UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

tańczyć

Chronologizacja

XVI w., SPXVI
Na podstawie indeksu haseł.

Pochodzenie

Od: taniec

1. na parkiecie

Definicja

poruszać swoim ciałem w rytm muzyki

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka muzyka

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Czas wolny rozrywka

Relacje znaczeniowe

synonimy:

tańcować

Połączenia

dziewczyny, pary, tancerze, tłumy tańczą
tańczyć breakdance, charlestona, disco, flamenco, kankana, kozaka, krakowiaka, kujawiaka, mazura, menueta, oberka, polkę, poloneza, salsę, sambę, tango, twista, walca, zorbę, zumbę
tańczyć na balu, na dyskotece, na imprezie, na parkiecie, na scenie, na studniówce, na ulicy, na weselu
tańczyć w balecie, w klubie, w zespole; w parach, w rytm; w bieliźnie, w butach na obcasie, w jakimś stroju
tańczył wokół ogniska
tańczyć z radości, ze szczęścia; z dziewczyną, z ukochaną, z żoną
tańczyć boso, nago; dobrze, kiepsko, znakomicie
ktoś kocha, próbuje, uczy się, uwielbia tańczyć
tańczyć i skakać, tańczyć i śmiać się, tańczyć i śpiewać

Cytaty

	Tańczył coraz szybciej i gwałtowniej, jakby melodia, przyspieszająca z każdym taktem aż do niemożliwości, trzymała go w swojej władzy. źródło: NKJP: Paweł Huelle: Weiser Dawidek, 1997
	Dochodziły do niego strzępy rozmów, w dwóch miejscach grała muzyka, pito tam wino i tańczono z głośnym przytupywaniem. źródło: NKJP: Włodzimierz Kowalewski: Światło i lęk, 2003
	Tańczył w amerykańskiej rewii lodowej. źródło: NKJP: Anna Pawlak: Olimpijczycy Polscy sportowcy w latach 1924-1998, 2000
	Ludzie zaczęli tańczyć na ulicach i rozpoczęło się prawdziwe święto. źródło: NKJP: (MIK): Znów sensacja, Gazeta Wrocławska, 2002-06-01

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	tańczę	tańczymy
2 os.	tańczysz	tańczycie
3 os.	tańczy	tańczą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	tańczyłem +(e)m tańczył	tańczyłam +(e)m tańczyła	tańczyłom +(e)m tańczyło	tańczyliśmy +(e)śmy tańczyli	tańczyłyśmy +(e)śmy tańczyły
2 os.	tańczyłeś +(e)ś tańczył	tańczyłaś +(e)ś tańczyła	tańczyłoś +(e)ś tańczyło	tańczyliście +(e)ście tańczyli	tańczyłyście +(e)ście tańczyły
3 os.	tańczył	tańczyła	tańczyło	tańczyli	tańczyły

bezosobnik: tańczono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę tańczył będę tańczyć	będę tańczyła będę tańczyć	będę tańczyło będę tańczyć	będziemy tańczyli będziemy tańczyć	będziemy tańczyły będziemy tańczyć
2 os.	będziesz tańczył będziesz tańczyć	będziesz tańczyła będziesz tańczyć	będziesz tańczyło będziesz tańczyć	będziecie tańczyli będziecie tańczyć	będziecie tańczyły będziecie tańczyć
3 os.	będzie tańczył będzie tańczyć	będzie tańczyła będzie tańczyć	będzie tańczyło będzie tańczyć	będą tańczyli będą tańczyć	będą tańczyły będą tańczyć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		tańczmy
2 os.	tańcz	tańczcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	tańczyłbym bym tańczył	tańczyłabym bym tańczyła	tańczyłobym bym tańczyło	tańczylibyśmy byśmy tańczyli	tańczyłybyśmy byśmy tańczyły
2 os.	tańczyłbyś byś tańczył	tańczyłabyś byś tańczyła	tańczyłobyś byś tańczyło	tańczylibyście byście tańczyli	tańczyłybyście byście tańczyły
3 os.	tańczyłby by tańczył	tańczyłaby by tańczyła	tańczyłoby by tańczyło	tańczyliby by tańczyli	tańczyłyby by tańczyły

bezosobnik: tańczono by

bezokolicznik: tańczyć

imiesłów przysłówkowy współczesny: tańcząc

gerundium: tańczenie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	tańczenie	tańczenia
D.	tańczenia	tańczeń
C.	tańczeniu	tańczeniom
B.	tańczenie	tańczenia
N.	tańczeniem	tańczeniami
Ms.	tańczeniu	tańczeniach
W.	tańczenie	tańczenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: tańczący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tańczący	tańczący	tańczący	tańczące	tańcząca
D.	tańczącego	tańczącego	tańczącego	tańczącego	tańczącej
C.	tańczącemu	tańczącemu	tańczącemu	tańczącemu	tańczącej
B.	tańczącego	tańczącego	tańczący	tańczące	tańczącą
N.	tańczącym	tańczącym	tańczącym	tańczącym	tańczącą
Ms.	tańczącym	tańczącym	tańczącym	tańczącym	tańczącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tańczący	tańczący	tańczące	tańczące
D.	tańczących	tańczących	tańczących	tańczących
C.	tańczącym	tańczącym	tańczącym	tańczącym
B.	tańczących	tańczących	tańczących	tańczące
N.	tańczącymi	tańczącymi	tańczącymi	tańczącymi
Ms.	tańczących	tańczących	tańczących	tańczących

imiesłów przymiotnikowy bierny: tańczony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tańczony	tańczony	tańczony	tańczone	tańczona
D.	tańczonego	tańczonego	tańczonego	tańczonego	tańczonej
C.	tańczonemu	tańczonemu	tańczonemu	tańczonemu	tańczonej
B.	tańczonego	tańczonego	tańczony	tańczone	tańczoną
N.	tańczonym	tańczonym	tańczonym	tańczonym	tańczoną
Ms.	tańczonym	tańczonym	tańczonym	tańczonym	tańczonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tańczeni	tańczeni	tańczone	tańczone
D.	tańczonych	tańczonych	tańczonych	tańczonych
C.	tańczonym	tańczonym	tańczonym	tańczonym
B.	tańczonych	tańczonych	tańczonych	tańczone
N.	tańczonymi	tańczonymi	tańczonymi	tańczonymi
Ms.	tańczonych	tańczonych	tańczonych	tańczonych

odpowiednik aspektowy: zatańczyć

Składnia

Rz_osobowy

tańczyć

(CO)

