cnota - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

1.

książk. cecha, skłonność lub umiejętność uznawana za zaletę człowieka ze względów etycznych

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Ocena i wartościowanie

prawdy i wartości życiowe

Relacje znaczeniowe

synonimy:

przymiot
zaleta

Połączenia

heroiczna, wielka cnota; cnoty boskie, chrześcijańskie, ewangeliczne; etyczne, moralne; kardynalne, teologiczne; nadprzyrodzone; główne; ludzkie, mieszczańskie, obywatelskie, patriotyczne, rycerskie, żołnierskie; małżeńskie, rodzinne
cnota cierpliwości, czystości, męstwa, milczenia, miłosierdzia, miłości, nadziei, patriotyzmu, pokory, posłuszeństwa, powściągliwości, pracowitości, prawdomówności, roztropności, skromności, sprawiedliwości, ubóstwa, umiarkowania, wiary, wierności, wstrzemięźliwości; panowania nad sobą; cnoty charakteru; człowieka; kandydata na ołtarze; Jana Pawła II, Maryi, Ojca Pio, siostry Faustyny
cnoty i cuda, cnoty i grzechy, cnoty i obyczaje, cnoty i postawy, cnoty i przymioty, cnoty i przywary, cnoty i umiejętności, cnoty i wady, cnoty i wartości, cnoty i występki, cnoty i zalety, cnoty i zasługi
akt cnoty; heroiczność; uosobienie, wzór; brak, zanik cnót
pełny, pełen cnót
praktykować cnoty; pielęgnowanie, rozwijanie cnót
uważać, uznawać coś za cnotę
ćwiczyć się, doskonalić się w cnocie cierpliwości, pracowitości, uczciwości...

Cytaty

	Istnieje [...] wielka potrzeba odkłamania naszego życia w różnych zakresach. Trzeba przywrócić niezastąpione niczym miejsce cnocie prawdomówności. Trzeba, by ona kształtowała życie rodzin, środowisk, społeczeństwa, środków przekazu, kultury, polityki i ekonomii” źródło: NKJP: Wojciech Chudy: Prawdomówność słów, czynów i postaw „lekarstwem” na zło społeczne, Wychowawca, 2006-02
	Męstwo jest cnotą moralną, która zapewnia wytrwałość w trudnościach i stałość w dążeniu do dobra. Umacnia decyzję opierania się pokusom i przezwyciężania przeszkód w życiu moralnym. źródło: NKJP: Zdzisław Józef Kijas: Znalazłem perłę, 2010
	Cnota miłości zaś daje człowiekowi umiejętność i zdolności do miłowania niewidzialnego Boga oraz do miłowania każdego człowieka – nawet nieprzyjaciela – ze względu na Boga. źródło: NKJP: Ojciec Bonifacy: Kropla ku życiu wiecznemu, Mazowieckie To i Owo, 2007-11-02
	Jan III Sobieski otaczał niezwykłą czcią pamięć o wielkim pradziadku hetmanie Stanisławie Żółkiewskim, który był dla niego symbolem najwyższych cnót żołnierskich i obywatelskich. źródło: NKJP: Stanisław Sławomir Nicieja: Twierdze kresowe Rzeczypospolitej , 2006
	[...]w 1745 roku Benedykt XIV postanowił, że kandydat na świętego musi być obdarzony wszystkimi cnotami w stopniu heroicznym, przy czym prawodawca kierował się tu starym tomistycznym podziałem na trzy cnoty teologiczne (wiara, nadzieja, miłość) oraz cztery cnoty kardynalne (roztropność, sprawiedliwość, umiarkowanie, męstwo). źródło: NKJP: Zbigniew Mikołejko: Żywoty świętych poprawione, 2004

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	cnota	cnoty
D.	cnoty	cnót

C.	cnocie	cnotom
B.	cnotę	cnoty
N.	cnotą	cnotami
Ms.	cnocie	cnotach
W.	cnoto	cnoty

Składnia

	+	cnota	+	(CZEGO)
	+	cnota	+	(JAKA)

Pochodzenie

płn. psł. *čьstьnota 'cześć, honor; uczciwość'