UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

ale I

II III

Chronologizacja

2 połowa XIV w., SStp

Pochodzenie

psł. *ale

1. piękna, ale głupia

Definicja

mówiący uważa, że to, co zostało powiedziane pod danym względem o tym, o czym mowa, to za mało, żeby wiedzieć, że o tym, o czym mowa, można powiedzieć to, co mówi, a nie coś innego

Noty o użyciu

1) komentarz do całych struktur tematyczno-rematycznych 2) może otwierać wypowiedź będącą zaprzeczeniem wcześniejszej wypowiedzi rozmówcy bądź wniosków, jakie by można z niej wyciągnąć

Kategoria znaczeniowa

wykładnik poprawności wnioskowania

Relacje znaczeniowe

(quasi)synonimy:  lecz, niemniej, tylko

Cytaty

Poczciwa, ale głupia, że niech Pan Bóg broni.

źródło: NKJP: Zofia Chądzyńska: Przez ciebie, Drabie!, 1995

Aktualnie powszechną aprobatę zdobywa pogląd (odnosi się to zarówno do teorii jak i do praktyki), że celem banku centralnego powinna być stabilność cen, choć spotyka się również nieco inne sformułowania, ale o podobnym znaczeniu.

źródło: NKJP: Bogusław Pietrzak, Zbigniew Polański (red.): System finansowy w Polsce, 1997

Dimer spektryny wiąże się z aktyną F, ale nie sieciuje mikrolamentów [...].

źródło: NKJP: Leokadia Kłyszejko-Stefanowicz: Cytobiochemia. Biochemia niektórych struktur komórkowych, 1995

Reynevan wstał, ale za późno.

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2002

Niewiele lepiej, ale zawsze lepiej.

źródło: NKJP: Juliusz Machulski, Piotr Wereśniak, Ryszard Zatorski: Kiler, 1998

Odmiana

część mowy: spójnik

podklasa: właściwy centralny weryfikujący

Składnia

_, ale _
szyk: stały: interpozycja

2. Ale głupia!

Definicja

mówiący nie sądził, że tak jest i jest zdziwiony tym, że tak jest

Kategoria znaczeniowa

wykładnik postawy emocjonalnej

Relacje znaczeniowe

(quasi)synonimy:  jaki I

Cytaty

– Ale daje! Ja cię... – Wronka aż wykrzywiło, kiedy wlał zawartość ostatniej butelki. – Jak to pierdyknie, to wywalimy pół bloku.

źródło: NKJP: Jarosław Maślanek: Haszyszopenki, 2008

Ale późno...

źródło: Internet

- Ale jaja! - niemal jęknął z zachwytu jakiś okularnik w wieku maturalnym.

źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Drzymalski przeciw Rzeczpospolitej, 2004

Ale beznadziejny ten miniblog.

źródło: Internet

Ale bryka!

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: modyfikator deklaratywności

podklasa: operator wypowiedzeń wykrzyknieniowych

Składnia

Ale _
aglutynacja: w wypowiedzeniach z Cz. osob. może przyłączać końcówki osobowe: aleś, aleśmy, aleście
ograniczenia zakresu użycia:
nie: przy Cz. t. przyp. lub rozk.
szyk: stały: antepozycja

Frazeologizmy

ale ale
Data ostatniej modyfikacji: 17.11.2022
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj