-
1.
smuga światła -
CZŁOWIEK I PRZYRODA
Niebo i wszechświat
słońce i księżyc, pory dnia
KATEGORIE FIZYCZNE
Cechy i właściwości materii
kolory i światło -
synonimy: promyk
-
- biały, blady, błękitny, czarny, jaskrawy, karmazynowy, złoty; ciepły, gorący, ostry, palący; cienki, wąski, wątły; księżycowy, słoneczny; ostatni, pierwszy promień; barwne, cytrynowe, czerwone, różowe, złociste, złotawe; ogniste, piekące, silne; nikłe; poranne, wczesne, wiosenne; szkodliwe promienie; promienie świetlne
- promień blasku, światła; gwiazdy, księżyca, słońca, świtu, wiosny, zorzy; promienie lampy, poranka
- promienie ze słońca
- promienie i snopy
- blask, snop; dopływ, dostęp, przepuszczalność, zasięg; szkodliwość, wpływ; nadmiar promieni
- alergia, nadwrażliwość na promienie
- ochrona, osłona przed promieniami
- promień pada na coś; promienie odbijają się, przedzierają się, przenikają coś, wpadają przez okno
- odbijać, pochłaniać, przepuszczać, skupiać; wysyłać promienie
- spoglądać w promienie
- chronić przed promieniami
- błyszczeć, lśnić w promieniach
-
Zszedłem na dół i po chwili zajadałem, pod gołym niebem i w ciepłych promieniach słońca, rybę z frytkami.
źródło: NKJP: Dziennikarze z krajów Unii o Polsce i Polakach, Tygodnik Ciechanowski, 2004-05-08
Słoneczny obraz zmienił się, ściemniał, mrok rozświetlał tylko wąski promień światła, rzucany przez ręczną latarkę.
źródło: NKJP: Zygmunt Miłoszewski: Domofon, 2005
[...] całość pomalowana jest czarną farbą, która bardzo dobrze pochłania promienie słoneczne i zamienia je w ciepło.
źródło: NKJP: Iwona Rojek: Ujarzmili słońce... po gospodarsku, Echo Dnia, 2005-08-11
Za oknem błyszczał w promieniach zachodzącego Słońca niebosiężny główny budynek Ministerstwa Kolonii [...].
źródło: NKJP: Jacek Dukaj: W kraju niewiernych, 2000
Są osoby cierpiące na nadwrażliwość na promienie słoneczne (fotodermatoza) lub o skórze bardzo bladej [...].
źródło: NKJP: Małgorzata Lorkowska: Złocista karnacja jesienią i zimą, Magazyn nr 45 dodatek do Gazety Wyborczej nr 266, 1996-11-15
-
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
liczba pojedyncza liczba mnoga M. promień
promienie
D. promienia
promieni
C. promieniowi
promieniom
B. promień
promienie
N. promieniem
promieniami
Ms. promieniu
promieniach
W. promieniu
promienie
-
psł. *pormy 'pasmo, taśma, splot, wiązka (włókna, włosów)'
Forma prasłowiańska od psł. *porti 'pruć, drzeć'; B l.p. *pormenь, z przyrostkiem *-men-; pierwotne znaczenie: 'coś oddartego, pasmo, taśma, splot'; znaczenie 'smuga światła, promień' wtórne; liczne współczesne znaczenia specjalistyczne są neosemantyzmami pod wpływem terminów naukowych w różnych językach.