kochać - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

1.

czuć, że jakaś osoba jest nam bardzo bliska, i troszczyć się o nią, mając na uwadze jej dobro i szczęście

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Stany psychiczne człowieka

emocje i uczucia

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Relacje międzyludzkie

określenia relacji międzyludzkich

Połączenia

Bóg; człowiek; dziecko, dziewczyna, kobieta, mężczyzna; babcia, mama, matka, ojciec; mąż kocha; ludzie; rodzice, Polacy; wszyscy kochają
kochać Boga, Jezusa; mamę, matkę, ojca, rodziców; siostrę, brata; babcię, dziadka; męża, żonę; córkę, syna; rodzinę; bliźniego, drugiego człowieka; kobietę; ludzi; młodzież; papieża; siebie
kochać miłością bezinteresowną, czystą, rodzicielską...
kochać bez wzajemności; bez względu na coś
kochać do końca życia
kochać od dzieciństwa, od dziecka, od zawsze
kochać przez całe życie
kochać za coś
kochać z wzajemnością
bezgranicznie; gorąco; mocno, strasznie; prawdziwie, szczerze; potajemnie kochać; kochać bezwarunkowo; mądrze; głęboko; całym sercem; szalenie; wiecznie; nieszczęśliwie;
kochać bez pamięci, do szaleństwa; z całego serca; nad życie, nade wszystko; za bardzo, mimo wszystko; na swój sposób, na wzór Chrystusa, Syna Bożego..; na zabój; po swojemu; w sposób dojrzały
kochać jak brata
chcieć, pragnąć; móc, musieć; potrafić, umieć; zaczynać kochać
kochać i akceptować, kochać i być kochanym, kochać i cenić, kochać i cierpieć, kochać i cieszyć się, kochać i czcić, kochać i czekać, kochać i nienawidzić, kochać i podziwiać, kochać i pożądać, kochać i pragnąć, kochać i rozpieszczać, kochać i troszczyć się, kochać i rozumieć, kochać i służyć, kochać i szanować, kochać i uwielbiać, kochać i walczyć, kochać i wierzyć, kochać i wspierać, kochać i wymagać
ciągle, nadal, wciąż; zawsze; trochę kochać

Cytaty

	Księżniczka Gizela kochała go [...] bez wzajemności. źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Opowiadania i donosy 1980-1989, 1995
	– Kocham cię i zawsze będę cię kochał – mówił Jacek. – Ja też cię kocham – odpowiadała Marianna, a jej oczy błyszczały jak diamenty. źródło: NKJP: Joanna Rudniańska: Gwiazdka w hotelu Forum, Gazeta Krakowska, 2005-12-23
	Na tym chyba polega miłość - odpowiedział po chwili namysłu i nagle uświadomił sobie, że to prawda. Kochałby Albanę nawet siwą i pomarszczoną, tak jak nie przestał kochać matki. źródło: NKJP: Iwona Surmik: Ostatni smok, 2005
	Był ostatnim żyjącym z 16 dowódców Dywizjonu 303. Koledzy i przyjaciele kochali pułkownika za szczerość, serdeczność i życzliwość. źródło: NKJP: (MS): Nie myślał o śmierci, Dziennik Polski - Kraj, 2001-09-06
	Jeśli potrafimy kochać prawdziwie, szczerze i gorąco, wówczas nietrudno będzie nam dostrzec obok nas innych. Wtedy podzielimy się z drugim człowiekiem chlebem, okażemy mu pomoc, współczucie. źródło: NKJP: Bożena Olszewska: Kilka drogowskazów na zycie, Wychowawca , 2005-05

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	kocham	kochamy
2 os.	kochasz	kochacie
3 os.	kocha	kochają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	kochałem +(e)m kochał	kochałam +(e)m kochała	kochałom +(e)m kochało	kochaliśmy +(e)śmy kochali	kochałyśmy +(e)śmy kochały
2 os.	kochałeś +(e)ś kochał	kochałaś +(e)ś kochała	kochałoś +(e)ś kochało	kochaliście +(e)ście kochali	kochałyście +(e)ście kochały
3 os.	kochał	kochała	kochało	kochali	kochały

bezosobnik: kochano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę kochał będę kochać	będę kochała będę kochać	będę kochało będę kochać	będziemy kochali będziemy kochać	będziemy kochały będziemy kochać
2 os.	będziesz kochał będziesz kochać	będziesz kochała będziesz kochać	będziesz kochało będziesz kochać	będziecie kochali będziecie kochać	będziecie kochały będziecie kochać
3 os.	będzie kochał będzie kochać	będzie kochała będzie kochać	będzie kochało będzie kochać	będą kochali będą kochać	będą kochały będą kochać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		kochajmy
2 os.	kochaj	kochajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	kochałbym bym kochał	kochałabym bym kochała	kochałobym bym kochało	kochalibyśmy byśmy kochali	kochałybyśmy byśmy kochały
2 os.	kochałbyś byś kochał	kochałabyś byś kochała	kochałobyś byś kochało	kochalibyście byście kochali	kochałybyście byście kochały
3 os.	kochałby by kochał	kochałaby by kochała	kochałoby by kochało	kochaliby by kochali	kochałyby by kochały

bezosobnik: kochano by

bezokolicznik: kochać

imiesłów przysłówkowy współczesny: kochając

gerundium: kochanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	kochanie	kochania
D.	kochania	kochań
C.	kochaniu	kochaniom
B.	kochanie	kochania
N.	kochaniem	kochaniami
Ms.	kochaniu	kochaniach
W.	kochanie	kochania

imiesłów przymiotnikowy czynny: kochający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	kochający	kochający	kochający	kochające	kochająca
D.	kochającego	kochającego	kochającego	kochającego	kochającej
C.	kochającemu	kochającemu	kochającemu	kochającemu	kochającej
B.	kochającego	kochającego	kochający	kochające	kochającą
N.	kochającym	kochającym	kochającym	kochającym	kochającą
Ms.	kochającym	kochającym	kochającym	kochającym	kochającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	kochający	kochający	kochające	kochające
D.	kochających	kochających	kochających	kochających
C.	kochającym	kochającym	kochającym	kochającym
B.	kochających	kochających	kochających	kochające
N.	kochającymi	kochającymi	kochającymi	kochającymi
Ms.	kochających	kochających	kochających	kochających

imiesłów przymiotnikowy bierny: kochany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	kochany	kochany	kochany	kochane	kochana
D.	kochanego	kochanego	kochanego	kochanego	kochanej
C.	kochanemu	kochanemu	kochanemu	kochanemu	kochanej
B.	kochanego	kochanego	kochany	kochane	kochaną
N.	kochanym	kochanym	kochanym	kochanym	kochaną
Ms.	kochanym	kochanym	kochanym	kochanym	kochanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	kochani	kochani	kochane	kochane
D.	kochanych	kochanych	kochanych	kochanych
C.	kochanym	kochanym	kochanym	kochanym
B.	kochanych	kochanych	kochanych	kochane
N.	kochanymi	kochanymi	kochanymi	kochanymi
Ms.	kochanych	kochanych	kochanych	kochanych

Składnia

Rz_osobowy

+

kochać

+

KOGO

Pochodzenie

płn. psł. *kochati

Prawdopodobnie jest to ekspresywny wariant psł. * kosati 'dotykać, poruszać' (> 'delikatnie dotykać, głaskać' > 'pieścić, dogadzać' > 'sprawiać komuś przyjemność, okazywać przychylne uczucia, miłować').