UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

czółenko

Chronologizacja

1756, Listy rozne ku chwalebney ciekawosci y chrzescijanskiemu zbudowaniu słuzące..., books.google.pl
W postaci: czołenko

Pochodzenie

Zob. czółno

1. łódka

Definicja

małe czółno - łódź

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport wodny

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  czółno

Cytaty

Wynajmuje się taką łódkę na dobę, dwie i pływa po większych kanałach. [...] Płynąc naszym malutkim czółenkiem czy siedząc na pokładzie rejsowego stateczku, mijamy całe „stada” takich domów-łódek.

źródło: Internet: nomadfamily.pl

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. czółenko
czółenka
D. czółenka
czółenek
C. czółenku
czółenkom
B. czółenko
czółenka
N. czółenkiem
czółenkami
Ms. czółenku
czółenkach
W. czółenko
czółenka

2. but

Definicja

but damski z mocno wyciętą cholewką, odsłaniającą część stopy, zwykle mający wysoki obcas

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie rodzaje i części ubrań

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  but

Połączenia

  • czarne; damskie; delikatne, eleganckie; lakierowane; skórzane czółenka
  • czółenka na obcasie
  • półbuty i czółenka

Cytaty

Kiedyś przyszła tutaj elegancko ubrana pani. Na nogach miała czółenka.

źródło: NKJP: Jolanta Flach: Tuż pod Giewontem, Tygodnik Podhalański, 1999

Usiadła na foteliku, wsunęła stopy w czółenka, poruszyła palcami... Wspaniałe!

źródło: NKJP: Andrzej Zaniewski: Król Tanga, 1997

W 1989 r. wrócił do kraju i ze wspólnikiem założył firmę [...] zajmującą się produkcją obuwia, m.in. damskich czółenek.

źródło: NKJP: Małgorzata Staniewicz: Słownik biznesmenów polskich, Gazeta Wyborcza, 1995-04-28

Spodnie o fasonie dzwonów i ciężkie wełny gustownie skomponujesz z półbutami, ewentualnie z czółenkami na niewysokim masywnym obcasie.

źródło: NKJP: Izabela Jabłonowska: Ubierz się w uśmiech. Stylowo i modnie, 2010

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. czółenko
czółenka
D. czółenka
czółenek
C. czółenku
czółenkom
B. czółenko
czółenka
N. czółenkiem
czółenkami
Ms. czółenku
czółenkach
W. czółenko
czółenka

Inne uwagi

Zwykle lm

3. ręczne

Definicja

przyrząd służący do ręcznego wyrobu ozdób koronkowych, przypominający wydłużonym kształtem czółno - łódź

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca materiały i narzędzia pracy

Połączenia

  • drewniane czółenko

Cytaty

Byłam na festynie, na którym spotkałam kobietę z czółenkiem. Robiła serwetki i sprzedawała je.

źródło: NKJP: Wieczory z czółenkiem, Gazeta Poznańska, 2003-10-23

W czwartki w budynku [...] prowadzi naukę wszystkich technik haftu [...] oraz posługiwania się czółenkiem.

źródło: NKJP: Katarzyn Kachel: Klocki Jadwigi, Gazeta Krakowska, 2003-11-22

Frywolitki można wyplatać za pomocą jednego czółenka, ale do bardziej skomplikowanych wzorów potrzebne są dwa.

źródło: NKJP: Bartosz Trzebiatowski: Frywolitki, Polska Głos Wielkopolski, 2005-12-22

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. czółenko
czółenka
D. czółenka
czółenek
C. czółenku
czółenkom
B. czółenko
czółenka
N. czółenkiem
czółenkami
Ms. czółenku
czółenkach
W. czółenko
czółenka

4. tkackie

Definicja

element maszyny do wytwarzania tkanin albo do szycia, w którym znajdują się nici, przypominający swoim podłużnym kształtem czółno - łódź

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca materiały i narzędzia pracy

Relacje znaczeniowe

synonimy:  czółno

Połączenia

  • czółenko tkackie
  • czółenko krosien

Cytaty

Odrapana klatka schodowa, zza drzwi na pierwszym piętrze słychać głośny klekot drewnianych czółenek tkackich. W hali stoi dziesięć krosien żakardowych z przełomu wieku.

źródło: NKJP: Daina Kolbuszewska: Ład, czyli ostatni żakard w Polsce, Gazeta Wyborcza, 1998-11-27

[...] maszyna [...] na pewno nie była doskonała. [...]. Gdyby jednak jej nie było, to Amerykanin [...], którego nazwano później „Napoleonem maszyn do szycia”, nie wpadłby może na pomysł, iż igła powinna chodzić z góry na dół, że inaczej trzeba ustawić czółenka, a w ogóle całe urządzenie musi być względnie tanie, łatwo dostępne i tak proste, aby można posługiwać się nim w domu.

źródło: NKJP: Jacek Kunicki: Felieton z łezką, Wiedza i Życie, 2000

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. czółenko
czółenka
D. czółenka
czółenek
C. czółenku
czółenkom
B. czółenko
czółenka
N. czółenkiem
czółenkami
Ms. czółenku
czółenkach
W. czółenko
czółenka

Składnia

bez ograniczeń + czółenko +
(CZEGO)

5. w dubeltówce

Definicja

część broni palnej łącząca lufę z kolbą

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna broń

Cytaty

Dubeltówka składa się z czterech zasadniczych części: osady, baskili, luf i czółenka.

źródło: NKJP: Stanisław Godlewski: Vademecum myśliwego

Przełącznik znajduje się z przodu, za czółenkiem i ma kształt wyżłobionego pierścienia. Obrót pierścienia pozwala ustawić tryb pump poprzez odblokowanie czółenka i zablokować samopowtarzalny system odrzutu lub zablokować przedni chwyt, pozwalając na automatyczną akcję.

źródło: NKJP: Internet

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. czółenko
czółenka
D. czółenka
czółenek
C. czółenku
czółenkom
B. czółenko
czółenka
N. czółenkiem
czółenkami
Ms. czółenku
czółenkach
W. czółenko
czółenka
Data ostatniej modyfikacji: 18.10.2022
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj