Chronologizacja
Pochodzenie
psł. *pustyńi 'pusty, niezamieszkały teren, pustka, pustkowie'
1. piasek
Definicja
Noty o użyciu
Używane w nazwach własnych, np. Pustynia Syryjska , Pustynia Judzka .
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia ukształtowanie terenu
CZŁOWIEK I PRZYRODA Pogoda klimat
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | teren |
Połączenia
- afgańska, afrykańska, arabska, australijska, egipska, iracka, libijska, syryjska; piaszczysta, skalista; bezludna, dzika, wielka pustynia
- pustynie Afryki, Arizony, Australii, Azji
- pustynia i puszcza, pustynie i góry, pustynie i stepy; step i pustynia, stepy i pustynie, góry i pustynie
- bezmiar, klimat, krajobraz, obszar, piasek/piaski, powierzchnia, środek, wiatr pustyni
- pustynia ciągnie się dokąd
- przejść, przemierzyć pustynię
- jechać, wędrować przez pustynię
- zgubić się na pustyni; błądzić po pustyni
Cytaty
|
Za nim i przed nim pustynia ciągnęła się w nieskończoność. źródło: NKJP: Tomasz Mirkowicz: Pielgrzymka do Ziemi Świętej Egiptu, 1999 |
|
|
Po trzech dniach marszu po pustyni, w miażdżącym skwarze słońca, Izraelici znowu zaczęli szemrać i utyskiwać na Mojżesza. źródło: NKJP: Zenon Kosidowski: Opowieści biblijne, 1996 |
|
|
Na twarzy Niemca zagościł wyraz bezgranicznej ulgi - zupełnie jakby dostał oszronioną butelkę wody mineralnej po spacerze przez rozgrzaną pustynię. źródło: NKJP: Artur Górski: Magia „Sacro Arsenale”, 2006 |
|
|
Wiesz, są takie miejsca na pustyni, gdzie nie ma drzewa, nie ma kamienia ani skały, tylko piasek, gdzie odwrócisz głowę to samo, jak morze. źródło: NKJP: Olga Stanisławska: Pejzaż z wyschniętą studnią, Gazeta Wyborcza, 1996-07-12 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | pustynia |
pustynie |
|
| D. | pustyni |
pustyń |
|
| C. | pustyni |
pustyniom |
|
| B. | pustynię |
pustynie |
|
| N. | pustynią |
pustyniami |
|
| Ms. | pustyni |
pustyniach |
|
| W. | pustynio |
pustynie |
2. odludzie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka dom/inne miejsca zamieszkania i ich otoczenie
Cytaty
|
Wtedy w Warszawie od Ogrodu Saskiego do Żoliborza była pustynia. źródło: NKJP: Miron Białoszewski: Pamiętnik z Powstania Warszawskiego, 1984 |
|
|
Tereny w pobliżu linii rozdzielających armie walczące - ufortyfikowane, odrutowane, pokryte szeroką siecią okopów i schronów - przedstawiały obraz całkowitej pustyni, bez domów, upraw rolnych i ludzi. źródło: NKJP: Feliks Jabłkowski: Dom Towarowy Bracia Jabłkowscy: romans ekonomiczny, 2005 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | pustynia |
pustynie |
|
| D. | pustyni |
pustyń |
|
| C. | pustyni |
pustyniom |
|
| B. | pustynię |
pustynie |
|
| N. | pustynią |
pustyniami |
|
| Ms. | pustyni |
pustyniach |
|
| W. | pustynio |
pustynie |
3. cywilizacyjna
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające
Połączenia
- cywilizacyjna, duchowa, filmowa, jazzowa, klubowa, koszykarska, sportowa; gospodarcza, organizacyjna, telekomunikacyjna pustynia
Cytaty
|
W momencie likwidacji szkoły zostanie zwolnionych kilku doskonale wykwalifikowanych nauczycieli, wieś stanie się pustynią kulturalną - mówi Helena Gładka. źródło: NKJP: (ZS): Naczelnik ma warianty, Dziennik Polski, 2001-02-12 |
|
|
Tymczasem na rosyjską pustynię religijną zjechały się wszystkie wyznania i sekty, z powodzeniem wydzierając Cerkwi prawosławne dusze. źródło: NKJP: Drugi chrzest, Dziennik Polski, 2000-10-28 |
|
|
Uznano więc, że elementem struktury cywilizacji europejskiej musi być euroregion, który zapobiegnie powstawaniu swoistych pustyń gospodarczych pomiędzy centrami rozwoju, jakimi są aglomeracje miejsko-przemysłowe. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 31.08.1995 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | pustynia |
pustynie |
|
| D. | pustyni |
pustyń |
|
| C. | pustyni |
pustyniom |
|
| B. | pustynię |
pustynie |
|
| N. | pustynią |
pustyniami |
|
| Ms. | pustyni |
pustyniach |
|
| W. | pustynio |
pustynie |
Składnia
|
+ | pustynia | + |
JAKA
|