UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wymienić

Chronologizacja

1 połowa XV w., SStp

Pochodzenie

Zob.  mienić (się)  (<  psł.  *měna 'zmiana, zamiana')

1. nazwiska

Definicja

mówiąc lub pisząc, podać jakąś nazwę lub nazwisko albo pewną liczbę elementów jednego rodzaju kolejno jeden po drugim

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język

Relacje znaczeniowe

synonimy:  wypomnieć

Połączenia

  • premier, prezydent, przewodniczący wymienił
  • wymienić autorów, członków, postaci; książki; grupy, zespoły; kraje, miasta, miejscowości; firmy, instytucje, inwestycje, organizacje, podmioty, placówki, spółki; imiona, nazwiska; dziedziny, nazwy, tytuły, zadania, zagadnienia, zjawiska; cechy, elementy, formy, grzechy, składniki, wady, zalety; aspekty, czynniki, działania, kategorię, kryteria, objawy, obszary, okoliczności, opcje, metody, poglądy, powody, przypadki, rodzaje, techniki, warunki, zasady, zastosowania, zmienne, źródła; ceny, kwoty
  • wymienić na przykład
  • wymienić w artykule, w dokumencie, w dziele, w przepisie, w raporcie, w tekście, w umowie, w ustawie; w klauzuli, w tabeli, w załączniku; w punktach
  • wymienić we wstępie
  • wymienić z imienia, z nazwiska; z pamięci
  • wymienić później, uprzednio, wcześniej; niżej, powyżej, tutaj, wyżej; jednym tchem; przykładowo
  • należy, trzeba, warto, wypada, wystarczy; umieć; zamierzać wymienić
  • wymienić i scharakteryzować
  • nie sposób wymienić

Cytaty

Na koniec wymienił nazwiska sześciu dziennikarzy, do których Rada ma największe zastrzeżenia [...].

źródło: NKJP: Tomasz Maćkowiak: SŁOWACJA. Wolna Europa może stracić licencję, Gazeta Wyborcza, 1996-01-11

Teraz wymienimy i scharakteryzujemy różne rodzaje ryzyka inwestycyjnego, nie tylko w odniesieniu do obligacji.

źródło: NKJP: Krzysztof Jajuga, Teresa Jajuga:Inwestycje: instrumenty finansowe, ryzyko finansowe, inżynieria finansowa, 1996

To wielki zastęp świętych – znanych i nieznanych – przez których Pan w ciągu dziejów otworzył przed nami Ewangelię i przewracał jej strony. Następnie ich wymienił: Wystarczy pomyśleć o takich postaciach, jak: św. Benedykt, św. Franciszek z Asyżu, św. Teresa z Avila, św. Ignacy Loyola, św. Karol Boromeusz [...].

źródło: NKJP: Luigi Accattoli, tłum. o. Tomasz Duszyc OFMCap: Benedykt XVI o Ojcu Pio, Głos Ojca Pio, 2005-10

Mogę udostępnić któryś z niżej wymienionych filmów w zamian za interesujące mnie tytuły.

źródło: NKJP: dEiMoS: WYMIANA! divx'ów =) (ftp za ftp / 45 filmów), Usenet -- pl.rec.film, 2001-07-21

Prof. Gordon McVie z European Institute of Oncology w Mediolanie, podczas zakończonego na początku września międzynarodowego sympozjum poświęconego wczesnemu rozpoznawaniu chorób, wymienił jednym tchem: - Tytoń, nadmiar kalorii, siedzący tryb życia, ale także... tlen!

źródło: NKJP: Paweł Walewski: Kuracje na wieczną młodość, Polityka, 2006-09-23

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wymienię
 wymienimy
2 os. wymienisz
 wymienicie
3 os. wymieni
 wymienią

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wymieniłem
+(e)m wymienił
 wymieniłam
+(e)m wymieniła
 wymieniłom
+(e)m wymieniło
 wymieniliśmy
+(e)śmy wymienili
 wymieniłyśmy
+(e)śmy wymieniły
2 os. wymieniłeś
+(e)ś wymienił
 wymieniłaś
+(e)ś wymieniła
 wymieniłoś
+(e)ś wymieniło
 wymieniliście
+(e)ście wymienili
 wymieniłyście
+(e)ście wymieniły
3 os. wymienił
 wymieniła
 wymieniło
 wymienili
 wymieniły

bezosobnik: wymieniono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wymieńmy
2 os. wymień
 wymieńcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wymieniłbym
bym wymienił
 wymieniłabym
bym wymieniła
 wymieniłobym
bym wymieniło
 wymienilibyśmy
byśmy wymienili
 wymieniłybyśmy
byśmy wymieniły
2 os. wymieniłbyś
byś wymienił
 wymieniłabyś
byś wymieniła
 wymieniłobyś
byś wymieniło
 wymienilibyście
byście wymienili
 wymieniłybyście
byście wymieniły
3 os. wymieniłby
by wymienił
 wymieniłaby
by wymieniła
 wymieniłoby
by wymieniło
 wymieniliby
by wymienili
 wymieniłyby
by wymieniły

