wahałbyś się byś się wahał |
wahałabyś się byś się wahała |
wahałobyś się byś się wahało |
wahalibyście się byście się wahali |
wahałybyście się byście się wahały |
| 3 os. |
wahałby się by się wahał |
wahałaby się by się wahała |
wahałoby się by się wahało |
wahaliby się by się wahali |
wahałyby się by się wahały |
bezosobnik: wahano by się
bezokolicznik: wahać się
imiesłów przysłówkowy współczesny:
wahając się
gerundium: wahanie się
rodzaj gramatyczny: ndk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | wahanie się |
wahania się |
| D. | wahania się |
wahań się |
| C. | wahaniu się |
wahaniom się |
| B. | wahanie się |
wahania się |
| N. | wahaniem się |
wahaniami się |
| Ms. | wahaniu się |
wahaniach się |
| W. | wahanie się |
wahania się |
imiesłów przymiotnikowy czynny: wahający się
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | wahający się |
wahający się |
wahający się |
wahające się |
wahająca się |
| D. | wahającego się |
wahającego się |
wahającego się |
wahającego się |
wahającej się |
| C. | wahającemu się |
wahającemu się |
wahającemu się |
wahającemu się |
wahającej się |
| B. | wahającego się |
wahającego się |
wahający się |
wahające się |
wahającą się |
| N. | wahającym się |
wahającym się |
wahającym się |
wahającym się |
wahającą się |
| Ms. | wahającym się |
wahającym się |
wahającym się |
wahającym się |
wahającej się |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | wahający się |
wahający się |
wahające się |
wahające się |
| D. | wahających się |
wahających się |
wahających się |
wahających się |
| C. | wahającym się |
wahającym się |
wahającym się |
wahającym się |
| B. | wahających się |
wahających się |
wahających się |
wahające się |
| N. | wahającymi się |
wahającymi się |
wahającymi się |
wahającymi się |
| Ms. | wahających się |
wahających się |
wahających się |
wahających się |
Składnia
| Rzosobowy | + | wahać się | + |
(ZDANIE PYTAJNOZALEŻNE)
|
| Rzosobowy | + | wahać się | + |
BEZOKOLICZNIK
|
| Rzosobowy | + | wahać się | + |
(przed CZYM)
|
| Rzosobowy | + | wahać się | + |
(między CZYM a CZYM | między CZYM[sub]pl[/sub])
|