obrus
-
ozdobny kawałek tkaniny, którym przykrywa się stół - mebel
-
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA
Najbliższe środowisko życia człowieka
meble i wystrój wnętrz -
- adamaszkowy, ceratowy, koronkowy, papierowy; haftowany; biały, śnieżnobiały, zielony...; czysty, poplamiony, świeży, wykrochmalony, wyprasowany; świąteczny obrus; obrus plamoodporny
- obrus na stół
- obrus na ołtarzu, na stole
- obrusy i serwetki, obrusy i serwety
- rąbek; biel obrusa
- siano spod obrusa
- plama na obrusie
- coś nakryte, przykryte obrusem
- wyciągnąć coś spod obrusa
- coś rozsypane na obrusie
-
Duży stół w salonie przykryty był białym obrusem.
źródło: NKJP: Marek Krajewski: Koniec świata w Breslau, 2003
Wtedy to w Sali Senatorskiej na Wawelu stoły wyłożono zamówionymi specjalnie adamaszkowymi obrusami, wykonanymi w saskich tkalniach [...].
źródło: NKJP: (WAK): Kto kupi królewski obrus?, Dziennik Polski, 2001-09-07
Panie szyją nie tylko obrusy i serwetki, ale także haleczki, wszystkie białe zdobione koronkami.
źródło: NKJP: Lidia Cichocka: Siostra Małgorzata daje nadzieję, Echo Dnia, 2006-12-22
Łyżkę prowadzimy od siebie do końca talerza, podnosimy ją przy końcu talerza i niesiemy do ust nad nim; jeżeli coś z łyżki kapnie, to nie zrobi plamy na obrusie ani na ubraniu.
źródło: NKJP: Tadeusz Rojek: Jak to się je: savoir-vivre przy stole, 1994
Pokój przeistoczył się w mgnieniu oka. Stał się obszerną jadalnią. Stół pośrodku nie był nakryty obrusem.
źródło: NKJP: Stanisław Lem: Fiasko, 1987
-
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
liczba pojedyncza liczba mnoga M. obrus
obrusy
D. obrusa
rzadziej obrusu
obrusów
C. obrusowi
obrusom
B. obrus
obrusy
N. obrusem
obrusami
Ms. obrusie
obrusach
W. obrusie
obrusy
-
psł. *o(b)brusъ 'kawałek materiału do wycierania, ścierka (do rąk)'
Forma prasłowiańska jest rzeczownikiem odczasownikowym od przedrostkowego *o(b)brusiti 'otrzeć, obtoczyć, oczyścić powierzchnię' od psł. *brusiti 'trzeć, ścierać, szlifować' (stąd też st.pol. brusić 'ostrzyć osełką, kamieniem, szlifować' oraz w pierwszym zapisanym polskim zdaniu pobruszę 'pomielę na żarnach' (Bor).