Jak korzystać ze słownika?

ocaleć

  • Definicja
    książk.  uniknąć śmierci, zniszczenia lub innego nieszczęścia albo niekorzystnej zmiany
  • Kwalifikacja tematyczna

    ATEMATYCZNY

  • Relacje znaczeniowe
    synonimy:  uratować się
  • Połączenia
    • budowla, książka ocalała; dzieło, miasto, pokolenie ocalało; pamiątki ocalały
    • ocaleć od głodu, od represji, od zagłady
    • ocaleć przed inwazją, przed katastrofą
    • ocaleć z bitwy, z kataklizmu, z katastrofy, z masakry, z obozu, z pogromu, z powstania, z wojny, z zamachu
  • Cytaty

    Co się stało z małym Bernsteinem? Ocalał z pogromu Hucisk? - spytałem. - Nie, nie ocalał.

    źródło: KWSJP: Leopold Buczkowski: Czarny potok, 1959

    Nieliczni ranni, którzy ocaleli z tego kotła grozy i przygnali, bełkocąc bez ładu i składu, do szpitala [...] w tę noc żółtą od łuny pożaru, nie mogli odtąd znieść warkotu samolotów.

    źródło: KWSJP: Maria Jarochowska: Najgorsza chwila życia, 1959

    Wrócili potem do swoich stron rodzinnych i rozpoczęli nowe życie, dźwigając z gruzów i zgliszczy zburzone miasta i sioła. W ten oto sposób ocalało od zagłady pokolenie wywodzące się od Beniamina.

    źródło: KWSJP: Zenon Kosidowski: Opowieści biblijne, 1963

    Paczków szczęśliwie ocalał od większych zniszczeń w czasie II wojny światowej.

    źródło: KWSJP: Lech Szaraniec: Górny Śląsk, 1997

    […] na przedpolach Warszawy rozegrała się tamtego sierpnia jedna z tych bitew, które decydują o losach świata i kształtują historię. Przy kompletnej obojętności, a nawet niechęci Europy bitwa przyniosła jej ocalenie przed bolszewizmem.

    źródło: KWSJP: Jerzy Surdykowski: Duch Rzeczypospolitej, 1989
  • Odmiana

    część mowy: czasownik

    aspekt: dokonany

    Tryb oznajmujący

    Czas przyszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. ocaleję
    		 ocalejemy
    2 os. ocalejesz
    		 ocalejecie
    3 os. ocaleje
    		 ocaleją

    Czas przeszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. ocalałem
    +(e)m ocalał
    		 ocalałam
    +(e)m ocalała
    		 ocalałom
    +(e)m ocalało
    		 ocaleliśmy
    +(e)śmy ocaleli
    		 ocalałyśmy
    +(e)śmy ocalały
    2 os. ocalałeś
    +(e)ś ocalał
    		 ocalałaś
    +(e)ś ocalała
    		 ocalałoś
    +(e)ś ocalało
    		 ocaleliście
    +(e)ście ocaleli
    		 ocalałyście
    +(e)ście ocalały
    3 os. ocalał
    		 ocalała
    		 ocalało
    		 ocaleli
    		 ocalały

    bezosobnik: ocalano

    Tryb rozkazujący

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. ocalejmy
    2 os. ocalej
    		 ocalejcie

    Tryb warunkowy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. ocalałbym
    bym ocalał
    		 ocalałabym
    bym ocalała
    		 ocalałobym
    bym ocalało
    		 ocalelibyśmy
    byśmy ocaleli
    		 ocalałybyśmy
    byśmy ocalały
    2 os. ocalałbyś
    byś ocalał
    		 ocalałabyś
    byś ocalała
    		 ocalałobyś
    byś ocalało
    		 ocalelibyście
    byście ocaleli
    		 ocalałybyście
    byście ocalały
    3 os. ocalałby
    by ocalał
    		 ocalałaby
    by ocalała
    		 ocalałoby
    by ocalało
    		 ocaleliby
    by ocaleli
    		 ocalałyby
    by ocalały

    bezosobnik: ocalano by

    bezokolicznik: ocaleć

    imiesłów przysłówkowy uprzedni: ocalawszy

    gerundium: ocalenie

  • Składnia
    bez ograniczeń + ocaleć +
    z CZEGO | od CZEGO | przed CZYM
  • Pochodzenie

    Od:  psł.  *cělěti 'stawać się całym, zdrowym, goić się' z przedrostkiem o-; zob.  cały 

CHRONOLOGIZACJA:
SL
SWil
SJPWar
SJPDor
SJPSz
SJPDun
ISJP
PSWP
USJP
CHRONOLOGIZACJA POKAŻ WSZYSTKO
Data ostatniej modyfikacji: 17.09.2014