Chronologizacja
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
murszeję |
murszejemy |
|||
| 2 os. |
murszejesz |
murszejecie |
|||
| 3 os. |
murszeje |
murszeją |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
murszałem +(e)m murszał |
murszałam +(e)m murszała |
murszałom +(e)m murszało |
murszeliśmy +(e)śmy murszeli |
murszałyśmy +(e)śmy murszały |
| 2 os. |
murszałeś +(e)ś murszał |
murszałaś +(e)ś murszała |
murszałoś +(e)ś murszało |
murszeliście +(e)ście murszeli |
murszałyście +(e)ście murszały |
| 3 os. |
murszał |
murszała |
murszało |
murszeli |
murszały |
bezosobnik: murszano
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę murszał będę murszeć |
będę murszała będę murszeć |
będę murszało będę murszeć |
będziemy murszeli będziemy murszeć |
będziemy murszały będziemy murszeć |
| 2 os. |
będziesz murszał będziesz murszeć |
będziesz murszała będziesz murszeć |
będziesz murszało będziesz murszeć |
będziecie murszeli będziecie murszeć |
będziecie murszały będziecie murszeć |
| 3 os. |
będzie murszał będzie murszeć |
będzie murszała będzie murszeć |
będzie murszało będzie murszeć |
będą murszeli będą murszeć |
będą murszały będą murszeć |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
murszejmy |
|
| 2 os. |
murszej |
murszejcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
murszałbym bym murszał |
murszałabym bym murszała |
murszałobym bym murszało |
murszelibyśmy byśmy murszeli |
murszałybyśmy byśmy murszały |
| 2 os. |
murszałbyś byś murszał |
murszałabyś byś murszała |
murszałobyś byś murszało |
murszelibyście byście murszeli |
murszałybyście byście murszały |
| 3 os. |
murszałby by murszał |
murszałaby by murszała |
murszałoby by murszało |
murszeliby by murszeli |
murszałyby by murszały |
bezosobnik: murszano by
bezokolicznik: murszeć
imiesłów przysłówkowy współczesny:
murszejąc
gerundium: murszenie
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | murszenie |
murszenia |
| D. | murszenia |
murszeń |
| C. | murszeniu |
murszeniom |
| B. | murszenie |
murszenia |
| N. | murszeniem |
murszeniami |
| Ms. | murszeniu |
murszeniach |
| W. | murszenie |
murszenia |
imiesłów przymiotnikowy czynny: murszejący
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | murszejący |
murszejący |
murszejący |
murszejące |
murszejąca |
| D. | murszejącego |
murszejącego |
murszejącego |
murszejącego |
murszejącej |
| C. | murszejącemu |
murszejącemu |
murszejącemu |
murszejącemu |
murszejącej |
| B. | murszejącego |
murszejącego |
murszejący |
murszejące |
murszejącą |
| N. | murszejącym |
murszejącym |
murszejącym |
murszejącym |
murszejącą |
| Ms. | murszejącym |
murszejącym |
murszejącym |
murszejącym |
murszejącej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | murszejący |
murszejący |
murszejące |
murszejące |
| D. | murszejących |
murszejących |
murszejących |
murszejących |
| C. | murszejącym |
murszejącym |
murszejącym |
murszejącym |
| B. | murszejących |
murszejących |
murszejących |
murszejące |
| N. | murszejącymi |
murszejącymi |
murszejącymi |
murszejącymi |
| Ms. | murszejących |
murszejących |
murszejących |
murszejących |
odpowiednik aspektowy: zmurszeć
Pochodzenie
pol. mursz 'próchnica (w słownictwie specjalistycznym leśników)'
z niem. morsch; morschen 'spróchniały; próchnieć'
1. o drewnie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | butwieć |
Połączenia
- dach, drewno murszeje; okna murszeją
- murszejące pnie
Cytaty
|
Ściany kruszały pod działaniem deszczu i śniegu, drewno murszało, a cegły przydawały się okolicznym mieszkańcom do uzupełniania ubytków we własnych gospodarstwach. źródło: NKJP: Martyna Żandarska-Ochnik: Pan wichrów i powiewów, 2008 |
|
|
Zabudowania niszczeją, nieliczne szyby od lat nie widziały szmaty z wodą, rośliny zarastają podpiwniczenia, poręcze i drewniane bale, na których opiera się dach - murszeją. źródło: NKJP: Ignacy Karpowicz: Nowy kwiat cesarza (i Pszczoły), 2007 |
|
|
Prowadzący szczególną uwagę zwrócili na uświadomienie dzieciom, jak ważne dla ekosystemu jest zachowanie starych drzewostanów z murszejącymi pniami, bogatym runem leśnym i dziuplastymi drzewami. źródło: NKJP: (GW): Tajemnice ukryte w dziupli, Gazeta Tczewska, 2008-03-03 |
|
|
„To by było na tyle”, pomyślałem, otrzepując ręce oraz ubranie z murszejących liści. Podniosłem uzbierany chrust i zaniosłem do obozowiska. źródło: NKJP: Maciej Roth, Mazowieckie To i Owo, 2001-07-22 |
2. o systemie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu upływ czasu
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | dezaktualizować się, starzeć się |
Cytaty
|
[...] były świadkiem rozpadu rzymskiego świata. Zawalał się on nie tylko pod wpływem najazdów barbarzyńskich ludów, które szturmowały jego granice, lecz także pod ciężarem własnej, murszejącej struktury cywilizacyjnej. źródło: NKJP: Aleksander W. Małachowski: Z benedyktyńską cierpliwością, Gazeta Poznańska, 2005-07-09 |
|
|
Ta mieszanka oddaje też chyba atmosferę czasów późnego Gierka, klimat murszejącego systemu. źródło: NKJP: Jarosław Zalesiński: Więcej niż teatr, Dziennik Bałtycki, 2000-06-09 |