opiekować się

  • zajmować się troskliwie jakąś osobą lub rzeczą, dbając o jej potrzeby lub dobry stan
  • CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

    Relacje międzyludzkie

    określenia relacji międzyludzkich


    CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA

    Najbliższe środowisko życia człowieka

    czynności związane z codziennym życiem w domu

    • opiekować się babcią, córką, dziadkiem, matką, ojcem, rodzicami, rodziną, synem, wnukami, żoną; dzieckiem, chłopcami, niemowlętami, staruszkami; człowiekiem, ludźmi, osobami; biednymi, chorymi, rannymi, ubogimi; młodymi, słabszymi; sierotami; uchodźcami; zespołem; zwierzętami; biblioteką, domem, mieszkaniem
    • opiekować się troskliwie
  • Hilda opiekowała się dziadkiem, jak zawsze z troskliwością i oddaniem.

    źródło: NKJP: Witold Turant: Przygoda na Tylnej Mariackiej, 2009

    Na mnie [...] spadał obowiązek opiekowania się synem Heni Mietkiem i jej chorym mężem umierającym na gruźlicę.

    źródło: NKJP: Wiesław Kępiński: Sześćdziesiąty pierwszy, 2006

    Kobiety opiekującej się dzieckiem w wieku do czterech lat nie wolno bez jej zgody zatrudniać w godzinach nadliczbowych ani w porze nocnej, jak również delegować poza stałe miejsce pracy.

    źródło: NKJP: Kodeks pracy, 1974

    Pani Małgosi, która opiekuje się psami, kotami i ptactwem, rybacy z Dźwirzyna przywieźli niedawno pięć kociąt, które znaleźli w kutrze wywróconym w czasie sztormu.

    źródło: NKJP: Agata Augusiak: Cztery złote za kilogram życia, Gazeta Wyborcza, 1995-12-12

    Ja będę pracował i studiował, a ty będziesz studiować i opiekować się domem.

    źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki: Kronika wypadków miłosnych, 1974

  • część mowy: czasownik

    aspekt: niedokonany

    Tryb oznajmujący

    Czas teraźniejszy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. opiekuję się
    opiekujemy się
    2 os. opiekujesz się
    opiekujecie się
    3 os. opiekuje się
    opiekują się

    Czas przeszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. opiekowałem się
    +(e)m się opiekował
    opiekowałam się
    +(e)m się opiekowała
    opiekowałom się
    +(e)m się opiekowało
    opiekowaliśmy się
    +(e)śmy się opiekowali
    opiekowałyśmy się
    +(e)śmy się opiekowały
    2 os. opiekowałeś się
    +(e)ś się opiekował
    opiekowałaś się
    +(e)ś się opiekowała
    opiekowałoś się
    +(e)ś się opiekowało
    opiekowaliście się
    +(e)ście się opiekowali
    opiekowałyście się
    +(e)ście się opiekowały
    3 os. opiekował się
    opiekowała się
    opiekowało się
    opiekowali się
    opiekowały się

    bezosobnik: opiekowano się

    Czas przyszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. będę się opiekował
    będę się opiekować
    będę się opiekowała
    będę się opiekować
    będę się opiekowało
    będę się opiekować
    będziemy się opiekowali
    będziemy się opiekować
    będziemy się opiekowały
    będziemy się opiekować
    2 os. będziesz się opiekował
    będziesz się opiekować
    będziesz się opiekowała
    będziesz się opiekować
    będziesz się opiekowało
    będziesz się opiekować
    będziecie się opiekowali
    będziecie się opiekować
    będziecie się opiekowały
    będziecie się opiekować
    3 os. będzie się opiekował
    będzie się opiekować
    będzie się opiekowała
    będzie się opiekować
    będzie się opiekowało
    będzie się opiekować
    będą się opiekowali
    będą się opiekować
    będą się opiekowały
    będą się opiekować

    Tryb rozkazujący

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. opiekujmy się
    2 os. opiekuj się
    opiekujcie się

    Tryb warunkowy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. opiekowałbym się
    bym się opiekował
    opiekowałabym się
    bym się opiekowała
    opiekowałobym się
    bym się opiekowało
    opiekowalibyśmy się
    byśmy się opiekowali
    opiekowałybyśmy się
    byśmy się opiekowały
    2 os. opiekowałbyś się
    byś się opiekował
    opiekowałabyś się
    byś się opiekowała
    opiekowałobyś się
    byś się opiekowało
    opiekowalibyście się
    byście się opiekowali
    opiekowałybyście się
    byście się opiekowały
    3 os. opiekowałby się
    by się opiekował
    opiekowałaby się
    by się opiekowała
    opiekowałoby się
    by się opiekowało
    opiekowaliby się
    by się opiekowali
    opiekowałyby się
    by się opiekowały

    bezosobnik: opiekowano by się

    bezokolicznik: opiekować się

    imiesłów przysłówkowy współczesny: opiekując się

    gerundium: opiekowanie się

    imiesłów przymiotnikowy czynny: opiekujący się

  • bez ograniczeń + opiekować się +
    KIM/CZYM
  • Zob. opieka

CHRONOLOGIZACJA:
SPXVI
SJPXVII
STR
SL
SWil
SJPWar
SJPDor
SJPSz
SJPDun
ISJP
PSWP
USJP
Data ostatniej modyfikacji: 18.10.2012