2. na fali

Definicja

poruszać się szybko, rytmicznie i w sposób przypadkowy

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	tańcować
	hiperonimy:	poruszać się

Połączenia

koń, piłka, światło tańczy; cienie, iskierki, płomienie, promienie tańczą
tańczyć na powierzchni, na ścianie

Cytaty

Przez chwilę tańczył na koniu, mocniej nasadzając swą płócienną czapkę, po czym poderwał go do kłusu, szybko przechodząc w galop.

źródło: NKJP: Jarosław Abramow-Newerly: Młyn w piekarni, 2002

Gdzieś pod sufitem huśtała się sodowa lampa w drucianej siatce, długie cienie tańczyły na laminatach i melaminowych panelach.

źródło: NKJP: Maciej Dajnowski: Promieniowanie reliktowe, 2004

Migotało tam niezwykle jasne światło, odbite od powierzchni sfalowanej wody. Tańczyło na ścianach sprawiając wrażenie, że symbole poruszają się same.

źródło: NKJP: Dawid Zieliński: Manuskrypt, Esensja, nr 02 (LXXIV), 2008

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	tańczę	tańczymy
2 os.	tańczysz	tańczycie
3 os.	tańczy	tańczą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	tańczyłem +(e)m tańczył	tańczyłam +(e)m tańczyła	tańczyłom +(e)m tańczyło	tańczyliśmy +(e)śmy tańczyli	tańczyłyśmy +(e)śmy tańczyły
2 os.	tańczyłeś +(e)ś tańczył	tańczyłaś +(e)ś tańczyła	tańczyłoś +(e)ś tańczyło	tańczyliście +(e)ście tańczyli	tańczyłyście +(e)ście tańczyły
3 os.	tańczył	tańczyła	tańczyło	tańczyli	tańczyły

bezosobnik: tańczono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę tańczył będę tańczyć	będę tańczyła będę tańczyć	będę tańczyło będę tańczyć	będziemy tańczyli będziemy tańczyć	będziemy tańczyły będziemy tańczyć
2 os.	będziesz tańczył będziesz tańczyć	będziesz tańczyła będziesz tańczyć	będziesz tańczyło będziesz tańczyć	będziecie tańczyli będziecie tańczyć	będziecie tańczyły będziecie tańczyć
3 os.	będzie tańczył będzie tańczyć	będzie tańczyła będzie tańczyć	będzie tańczyło będzie tańczyć	będą tańczyli będą tańczyć	będą tańczyły będą tańczyć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		tańczmy
2 os.	tańcz	tańczcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	tańczyłbym bym tańczył	tańczyłabym bym tańczyła	tańczyłobym bym tańczyło	tańczylibyśmy byśmy tańczyli	tańczyłybyśmy byśmy tańczyły
2 os.	tańczyłbyś byś tańczył	tańczyłabyś byś tańczyła	tańczyłobyś byś tańczyło	tańczylibyście byście tańczyli	tańczyłybyście byście tańczyły
3 os.	tańczyłby by tańczył	tańczyłaby by tańczyła	tańczyłoby by tańczyło	tańczyliby by tańczyli	tańczyłyby by tańczyły

bezosobnik: tańczono by

bezokolicznik: tańczyć

imiesłów przysłówkowy współczesny: tańcząc

gerundium: tańczenie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	tańczenie	tańczenia
D.	tańczenia	tańczeń
C.	tańczeniu	tańczeniom
B.	tańczenie	tańczenia
N.	tańczeniem	tańczeniami
Ms.	tańczeniu	tańczeniach
W.	tańczenie	tańczenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: tańczący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tańczący	tańczący	tańczący	tańczące	tańcząca
D.	tańczącego	tańczącego	tańczącego	tańczącego	tańczącej
C.	tańczącemu	tańczącemu	tańczącemu	tańczącemu	tańczącej
B.	tańczącego	tańczącego	tańczący	tańczące	tańczącą
N.	tańczącym	tańczącym	tańczącym	tańczącym	tańczącą
Ms.	tańczącym	tańczącym	tańczącym	tańczącym	tańczącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tańczący	tańczący	tańczące	tańczące
D.	tańczących	tańczących	tańczących	tańczących
C.	tańczącym	tańczącym	tańczącym	tańczącym
B.	tańczących	tańczących	tańczących	tańczące
N.	tańczącymi	tańczącymi	tańczącymi	tańczącymi
Ms.	tańczących	tańczących	tańczących	tańczących

odpowiednik aspektowy: zatańczyć

Składnia

tańczyć

GDZIE

Frazeologizmy

coś lata przed oczami komuś
coś tańczy przed oczami komuś
ktoś tańczy, jak mu ktoś zagra
ktoś tańczy tak, jak ktoś zagra
wieś tańczy i śpiewa
wieś tańczy, wieś śpiewa
wirujący derwisz
tańczący derwisz
wirujący derwisze
tańczący derwisze

Data ostatniej modyfikacji: 19.04.2018