-
6.
książk. powodować postępujące pogarszanie się zdrowia jakiejś osoby lub stanu czegoś -
KATEGORIE FIZYCZNE
Cechy i właściwości materii
jakość i intensywność -
- choroba, rak, robak czegoś; korupcja toczy; korniki, robaki toczą coś
-
Sądy republiki weimarskiej, skażone nie ukrywaną stronniczością w sprawach politycznych, toczył rak korupcji.
źródło: NKJP: Franciszek Ryszka: Noc i mgła: Niemcy w okresie hitlerowskim, 1997
Zaczyna jednak być widoczne, że pomiędzy nich zakrada się niezgoda i toczy ich od środka.
źródło: KWSJP: Jacek Chudy: Terroryści na pokładzie: Detektyw, 1999, nr 4
Wszelako podniecenie owych tygodni, tocząca go niepewność, pożegnanie z Jenny i Karolem [...], wszystko to nie mogło poprawić stanu jego zdrowia.
źródło: KWSJP: Gerhard Menzel: Gorzkie są ostatnie krople, 1965
Zaskwierczało wilgotne próchno, zatrzeszczało toczone przez korniki drzewo, zaśmierdziały osmalone włosy na zaciśniętych pięściach.
źródło: KWSJP: Dušan Kalić: Brzeg bez słońca, 1976
I w tej właśnie chwili postawiłam sobie pytanie, które - jestem tego pewna - Rock stojąc w tym miejscu powtarzał sobie wielokrotnie w dniach, kiedy toczył go śmiertelny wirus.
źródło: KWSJP: Jola Czaderska-Hayek: Mój Hollywood, 1990
-
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. toczę
toczymy
2 os. toczysz
toczycie
3 os. toczy
toczą
Czas przeszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. toczyłem
+(e)m toczył
toczyłam
+(e)m toczyła
toczyłom
+(e)m toczyło
toczyliśmy
+(e)śmy toczyli
toczyłyśmy
+(e)śmy toczyły
2 os. toczyłeś
+(e)ś toczył
toczyłaś
+(e)ś toczyła
toczyłoś
+(e)ś toczyło
toczyliście
+(e)ście toczyli
toczyłyście
+(e)ście toczyły
3 os. toczył
toczyła
toczyło
toczyli
toczyły
bezosobnik: toczono
Czas przyszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. będę toczył
będę toczyć
będę toczyła
będę toczyć
będę toczyło
będę toczyć
będziemy toczyli
będziemy toczyć
będziemy toczyły
będziemy toczyć
2 os. będziesz toczył
będziesz toczyć
będziesz toczyła
będziesz toczyć
będziesz toczyło
będziesz toczyć
będziecie toczyli
będziecie toczyć
będziecie toczyły
będziecie toczyć
3 os. będzie toczył
będzie toczyć
będzie toczyła
będzie toczyć
będzie toczyło
będzie toczyć
będą toczyli
będą toczyć
będą toczyły
będą toczyć
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. toczmy
2 os. tocz
toczcie
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. toczyłbym
bym toczył
toczyłabym
bym toczyła
toczyłobym
bym toczyło
toczylibyśmy
byśmy toczyli
toczyłybyśmy
byśmy toczyły
2 os. toczyłbyś
byś toczył
toczyłabyś
byś toczyła
toczyłobyś
byś toczyło
toczylibyście
byście toczyli
toczyłybyście
byście toczyły
3 os. toczyłby
by toczył
toczyłaby
by toczyła
toczyłoby
by toczyło
toczyliby
by toczyli
toczyłyby
by toczyły
bezosobnik: toczono by
bezokolicznik: toczyć
imiesłów przysłówkowy współczesny: tocząc
gerundium: toczenie
liczba pojedyncza liczba mnoga M. toczenie
toczenia
D. toczenia
toczeń
C. toczeniu
toczeniom
B. toczenie
toczenia
N. toczeniem
toczeniami
Ms. toczeniu
toczeniach
W. toczenie
toczenia
imiesłów przymiotnikowy czynny: toczący
liczba pojedyncza m1 m2 m3 n1, n2 ż M. toczący
toczący
toczący
toczące
tocząca
D. toczącego
toczącego
toczącego
toczącego
toczącej
C. toczącemu
toczącemu
toczącemu
toczącemu
toczącej
B. toczącego
toczącego
toczący
toczące
toczącą
N. toczącym
toczącym
toczącym
toczącym
toczącą
Ms. toczącym
toczącym
toczącym
toczącym
toczącej
liczba mnoga p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe M. toczący
toczący
toczące
toczące
D. toczących
toczących
toczących
toczących
C. toczącym
toczącym
toczącym
toczącym
B. toczących
toczących
toczących
toczące
N. toczącymi
toczącymi
toczącymi
toczącymi
Ms. toczących
toczących
toczących
toczących
imiesłów przymiotnikowy bierny: toczony
liczba pojedyncza m1 m2 m3 n1, n2 ż M. toczony
toczony
toczony
toczone
toczona
D. toczonego
toczonego
toczonego
toczonego
toczonej
C. toczonemu
toczonemu
toczonemu
toczonemu
toczonej
B. toczonego
toczonego
toczony
toczone
toczoną
N. toczonym
toczonym
toczonym
toczonym
toczoną
Ms. toczonym
toczonym
toczonym
toczonym
toczonej
liczba mnoga p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe M. toczeni
toczeni
toczone
toczone
D. toczonych
toczonych
toczonych
toczonych
C. toczonym
toczonym
toczonym
toczonym
B. toczonych
toczonych
toczonych
toczone
N. toczonymi
toczonymi
toczonymi
toczonymi
Ms. toczonych
toczonych
toczonych
toczonych
-
Rznieżywotny + toczyć + KOGO/CO -
psł. *točiti 'powodować, że coś płynie, ciecze’, ‘przesuwać coś nadając mu ruch obrotowy’, ‘obrabiać przedmiot obracając go'
W genetycznej więzi (regularna opozycja samogłoski rdzennej *e : *o) z psł. *tekti (zob. ciec).