Chronologizacja
Pochodzenie
psł. *tolikъ
Psł. *tolikъ utworzone od psł. *toli 'tak wiele'. W pol. wtórne rdzenne -y-, dawniej też -e-, zob. tyle .
1. Przyszła tylko Marta.
Definicja
Kategoria znaczeniowa
wykładnik podobieństwa
Relacje znaczeniowe
| (quasi)synonimy: | jedynie, tylko i wyłącznie, wyłącznie |
Cytaty
|
Tylko tam dzień powszedni ma swoją liturgię. źródło: NKJP: Zbigniew Bieńkowski: Przyszłość… przeszłości, 1996 |
|
|
- Oby tylko pogoda wytrzymała - rozglądał się Salminen po pustym, wymiecionym niebie - mamy dwie godziny jazdy szosą, a później przez busz za śladem tong. źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Kamienne tablice, 1994 |
|
|
Proszę bardzo, tylko spójrz, z drugiej strony lustra czeka na ciebie prezent od firmy. źródło: NKJP: Sławomir Shuty: Zwał, 2004 |
Odmiana
część mowy: partykuła
podklasa: restryktywna
Składnia
| tylko _ | ||
| szyk: zmienny: neutralna antepozycja |
Informacja normatywna
komentarz dorematyczny
2. Daj jej to, tylko powoli.
Definicja
Kategoria znaczeniowa
wykładnik doprecyzowania
Cytaty
|
Aryjczycy - tak zwani jeszcze wtedy my - po kościołach odświętni - a tam - to piekło- to wiadome, tylko bez nadziei. źródło: NKJP: Miron Białoszewski: Pamiętnik z powstania warszawskiego, 1984 |
|
|
- Dawaj, tylko szybko! - zaskrzeczała dziewczynka w czerwonej sukience w zielone kropki. źródło: NKJP: Maria Krüger: Witaj Karolciu, 1994 |
Odmiana
część mowy: spójnik
podklasa: właściwy centralny
Składnia
| _, tylko _ w pozycji lewostronnej: Zd. w pozycji prawostronnej: Przym., Przysł., Wyr.Przyimk. |
||
| szyk: stały: interpozycja |
3. Przyszła, tylko pijana.
Definicja
Warianty
Kategoria znaczeniowa
wykładnik zależności
Relacje znaczeniowe
| (quasi)synonimy: | tyle że |
Cytaty
|
Za trzy, cztery dni będę z powrotem, cały i zdrów, tylko nieco zakurzony. źródło: NKJP: Kornel Makuszyński: Szatan z siódmej klasy, 1994 |
|
|
To też dobre, tylko za bardzo rzuca się w oczy. źródło: NKJP: Jan Józef Szczepański: Polska jesień, 1995 |
Odmiana
część mowy: spójnik
podklasa: właściwy centralny
Składnia
| _, tylko _ | ||
| szyk: stały: interpozycja |
4. Tylko spróbuj!
Definicja
Warianty
Kategoria znaczeniowa
wykładnik grożenia
Pragmatyka
Służy do wyrażania groźby, ostrzeżenia.
Relacje znaczeniowe
| (quasi)synonimy: | przypadkiem II |
Cytaty
|
Tylko bez żartów. źródło: NKJP: Tylko bez żartów, Polityka, 2008-05-17 |
|
|
Tak? To spróbuj skurwielu! Tylko spróbuj! źródło: NKJP: Piotr Krawczyk: Plamka światła, 1997 |
|
|
- No, no! Tylko bez takich - fuknęła Gienia. źródło: NKJP: Mariusz Sieniewicz: Żydówek nie obsługujemy, 2005 |
Odmiana
część mowy: modyfikator deklaratywności
Składnia
| tylko _ Cz. osob., Rzecz. |
||
| szyk: stały: antepozycja |
5. Tylko patrzeć, jak spadnie śnieg.
Definicja
Kategoria znaczeniowa
wykładnik warunku
Cytaty
|
Tylko patrzeć, jak się rozwinie... źródło: NKJP: Zofia Kossak: Błogosławiona wina, 1996 |
|
|
Ustrój stał się straszliwie podatny na zranienia. Tylko dotknąć, a robił się potworny ryk. źródło: NKJP: Lidia Ostałowska: Mord w oranżerii, Gazeta Wyborcza, 1996-12-31 |
|
|
Wszystko zależy od Was samych! Tylko wyjść i się porozglądać. źródło: Internet |
Odmiana
część mowy: modyfikator deklaratywności
Składnia
| tylko _ w Zd. z Cz. bezok. |
||
| szyk: stały: antepozycja |