topór

  • narzędzie przypominające kształtem siekierę, składające się z ostrza osadzonego na drewnianym trzonku, służące do ścinania oraz rąbania kogoś lub czegoś, dawniej używane jako broń
  • CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA

    Praca

    materiały i narzędzia pracy


    CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

    Wojsko i wojna

    broń


    CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

    Tradycja

    świat dawnych epok i wydarzenia historyczne

    • katowski, rzeźnicki; kamienny, krzemienny, żelazny; dwuręczny, obusieczny, podwójny; ciężki, długi, ogromny, potężny, szeroki, wielki; ostry; krwawy topór; topór bojowy, ciesielski; jednoręczny
    • topór drwala, kata, rzeźnika
    • topór na ramieniu; topór w dłoni, w ręku
    • topór i miecz, topór i młot, topór i pień, topór i piła, topór i siekiera, topór i tarcza
    • topór ciął, spadł/spada, wisi
    • używać topora
    • chwycić, podnieść/podnosić, trzymać, unieść, wziąć; ostrzyć topór
    • odrąbać, ściąć/ścinać coś; machać, posługiwać się, walczyć, walić toporem
    • chwycić za topór
    • paść pod toporem
  • Następnie przyszła pora na tarczę, topór bojowy i inne części uzbrojenia – wspomina pasjonat.

    źródło: NKJP: Adam Bloch: Wiking z Kręga, Tygodnik Tucholski, 2003

    Ów konserwator miał chyba niewielkie pojęcie o sztuce średniowiecza, bo malarz, który zasugerowałby grzeszny związek między księciem a opatem, niechybnie trafiłby pod katowski topór.

    źródło: NKJP: Joanna Podgórska: Rada na zdradę, Polityka, 2006-06-17

    Zamiast niego udało mu się wyszarpnąć z drucianych uchwytów strażacki topór z podwójnym ostrzem.

    źródło: NKJP: Piotr Siemion: Niskie łąki, 2000

  • część mowy: rzeczownik

    rodzaj gramatyczny: m3

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    M. topór
    topory
    D. topora
    toporów
    C. toporowi
    toporom
    B. topór
    topory
    N. toporem
    toporami
    Ms. toporze
    toporach
    W. toporze
    topory
  • psł. *toporъ 'siekiera'

    Na podstawie zestawień z śr.-pers. tabrak, n.pers. teber, kurd. tefer 'siekiera' brana jest pod uwagę możliwość zapożyczenia z iran. *tapara- 'siekiera, topór'. Teoretycznie prawdopodobna wydaje się i rodzimość wyrazu: derywat z przyrostkiem *-orъ od psł. *tepti 'uderzać (także ostrym narzędziem)'. Słabym punktem tej hipotezy jest jednak brak poświadczeń paralelnych nazw narzędzi z tym przyrostkiem.