UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

rodzaj

Chronologizacja

XIV w., Bańk
XIV w., Bor

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rodzaj	rodzaje
D.	rodzaju	rodzajów
C.	rodzajowi	rodzajom
B.	rodzaj	rodzaje
N.	rodzajem	rodzajami
Ms.	rodzaju	rodzajach
W.	rodzaju	rodzaje

Pochodzenie

ogsł. *roďajь 'rodzenie, wydawanie na świat potomstwa, dawanie plonów; ród, potomstwo'

< psł. *rod-iti z przyrostkiem *-jajь. Znaczenie 'rodzaj, gatunek' (odpowiednik jednego ze znaczeń gr. génos) notowane już w st.pol. (XIV w.).

1. typ

Definicja

zbiór osób, zjawisk lub rzeczy połączonych wspólnymi cechami

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Połączenia

specjalny, specyficzny, swoisty, szczególny; pewien; dany, określony; jakikolwiek, każdy, wszelki; podstawowy; podobny rodzaj; niektóre; poszczególne; następujące; wymienione rodzaje
dwojaki rodzaj; dwa, trzy; oba rodzaje
rodzaj uśmiechu; skóry, zapachu; aktywności, badania, czynności, ćwiczenia, doświadczenia, działalności, pracy, praktyk, ruchu, zajęć; krytyki, twórczości, wypowiedzi; przyjemności, pamięci, reakcji, zachowania; ucieczki; dewiacji, lęku, zaburzeń; kary; wojsk; produktów; wina; broni, narzędzi, przyrządów; operacji, zabiegu, znieczulania; polowania; sztuki; transportu; zabawy; dochodów, ulg, wydatków; ryzyka; oddziaływania, zależności; wnioskowania; chmur; gruntu, podłoża, powietrza; bakterii; odpadów, ścieków, zanieczyszczeń; energii, materiału, paliwa, promieniowania; substancji; zdarzenia, zjawiska
rodzaj i ilość, rodzaj i liczba, rodzaj i struktura, rodzaj i wielkość; rodzaj i gatunek, rodzaj i zakres
wybór rodzaju
zależny od rodzaju
rodzaj występuje gdzieś; zależy od czegoś
stanowić, tworzyć; określać, wyróżnić rodzaj
zależeć od rodzaju czegoś

Cytaty

Strażnicy graniczni zostaną do listopada ubrani w kamizelki chroniące przed każdym rodzajem broni krótkiej – łącznie z najgroźniejszym pistoletem Tokariewa (TT).

źródło: NKJP: (kup): Kuloodporne blisko ciała, Dziennik Łódzki, 2005-07-13

Z punktu widzenia tej pracy największą wartością omawianej teorii jest to, że dostarcza ona nowych modeli wyjaśniających różne rodzaje zachowań dewiacyjnych i patologicznych oraz zawiera sugestie dotyczące działań terapeutycznych.

źródło: NKJP: Anna Oleszkowicz: Bunt młodzieńczy, 2006

Po codziennej kąpieli nacierajmy ciało balsamem odpowiednim dla rodzaju skóry.

źródło: NKJP: (a): Dłużej wypoczęta, Express Ilustrowany, 2001-09-05

Składnia

rodzaj

CZEGO

Skróty

rodz.

2. w literaturze

Definicja

jedna z trzech podstawowych odmian literackich: liryka, epika lub dramat

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka literatura

Połączenia

rodzaj literacki
rodzaj i gatunek

Cytaty

Literatura to wszystkie „sensowne twory słowne” (Stefania Skwarczyńska), zatem dzieła artystyczne, literatura piękna oraz teksty użytkowe, literatura stosowana - zachowane w formie pisanej lub w przekazie ustnym. Dzieli się ją na trzy rodzaje literackie: epikę, lirykę i dramat.

źródło: NKJP: Bluszczokrzew: Portal:Literatura, www.wikipedia.org, 2009-06-03

Dramat, epikę i lirykę jako rodzaje podzielono odpowiednio na gatunki. Nie zawsze podział ten był konsekwentny. Najłatwiej było podzielić dramat na tragedię i komedię, ale i w tym wypadku pojawiły się liczne wątpliwości i wahania terminologiczne lub kłopoty z odmianami granicznymi (jak np. tragikomedia).

źródło: NKJP: Jerzy Ziomek: Renesans, 1995

Nie wchodząc w zakres filozofii ścisłej, ówczesne rozprawy Szestowa odbiegały znacznie od tego, co przyjęto wówczas pisać w Rosji o literaturze. Ich nie ustalony rodzaj literacki wprawiał w zakłopotanie recenzentów, pociągał zarazem i niepokoił czytelników.

źródło: NKJP: Jerzy Stempowski: Szkice literackie. Chimera jako zwierzę pociągowe : 1929-1941, 2001

Skróty

rodz.

3. w gramatyce

Definicja

jęz.

cecha służąca do podziału rzeczowników według tego, z którymi formami innych wyrazów łączą się one w zdaniu i jak się odmieniają, lub do podziału form czasowników, przymiotników, liczebników i niektórych zaimków według tego, z jakim rzeczownikiem mogą występować w związku gramatycznym w zdaniu

Noty o użyciu

Używane jako termin językoznawczy i różnie definiowane w zależności od założeń teoretycznych danego opisu języka. Używane także jako składnik terminów wielowyrazowych, np. rodzaj męski , rodzaj męskoosobowy , których znaczenia należy szukać w pracach z zakresu gramatyki.
Używane również w postaci pełnej: rodzaj gramatyczny .

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język

Połączenia

kategoria, wykładnik rodzaju

Cytaty

Głównym kryterium podziału rzeczowników na klasy deklinacyjne jest gramatyczna kategoria rodzaju .

źródło: NKJP: Alicja Nagórko: Zarys gramatyki języka polskiego, 1996

Czy jednak błąd polega tu na niewłaściwym wyborze form rzeczowników, form, których końcówki byłyby jednoznacznym wykładnikiem kategorii rodzaju? Czy można w ogóle znaleźć dla wszystkich rzeczowników końcówki przypadkowe .

źródło: Studia gramatyczne 8, 1987 (books.google.pl)

Skróty

	r.
	rodz.

4. płeć

Definicja

pot.

płeć

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka płeć

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych

Relacje znaczeniowe

synonimy:

płeć

Połączenia

rodzaj męski, żeński

Cytaty

Przeciętny gracz jest rodzaju męskiego, ma 15-25 lat, uczy się raczej w liceum niż w zawodówce i mieszka w dużym mieście, gdzie łatwiej o gry i współgraczy.

źródło: NKJP: Krzysztof Varga: Czołowy polski pisarz fantasy Andrzej Sapkowski wydał nową książkę, Gazeta Wyborcza, 1995-07-24

Od owego dnia gniewu i klęski, w którym wierna przyjaciółka „odbiła” jej narzeczonego, dusza rzewnej i tkliwej Narcyzy obrosła kolcami jako jeż. Szczególną nienawiść poczęła żywić do wszelkiego stworzenia rodzaju żeńskiego.

źródło: NKJP: Kornel Makuszyński: Szaleństwa Panny Ewy, 1957

Składnia

rodzaj

JAKI

Frazeologizmy

coś w tym guście
coś w tym rodzaju
jedyny w swoim rodzaju
rodzaj gramatyczny
rodzaj ludzki
rodzaj męski
rodzaj nijaki
rodzaj żeński
swego rodzaju
w rodzaju
z rodzaju

Data ostatniej modyfikacji: 11.05.2016