Jak korzystać ze słownika?

toczyć

Hasło ma wiele znaczeń,
wybierz to, które Cię interesuje

3. gwinty

  • Definicja

    3.

    wytwarzać przedmioty o kształcie okrągłym lub walcowanym, używając do tego odpowiednich urządzeń lub działając w odpowiedni sposób
  • Kwalifikacja tematyczna

    CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA

    Praca

    rodzaje pracy

  • Połączenia
    • toczyć gwinty, nakrętki, pociski, tarcze, tuleje, śruby; dzbany, naczynia
    • toczony w drewnie, w metalu
  • Cytaty

    Ale dopiero od połowy VI wieku artyści zaczynają się interesować warsztatami, gdzie wyrabiano broń, toczono i malowano naczynia, rzeźbiono lub odlewano posągi, wyrabiano meble, szyto obuwie...

    źródło: KWSJP: Maria Nowicka: Z dziejów malarstwa greckiego i rzymskiego, 1988

    Pracował na tokarce, toczył pociski do dział kaliber 155.

    źródło: KWSJP: Stanisława Górnikiewicz: Lwy z Westerplatte, 1983

    W skansenie gimnazjaliści toczyli garnki i wyplatali wiklinę.

    źródło: NKJP: (AnKa): Garncarstwo w praktyce, Gazeta Krakowska, 2001-10-26

    Zdobiono także stolarskim sposobem ławy, ich oparcia, grzbiety półek. Pod wpływem mebli fabrycznych i stolarki małomiasteczkowej pojawiały się detale toczone: kule, kolumienki.

    źródło: NKJP: Aleksander Jackowski: Polska sztuka ludowa, 1974

    Na trumnie były - widać to na zdjęciu - ornamenty i chyba rękojeść zakończona toczonymi w szlachetnym metalu gałkami.

    źródło: NKJP: Grobowy kamień i rzeczy porządek, Gazeta Wyborcza, 1998-08-07

  • Odmiana

    część mowy: czasownik

    aspekt: niedokonany

    Tryb oznajmujący

    Czas teraźniejszy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. toczę
    		 toczymy
    2 os. toczysz
    		 toczycie
    3 os. toczy
    		 toczą

    Czas przeszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. toczyłem
    +(e)m toczył
    		 toczyłam
    +(e)m toczyła
    		 toczyłom
    +(e)m toczyło
    		 toczyliśmy
    +(e)śmy toczyli
    		 toczyłyśmy
    +(e)śmy toczyły
    2 os. toczyłeś
    +(e)ś toczył
    		 toczyłaś
    +(e)ś toczyła
    		 toczyłoś
    +(e)ś toczyło
    		 toczyliście
    +(e)ście toczyli
    		 toczyłyście
    +(e)ście toczyły
    3 os. toczył
    		 toczyła
    		 toczyło
    		 toczyli
    		 toczyły

    bezosobnik: toczono

    Czas przyszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. będę toczył
    będę toczyć
    		 będę toczyła
    będę toczyć
    		 będę toczyło
    będę toczyć
    		 będziemy toczyli
    będziemy toczyć
    		 będziemy toczyły
    będziemy toczyć
    2 os. będziesz toczył
    będziesz toczyć
    		 będziesz toczyła
    będziesz toczyć
    		 będziesz toczyło
    będziesz toczyć
    		 będziecie toczyli
    będziecie toczyć
    		 będziecie toczyły
    będziecie toczyć
    3 os. będzie toczył
    będzie toczyć
    		 będzie toczyła
    będzie toczyć
    		 będzie toczyło
    będzie toczyć
    		 będą toczyli
    będą toczyć
    		 będą toczyły
    będą toczyć

    Tryb rozkazujący

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. toczmy
    2 os. tocz
    		 toczcie

    Tryb warunkowy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. toczyłbym
    bym toczył
    		 toczyłabym
    bym toczyła
    		 toczyłobym
    bym toczyło
    		 toczylibyśmy
    byśmy toczyli
    		 toczyłybyśmy
    byśmy toczyły
    2 os. toczyłbyś
    byś toczył
    		 toczyłabyś
    byś toczyła
    		 toczyłobyś
    byś toczyło
    		 toczylibyście
    byście toczyli
    		 toczyłybyście
    byście toczyły
    3 os. toczyłby
    by toczył
    		 toczyłaby
    by toczyła
    		 toczyłoby
    by toczyło
    		 toczyliby
    by toczyli
    		 toczyłyby
    by toczyły

    bezosobnik: toczono by

    bezokolicznik: toczyć

    imiesłów przysłówkowy współczesny: tocząc

    gerundium: toczenie

    imiesłów przymiotnikowy czynny: toczący

    imiesłów przymiotnikowy bierny: toczony

    odpowiednik aspektowy: utoczyć

  • Składnia
    bez ograniczeń + toczyć +
    CO
  • Pochodzenie

    psł. *točiti 'powodować, że coś płynie, ciecze’, ‘przesuwać coś nadając mu ruch obrotowy’, ‘obrabiać przedmiot obracając go'

    W genetycznej więzi (regularna opozycja samogłoski rdzennej *e : *o) z psł. *tekti (zob. ciec).