Chronologizacja
Pochodzenie
psł. *polmykъ 'płomień'
Forma prasłowiańska od psł. *polmy z nawarstwieniem strukturalnego przyrostka *-kъ (przynoszącego wyraz do innego typu deklinacyjnego, jak np. grzebyk , promyk ); wyraz pierwotnie nie był zdrobnieniem (Bor); zob. płomień
1. ogień
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii temperatura i ogień
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | płomień |
Połączenia
- błękitny, czerwony, fioletowy, niebieskawy, niebieski, różowy, zielony, złoty, żółtawy, żółty; delikatny, krótki, mały, nieśmiały, nikły, słaby, wątły; betlejemski, naftowy, świeczkowy płomyk; białe, pomarańczowe, rude, sine; diabelskie, migotliwe płomyki
- płomyk gazu, kaganka, lampki, lampy, latarek, latarni, łuczywa, ognia, pochodni, świecy, świeczki, zapalniczki, zapałki; płomyki ogniska
- płomyk z zapalniczki
- płomyk w kloszu, w lampie, w piecu, w piecyku
- płomyki albo dom
- blask, ruch płomyka; języki, tańce płomyków
- płomyk drga, oświetla, przygasa, świeci; płomyki roziskrzają się, skaczą
- przydusić, zapalić, zgasić płomyk; zdusić płomyki; zdmuchnięcie płomyka
- trzaskać płomykami
- dmuchać na płomyk
- nikły jak płomyk
- zatrzepotać, zgasnąć jak płomyk; drżeć, świecić w słońcu jak płomyki
Cytaty
|
Po chwili zabłysła żółtym płomykiem lampa naftowa. źródło: NKJP: Alfons Filar: Śladami tatrzańskich kurierów, 1995 |
|
|
Istvan podpiera głowę rękami, wpatruje się w migotliwe tańce płomyków, drewno przepalone pęka i garstka iskier pomyka w mroczny lej komina. źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Kamienne tablice, 1966 |
|
|
Ten po znalezieniu się na miejscu pożaru przytomnie odciął prąd, a następnie wziął do ręki... gaśnicę pianową, by przy jej pomocy zdusić płomyki ognia. źródło: NKJP: A.Fidrysiak: Pożar na stacji paliw w Ciechanowie: Dwa oblicza zagrożenia, Tygodnik Ciechanowski, 2002-07-28 |
|
|
Dla podtrzymania uczucia potrzebna jest nadzieja, nawet tak nikła jak płomyk świecy. źródło: NKJP: Jerzy Stawiński: Piszczyk, 1997 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | płomyk |
płomyki |
|
| D. | płomyka |
płomyków |
|
| C. | płomykowi |
płomykom |
|
| B. | płomyk |
płomyki |
|
| N. | płomykiem |
płomykami |
|
| Ms. | płomyku |
płomykach |
|
| W. | płomyku |
płomyki |
2. uczucie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | uczucie |
Połączenia
- płomyk nadziei, nienawiści, radości, zazdrości; szyderstwa, pasji, tradycji, złośliwości
- płomyk w oczach
- podtrzymywać, zgasić płomyk czegoś
Cytaty
|
[...] podtrzymywali płomyk nadziei na zmiany wiodące ku nieznanemu lub ku czemuś, od czego Kościół powinien - wedle Jana Pawła II - trzymać się z daleka. źródło: NKJP: Artur Domosławski: Testament dla nowego świata, Gazeta Wyoborcza, 1999-02-20 |
|
|
Nie wiedzieli, że na tym skrawku górskiej ziemi między dwoma morzami niebawem zgaśnie każdy płomyk radości. źródło: NKJP: Krystyna Kurczab-Redlich: Głową o mur Kremla, 2007 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | płomyk |
płomyki |
|
| D. | płomyka |
płomyków |
|
| C. | płomykowi |
płomykom |
|
| B. | płomyk |
płomyki |
|
| N. | płomykiem |
płomykami |
|
| Ms. | płomyku |
płomykach |
|
| W. | płomyku |
płomyki |
Składnia
|
+ | płomyk | + |
CZEGO
|
3. znicz
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia śmierć
Połączenia
- płomyki pamięci
- płomyki rozbłysły
- zapalić płomyki
Cytaty
|
[...] cmentarze zapełniły się wczoraj ludźmi, którzy przyszli zapalić płomyki pamięci na grobach najbliższych oraz tych, którzy zasłużyli na powszechny szacunek. źródło: NKJP: Pamięć o tych, co odeszli, Dziennik Polski, 2000-11-02 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | płomyk |
płomyki |
|
| D. | płomyka |
płomyków |
|
| C. | płomykowi |
płomykom |
|
| B. | płomyk |
płomyki |
|
| N. | płomykiem |
płomykami |
|
| Ms. | płomyku |
płomykach |
|
| W. | płomyku |
płomyki |