Chronologizacja
Pochodzenie
z fr. renaissance
< renaître 'odradzać się' (w XII w. głównie w znaczeniu religijnym)
1. epoka
Definicja
Noty o użyciu
Zapisywane również wielką literą.
Wymowa
[renesãs] lub [renesans]
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka prądy, kierunki i kategorie artystyczne
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | odrodzenie | |
| hiperonimy: | epoka, okres |
Połączenia
- wczesny; polski, włoski renesans
- renesans w Niemczech, w Polsce, we Włoszech...
- renesans i barok; renesans, reformacja; średniowiecze i renesans
- mistrz, twórca; arcydzieło; duch; idea, myśl, świadomość; czas, doba, epoka, okres; granica, koniec, początek renesansu
- klasówka, sprawdzian z renesansu
- renesans rozpoczął się, trwał, zakończył się kiedyś
- coś rozpoczęło, zakończyło, zapoczątkowało renesans
Cytaty
|
Pierwszych siedem kwadratów magicznych nosiło nazwę pieczęci planetarnych [...]. Już w starożytności stosowano je jako talizmany, a jeszcze w czasach renesansu srebrne płytki z wyrytymi cyframi stanowiły skuteczną ochronę przed cholerą, dżumą i francą. źródło: NKJP: Ewa Cechnicka: Znak Anny, 1997 |
|
|
[...] w Rzymie zbiegały się nici większości rozgrywek politycznych i dynastycznych. Tu znajdował się jeden z czołowych, przede wszystkim w epoce renesansu, ośrodków intelektualnych świata [...]. źródło: NKJP: Zdzisław Morawski: Watykan bez tajemnic, 1997 |
|
|
Wyznaczyć granicę między średniowieczem a renesansem nie jest rzeczą łatwą. źródło: NKJP: Jerzy Ziomek: Renesans, 1995 |
|
|
Wiek XIX jest stuleciem, w którym emancypacja nowoczesnego świata spod wpływów Kościoła zarysowała się w całej rozciągłości. Początki tego procesu sięgają Średniowiecza, a jego intensyfikacja miała miejsce w epoce Renesansu, a następnie Oświecenia. źródło: NKJP: Daniel Olszewski: Dzieje chrześcijaństwa w zarysie, 1996 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | renesans |
renesansy |
|
| D. | renesansu |
renesansów |
|
| C. | renesansowi |
renesansom |
|
| B. | renesans |
renesansy |
|
| N. | renesansem |
renesansami |
|
| Ms. | renesansie |
renesansach |
|
| W. | renesansie |
renesansy |
Inne uwagi
Zwykle lp
Skróty
2. styl
Definicja
Wymowa
[renesãs] lub [renesans]
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka prądy, kierunki i kategorie artystyczne
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | styl |
Połączenia
- późny, wczesny renesans
- renesans i manieryzm; antyk i renesans; gotyk i renesans
- architektura, malarstwo, muzyka, rzeźba; arcydzieło; styl renesansu
Cytaty
|
Stroop nie znał się na architekturze i historii sztuki. Ale z jego dość szczegółowych opowiadań wywnioskowałem, że zamek wybudowano w stylu północnoniemieckiego renesansu z zachowaniem reliktów gotyku. źródło: NKJP: Kazimierz Moczarski: Rozmowy z katem, 1996 |
|
|
Drugą rzeczą jest prześladująca wciąż architekta idea stworzenia języka form architektonicznych i znalezienia rozwiązań obrazów architektonicznych na drodze przemieszania konstruktywistycznej estetyki żelbetu z wczesnym renesansem włoskim. źródło: NKJP: Jan Minorski: Architektura Nowej Warszawy, Myśl Współczesna, 1953 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | renesans |
renesansy |
|
| D. | renesansu |
renesansów |
|
| C. | renesansowi |
renesansom |
|
| B. | renesans |
renesansy |
|
| N. | renesansem |
renesansami |
|
| Ms. | renesansie |
renesansach |
|
| W. | renesansie |
renesansy |
Inne uwagi
Zwykle lp
Skróty
3. popularności
Definicja
Wymowa
[renesãs] lub [renesans]
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu upływ czasu
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | odrodzenie |
Połączenia
- pewien; prawdziwy, swoisty; wyraźny; wielki; swój renesans
- renesans kultury; formy; islamu; popularności, zainteresowania czymś
- nastąpił/następuje renesans czegoś
- obserwować; coś przeżywa, przyniosło, spowodowało renesans czegoś
Cytaty
|
Dopiero lata 1948-1978 przynoszą prawdziwy renesans malarstwa na szkle. źródło: NKJP: Jan Kosiński: Tradycje Podhalańskiej Sztuki Ludowej, Tygodnik Podhalański, 1996 |
|
|
Pomimo szykan i represji coraz większą rolę w życiu kraju odgrywał ruch kultury niezależnej [...]. Nieoficjalne, wielokształtne inicjatywy łączyły się z zasadniczą krytyką realnego socjalizmu, z renesansem tradycji i wartości zaniechanych na oficjalnej scenie. źródło: NKJP: Alina Brodzka, Lidia Burska (red.): Sporne sprawy polskiej literatury współczesnej, 1998 |
|
|
Klocki lego przeżywają w Polce renesans popularności. źródło: NKJP: Bartłomiej Rabij: Drugie życie lego, Ozon, 2005 |
|
|
Koza, traktowana dawniej jako zwierzę dla ubogich, przeżywa swój renesans. źródło: NKJP: Wiktoria Sobczyk: Substancje obce w żywności. Żywność bezpieczna, 2000 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | renesans |
renesansy |
|
| D. | renesansu |
renesansów |
|
| C. | renesansowi |
renesansom |
|
| B. | renesans |
renesansy |
|
| N. | renesansem |
renesansami |
|
| Ms. | renesansie |
renesansach |
|
| W. | renesansie |
renesansy |
Inne uwagi
Zwykle lp
Składnia
|
+ | renesans | + |
CZEGO
|