bezosobnik: wymieniono by

bezokolicznik: wymienić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wymieniwszy

gerundium: wymienienie

imiesłów przymiotnikowy bierny: wymieniony

odpowiednik aspektowy: wymieniać

Składnia

Rzosobowy + wymienić +
KOGO/CO
Rzosobowy + wymienić +
MOWA WPROST

2. pieniądze

Definicja

powodować, że w określonym miejscu jakiś obiekt zostaje zastąpiony przez inny

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny funkcjonowanie urządzeń i maszyn

Połączenia

  • wymienić członków czegoś; dowód osobisty; pieniądze, dolary; podłogę, produkt, sprzęt, towar; drzwi, instalację, okna, podłogę, rury, zamki, żarówkę; olej, samochód; części
  • wymienić na nowy

Cytaty

Zgodnie z rządowym projektem minister będzie mógł wymienić członków rad w kasach, dzięki czemu zapewni sobie w nich faktyczną władzę.

źródło: NKJP: Paweł Walewski: Fundusz Wszelkiej Szczęśliwości, Polityka, nr 2337, 2002-02-16

Podłogę wymieniono i przez 10 lat było dobrze. Rok temu klepki znów zaczęły odstawać. Po osuszeniu, przybito je gwoździkami do belek pod podłogą.

źródło: NKJP Piotr Kanikowski: Lekcje przetrwania, Gazeta Wrocławska, 2003-03-11

Wszyscy właściciele aut chłodzonych płynami, a mający podczas lata wodę w chłodnicy, muszą wymienić ją na odpowiedni płyn chłodzący.

źródło: NKJP: (mt): Wypastuj i sprawdź akumulator, Gazeta Krakowska, 2003-10-22

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wymienię
 wymienimy
2 os. wymienisz
 wymienicie
3 os. wymieni
 wymienią

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wymieniłem
+(e)m wymienił
 wymieniłam
+(e)m wymieniła
 wymieniłom
+(e)m wymieniło
 wymieniliśmy
+(e)śmy wymienili
 wymieniłyśmy
+(e)śmy wymieniły
2 os. wymieniłeś
+(e)ś wymienił
 wymieniłaś
+(e)ś wymieniła
 wymieniłoś
+(e)ś wymieniło
 wymieniliście
+(e)ście wymienili
 wymieniłyście
+(e)ście wymieniły
3 os. wymienił
 wymieniła
 wymieniło
 wymienili
 wymieniły

bezosobnik: wymieniono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wymieńmy
2 os. wymień
 wymieńcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wymieniłbym
bym wymienił
 wymieniłabym
bym wymieniła
 wymieniłobym
bym wymieniło
 wymienilibyśmy
byśmy wymienili
 wymieniłybyśmy
byśmy wymieniły
2 os. wymieniłbyś
byś wymienił
 wymieniłabyś
byś wymieniła
 wymieniłobyś
byś wymieniło
 wymienilibyście
byście wymienili
 wymieniłybyście
byście wymieniły
3 os. wymieniłby
by wymienił
 wymieniłaby
by wymieniła
 wymieniłoby
by wymieniło
 wymieniliby
by wymienili
 wymieniłyby
by wymieniły

bezosobnik: wymieniono by

bezokolicznik: wymienić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wymieniwszy

gerundium: wymienienie

imiesłów przymiotnikowy bierny: wymieniony

odpowiednik aspektowy: wymieniać

Składnia

bez ograniczeń + wymienić +
KOGO/CO + (na KOGO/CO)

3. coś z kimś na coś

Definicja

dać coś komuś, w zamian przyjmując coś innego

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Biznes handel i usługi

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Czas wolny hobby i zainteresowania

Cytaty

Ogłaszają się tutaj kolekcjonerzy, hobbyści i hodowcy z całego kraju. To właśnie w serwisie Gratka. pl najłatwiej wymienić znaczki czy karty telefoniczne.

źródło: NKJP: PARA: Zbierać każdy może, Trybuna Śląska, 2001-04-14

Na przykład, jeśli mieli nadmiar margaryny, chcieli ją wymienić na inną żywność lub na inny potrzebny przedmiot.

źródło: NKJP: Anna Pawełczyńska: Wartości a przemoc: zarys socjologicznej problematyki Oświęcimia, 1995

Żeby kupić część Polsatu, Agora mogłaby wymienić z nim akcje.

źródło: Internet: www.edgp.gazetaprawna.pl

Ukłonili się, uścisnęli sobie dłonie, wymienili wizytówki. Hunt zaprowadził gościa do salonu. -

źródło: NKJP: Jacek Dukaj: Czarne oceany, 2001

Działacze Wyzwoleńczej Armii Kosowa (WAK) wymienili dwóch serbskich zakładników w zamian za siedmiu Albańczyków.

