Jak korzystać ze słownika?

konać

Hasło ma wiele znaczeń,
wybierz to, które Cię interesuje

1. o rannym

  • Definicja

    1.

    książk.  znajdować się w stanie poprzedzającym śmierć i przybliżać się do momentu śmierci
  • Kwalifikacja tematyczna

    CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA

    Bieg życia

    śmierć

  • Relacje znaczeniowe
    synonimy:  ktoś dokonuje żywota
    ktoś schodzi z tego świata
    ktoś wyciąga kopyta
  • Połączenia
    • ranny kona
    • konać na krzyżu, na czyichś rękach
    • konać przez wiele dni, przez wiele godzin
    • konać w bólach, w męczarniach
    • konać z jękiem, z krzykiem, z uśmiechem; z głodu, z wyczerpania
  • Cytaty

    Niejedną śmierć widziałem, niejeden człowiek konał na moich rękach, ale dziś pierwszy raz w życiu płakałem.

    źródło: NKJP: Ariadna Lewańska: Sonata dla Natalii, 1965

    Konając, poczuł przez chwilę ogarniające go ze wszech stron ciepło i wielką jasność.

    źródło: KWSJP: Olga Tokarczuk: Podróż ludzi księgi, 1993

    [...] śmierć nie nadchodziła łatwo ani prędko. Jeńcy konali w drgawkach jeszcze cały dzień, a czasem nawet dwa.

    źródło: NKJP: Andrzej Anonimus: Nie nadaje się, przecież to jeszcze szczeniak, 1999

    Prześladowani i bici, kryli się po lasach i uroczyskach. Przelewali dla mnie krew i żywcem płonęli na stosach, konając w męczarniach.

    źródło: NKJP: Andrzej Sarwa: Strzyga, 2006

    Po drugiej stronie wodospadu konał pudel z przetrąconym kręgosłupem.

    źródło: NKJP: Joanna Bator: Piaskowa Góra, 2009
  • Odmiana

    część mowy: czasownik

    aspekt: niedokonany

    Tryb oznajmujący

    Czas teraźniejszy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. konam
    		 konamy
    2 os. konasz
    		 konacie
    3 os. kona
    		 konają

    Czas przeszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. konałem
    +(e)m konał
    		 konałam
    +(e)m konała
    		 konałom
    +(e)m konało
    		 konaliśmy
    +(e)śmy konali
    		 konałyśmy
    +(e)śmy konały
    2 os. konałeś
    +(e)ś konał
    		 konałaś
    +(e)ś konała
    		 konałoś
    +(e)ś konało
    		 konaliście
    +(e)ście konali
    		 konałyście
    +(e)ście konały
    3 os. konał
    		 konała
    		 konało
    		 konali
    		 konały

    bezosobnik: konano

    Czas przyszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. będę konał
    będę konać
    		 będę konała
    będę konać
    		 będę konało
    będę konać
    		 będziemy konali
    będziemy konać
    		 będziemy konały
    będziemy konać
    2 os. będziesz konał
    będziesz konać
    		 będziesz konała
    będziesz konać
    		 będziesz konało
    będziesz konać
    		 będziecie konali
    będziecie konać
    		 będziecie konały
    będziecie konać
    3 os. będzie konał
    będzie konać
    		 będzie konała
    będzie konać
    		 będzie konało
    będzie konać
    		 będą konali
    będą konać
    		 będą konały
    będą konać

    Tryb rozkazujący

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. konajmy
    2 os. konaj
    		 konajcie

    Tryb warunkowy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. konałbym
    bym konał
    		 konałabym
    bym konała
    		 konałobym
    bym konało
    		 konalibyśmy
    byśmy konali
    		 konałybyśmy
    byśmy konały
    2 os. konałbyś
    byś konał
    		 konałabyś
    byś konała
    		 konałobyś
    byś konało
    		 konalibyście
    byście konali
    		 konałybyście
    byście konały
    3 os. konałby
    by konał
    		 konałaby
    by konała
    		 konałoby
    by konało
    		 konaliby
    by konali
    		 konałyby
    by konały

    bezosobnik: konano by

    bezokolicznik: konać

    imiesłów przysłówkowy współczesny: konając

    gerundium: konanie

    imiesłów przymiotnikowy czynny: konający

    odpowiednik aspektowy: skonać

  • Składnia
    Rzżywotny + konać +
    (JAK)
  • Pochodzenie

    psł. *konati 'kończyć, doprowadzać do końca, wykonywać'