źródło: NKJP: Kruchy rozejm, Dziennik Polski, 1998-11-14

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wymienię
 wymienimy
2 os. wymienisz
 wymienicie
3 os. wymieni
 wymienią

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wymieniłem
+(e)m wymienił
 wymieniłam
+(e)m wymieniła
 wymieniłom
+(e)m wymieniło
 wymieniliśmy
+(e)śmy wymienili
 wymieniłyśmy
+(e)śmy wymieniły
2 os. wymieniłeś
+(e)ś wymienił
 wymieniłaś
+(e)ś wymieniła
 wymieniłoś
+(e)ś wymieniło
 wymieniliście
+(e)ście wymienili
 wymieniłyście
+(e)ście wymieniły
3 os. wymienił
 wymieniła
 wymieniło
 wymienili
 wymieniły

bezosobnik: wymieniono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wymieńmy
2 os. wymień
 wymieńcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wymieniłbym
bym wymienił
 wymieniłabym
bym wymieniła
 wymieniłobym
bym wymieniło
 wymienilibyśmy
byśmy wymienili
 wymieniłybyśmy
byśmy wymieniły
2 os. wymieniłbyś
byś wymienił
 wymieniłabyś
byś wymieniła
 wymieniłobyś
byś wymieniło
 wymienilibyście
byście wymienili
 wymieniłybyście
byście wymieniły
3 os. wymieniłby
by wymienił
 wymieniłaby
by wymieniła
 wymieniłoby
by wymieniło
 wymieniliby
by wymienili
 wymieniłyby
by wymieniły

bezosobnik: wymieniono by

bezokolicznik: wymienić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wymieniwszy

gerundium: wymienienie

imiesłów przymiotnikowy bierny: wymieniony

odpowiednik aspektowy: wymieniać

Składnia

Rzosobowy + wymienić +
CO + (z KIM) + (na CO)

4. uprzejmości

Definicja

wykonać w stosunku do siebie nawzajem pewne czynności, bliżej scharakteryzowane następującym rzeczownikiem, w wyniku czego jedna osoba czegoś doświadcza od drugiej lub coś poznaje

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Połączenia

  • wymienić spojrzenia, uściski; doświadczenia, informacje, poglądy

Cytaty

Obecni na zebraniu wymienili posępne spojrzenia.

źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Kamień na szczycie Kroniki Drugiego Kręgu Księga II, 2002

Mówi, że widzieli się może parę razy na jakichś zebraniach, wymienili niezobowiązujące uściski dłoni, jakieś zdawkowe słowa.

źródło: NKJP: Mariusz Urbanek: Zły Tyrmand, 2007

Szedł więc krawiec Kujawski, już nieco uspokojony, odwiedzić sędziego, wymienić z nim pogląd na sytuację

źródło: NKJP: Andrzej Szczypiorski: Początek, 1986

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wymienię
 wymienimy
2 os. wymienisz
 wymienicie
3 os. wymieni
 wymienią

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wymieniłem
+(e)m wymienił
 wymieniłam
+(e)m wymieniła
 wymieniłom
+(e)m wymieniło
 wymieniliśmy
+(e)śmy wymienili
 wymieniłyśmy
+(e)śmy wymieniły
2 os. wymieniłeś
+(e)ś wymienił
 wymieniłaś
+(e)ś wymieniła
 wymieniłoś
+(e)ś wymieniło
 wymieniliście
+(e)ście wymienili
 wymieniłyście
+(e)ście wymieniły
3 os. wymienił
 wymieniła
 wymieniło
 wymienili
 wymieniły

bezosobnik: wymieniono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wymieńmy
2 os. wymień
 wymieńcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wymieniłbym
bym wymienił
 wymieniłabym
bym wymieniła
 wymieniłobym
bym wymieniło
 wymienilibyśmy
byśmy wymienili
 wymieniłybyśmy
byśmy wymieniły
2 os. wymieniłbyś
byś wymienił
 wymieniłabyś
byś wymieniła
 wymieniłobyś
byś wymieniło
 wymienilibyście
byście wymienili
 wymieniłybyście
byście wymieniły
3 os. wymieniłby
by wymienił
 wymieniłaby
by wymieniła
 wymieniłoby
by wymieniło
 wymieniliby
by wymienili
 wymieniłyby
by wymieniły

bezosobnik: wymieniono by

bezokolicznik: wymienić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wymieniwszy

gerundium: wymienienie

imiesłów przymiotnikowy bierny: wymieniony

odpowiednik aspektowy: wymieniać

Składnia

Rzosobowy + wymienić +
CO + (z KIM)
Rzpl + wymienić +
CO
Data ostatniej modyfikacji: 08.09.2016
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN